Pas 13 vitesh lufte brutale civile, regjimi i Bashar al-Assad ka përfunduar zyrtarisht. Forcat rebele, të udhëhequra nga grupi Hayat Tahrir al-Sham (HTS), hynë në Damask dhe morën pallatin presidencial. Bashar al-Assad, sipas burimeve, arriti të largohej nga vendi, por vendndodhja e tij aktuale mbetet e panjohur. Ndër të tjera, spekulohet se ai ndodhet në Rusi, me Vladimir Putinin, aleatin e tij shumëvjeçar.
Tërheqja e mbështetjes ruse ishte një faktor kyç në rënien e regjimit
Gjatë fazave të mëparshme të luftës, Rusia ishte një aleat kyç i regjimit të Asadit, duke i ofruar atij mbështetje ushtarake dhe politike. Megjithatë, Moska këtë herë nuk reagoi ndaj ofensivës së re të rebelëve, gjë që ishte një sinjal i qartë se mbështetja nga Kremlini mungonte.
Ndërsa forcat rebele përparonin drejt Damaskut, u bë gjithnjë e më e dukshme se Putini nuk ishte gati të ndërhynte. Sipas burimeve në qarqet ushtarake ruse, anijet e flotës ruse të stacionuara në Tartus u tërhoqën disa ditë përpara se rebelët të kapnin Damaskun. Forca Ajrore Ruse, e cila më parë kishte një ndikim vendimtar në kthesën në favor të forcave të Asadit, këtë herë nuk dha asnjë mbështetje.
Qasja e Putinit për të mbështetur regjimet që përballen me kriza mbështetet në një kombinim të ndërhyrjes ushtarake, ndihmës ekonomike dhe presionit diplomatik. Kjo strategji i lejoi Rusisë të ruante ndikimin e saj në rajone kyçe, por rezultatet ishin shpesh të pasigurta. Këtu janë disa shembuj kryesorë:
Ukrainë (2014)
Gjatë mandatit të presidentit pro-rus të Ukrainës, Viktor Janukoviç, Rusia dha ndihmë financiare në formën e kredive dhe i bëri presion Kievit që të tërhiqej nga Bashkimi Evropian. Sidoqoftë, protestat masive në Maidan çuan në rrëzimin e tij, pas së cilës ai u arratis në Rusi. Në përgjigje, Putini aneksoi Krimenë dhe mbështeti separatistët në Ukrainën lindore. Megjithëse Rusia mbajti kontrollin e Krimesë, regjimi i Yanukovych ra dhe Moska hyri në një konflikt të zgjatur me Perëndimin.
Kazakistani (2022)
Gjatë protestave të janarit 2022 në Kazakistan, Putin reagoi shpejt, duke dërguar trupa nën Organizatën e Traktatit të Sigurisë Kolektive (CSTO) për të mbështetur Presidentin Kassim Jomart Tokayev. Ndërhyrja stabilizoi situatën, por vuri në dukje brishtësinë e ndikimit rus në Azinë Qendrore. Edhe pse Tokayev mbeti në pushtet, besimi i tij te Moska u trondit, duke nxitur përpjekjet e Kazakistanit për të diversifikuar aleancat e tij të politikës së jashtme.
Libi (2011)
Edhe pse Libia nuk ishte një aleat zyrtar i Rusisë, Moska kundërshtoi ndërhyrjen e NATO-s gjatë kryengritjes kundër Muammar Gaddafit. Rusia u përpoq diplomatikisht të ruante pushtetin e Gadafit, por nuk arriti të parandalonte rënien e tij. Pas përmbysjes dhe vdekjes së Gadafit, Rusia humbi ndikimin e saj në Libi. Në vitet e mëvonshme, Moska u përpoq të rifitonte një prani duke mbështetur Khalifa Haftar, udhëheqësin ushtarak që kontrollon pjesë të Libisë lindore.
Pikat kryesore të ofensivës së rebelëve
Ofensiva filloi në veri të Sirisë, ku rebelët morën shpejt kontrollin e qyteteve kryesore si Homs, Aleppo dhe Hama. Rënia e Homsit i lejoi rebelët të ndërpresin autostradën M5 me rëndësi strategjike, e cila lidh Damaskun me rajonet bregdetare dhe bazat ushtarake ruse të Tartus dhe Hmeymim.
Ndërsa forcat opozitare u futën më thellë në kryeqytet, Ushtria Kombëtare Siriane u tërhoq pa rezistencë dhe komandantët u thanë ushtarëve se nuk ishin më në detyrë. Agjencitë e huaja raportuan se në momentin kur rebelët po hynin në Damask, një avion u ngrit nga aeroporti dhe shpejt fiku transponderin, gjë që ngriti dyshimet se Assad mund të ishte në atë avion.
Presidenti i sapozgjedhur i SHBA-së, Donald Trump tha sot se presidenti sirian Bashar Assad është larguar nga vendi, pasi ka humbur mbështetjen e Rusisë.
“Assad është zhdukur. Mbrojtësi i tij Rusia, e udhëhequr nga Vladimir Putin, nuk është më e interesuar ta mbrojë atë”, shkroi Trump në platformën e tij “Truth Social”.
Ndërkohë, diplomati i lartë i Emirateve të Bashkuara Arabe (EBA) Anwar Gargash nuk iu përgjigj një pyetjeje të drejtpërdrejtë nëse presidenti i rrëzuar sirian Assad po ikte në vend, duke thënë se kjo ishte “një fusnotë në histori”.
Ka spekulime se Assad mund të ikë në Emiratet e Bashkuara Arabe, ku familja e tij e gjerë zotëron prona, raportojnë mediat izraelite. Një aplikacion për gjurmimin e fluturimeve tregoi avionë privatë që fluturonin mes Damaskut dhe Emirateve të Bashkuara Arabe dje.
Sipas agjencive, Assad, i cili sundoi Sirinë për gati 25 vjet, dyshohet se u largua nga Damasku dhe u nis për në një vend të panjohur.
