Shkruan: Hyzri SALIHU
Sistemi politik që sot zbatohet në Shqipëri, sipas Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë me këtë mënyrë organizimi politik dhe administrativ, do të prodhojë në çdo kohë situata të pastabilizuara, kriza politike, thellim të korrupsionit, disfata diplomatike, të cilat rrezikojnë seriozisht sigurinë kombëtare.
Të njëjtë situatë përjeton edhe shteti i Kosovës.
Objektivat e sigurisë kombëtare nuk garantojnë mjedis të sigurt, përballë frymës së vjetër të konfrontimeve politike konvencionale, mungesës së balancimit të pushteteve, rrezikut të krimit të organizuar dhe terrorizmit, kontrollit të territorit, rreziqeve prej dhunimit të ekosistemit dhe mjaft elementëve institucionalë jo-produktivë, në shërbim të politikave të gabuara në zhvillimin kombëtar.
Analiza shkencore mbi faktorët gjeopolitikë në mjedisin e sigurisë shtetërore dhe rajonale, detyrimisht shtrojnë nevojën e transformimit të sistemit politik në Shqipëri dhe stabilizimin institucional në Kosovë, për pritshmëri pozitive, për të cilat mendoj se përbëjnë prioritete të veprimtarisë politike me frymë kombëtare të subjekteve politike, institucioneve kushtetuese dhe akademike, universitare, shoqërisë civile dhe opinionit të interesuar në vendin tonë.
Objekti kryesor mbetet parashtrimi i interesave shtetërore e kombëtare, si detyrime kushtetuese për politikën, pushtetin dhe shoqërinë.
Disa drejtime, po i shfaq të detajuara:
- Rivlerësimi i organizimit të sistemit politik në Shqipëri. Sistemi ekzistues ka dështuar dhe Kushtetutës së Shqipërisë i ka ardhur koha të formatohet nga e para.
- Nevoja e krijimi të Senatit dhe shpërbërja e ligjit zgjedhor, që dhunon verdiktin e elektoratit shqiptar dhe vlerat e demokracisë.
- Rishikimi i dokumenteve dhe modelit të zgjedhur për funksionimin e strukturave që plotësojnë detyrimet në sigurinë kombëtare.
- Mundësia e krijimit të Agjencisë Kombëtare të Inteligjencës -AKI-së.
- Diplomacia shqiptare inaktive.
- Raportet dhe vlerësimet në çështjet e diasporës dhe emigracionit.
- Rritja e buxheteve ushtarake për të plotësuar një strukturë mbrojtëse aktive në dimensionin tokësor, ajror e detar.
- Paraqitja dinjitoze e politikës shqiptare në planin gjeopolitik dhe gjeostrategjik duke vlerësuar aleatët strategjikë të lidhur historikisht me interesat e përbashkëta, me synimin e forcimit të sistemit ushtarak në territoret shqiptare.
▪ Lufta e pamëshirshme ligjore kundër korrupsionit si një nga fenomenet më negative që vepron kundër interesave kombëtare dhe atyre të Sigurisë Kombëtare.
Vlerësimi i sistemit politik ekzistues: Ky sistem politik ka dëshmuar ushtrimin e presionit politik të pushtetit të partive të vjetra mbi shoqërinë, duke asfiksuar të gjithë elementët që përbëjnë sistemin demokratik funksional, të një shoqërie në zhvillim. Ai sot shfaq tendencën maksimale për të korruptuar pushtetarë, diplomatë dhe sipërmarrës.
Drejtimi autoritarist dhe autokrat i shtetit, buron nga korrupsioni i lartë, duke shfrytëzuar hapësirat boshe brenda Kushtetutës së Shqipërisë.
Ky sistem nxit tendencën e diskreditimit, deri në rrezik për jetën të personaliteteve të politikës, diplomacisë dhe kujtdo tjetër, që hyn në marrëdhënie të drejta me shtetin, shoqërinë dhe mbrojtjen e interesave të përbashkëta.
Depërtimi i individëve të sipërmarrjes private në Parlament dhe institucionet e shtetit, e ka futur sistemin në rrugën e konfliktit të lartë të interesit.
Krijimi i Senatit: Në çështjet e sistemit politik dhe të sigurisë kombëtare, vëmendje meritojnë ndryshimet e mundshme në rolin e Presidencës në Shqipëri. Sot prania e këtij institucioni, krijon situata të panevojshme dhe aspak produktive.
Nga mënyra e zgjedhjes dhe kompetencave, besimi ndaj Presidencës vjen duke rënë brenda vlerave të sistemit politik dhe shoqërisë shqiptare.
Presidenca, me statusin kushtetues dhe shpesh në konflikt me institucionet e tjera, nuk e kryen rolin e garantit të Kushtetutës dhe sovranit.
Presidenca shqiptare mund të kthehet në një organ, në modelin e Senatit, me mision këshillimor dhe detyrimisht të dëgjueshëm.
Rolin e Presidentit do ta kryente një personalitet në krye të Senatit, i zgjedhur nga populli. Kjo do ta bënte këtë institucion të ndryshonte destinacionin, duke e kthyer nga një institucion i tepërt, në faktor drejt rritjes së vlerave për politikën dhe vendimmarrjen me peshë specifike në zhvillimin kombëtar.
Mënyra e organizimit të Senatit mund të bëhet sipas përvojave më të mira, të cilat nuk mungojnë.
Senatorët duhet të jenë njerëzit me integritet moral dhe përvojë profesionale, duke mbuluar 6 drejtimet kryesore të zhvillimit strategjik.
Ata duhet të zgjidhen në votimin e drejtpërdrejtë, ose sipas kontributit elektoral të pjesëmarrjes në zgjedhje. Si pjesë e ligjvënies, ky instrument në vlera kushtetuese dikton uljen e numrit të deputetëve në Parlamenti i Shqipërisë nga 140 në 70 apo 80 vetë.
Garantuesi më i mirë i kësaj skeme të mundshme është kthimi i ligjit zgjedhor për proporcionalin në një zonë zgjedhore.
