Ndërsa DONALD Trump u ul me liderët botërorë në Paris fundjavën e kaluar dhe admironte katedralen e restauruar Notre Dame, luftëtarët islamikë të armatosur në Siri ishin me xhipa në rrugën e tyre për në Damask për të finalizuar rënien e regjimit të Asadit.
Presidenti i zgjedhur i SHBA-së, i cili ishte ulur mes Emmanuel Macron dhe gruas së tij, ndoqi zhvillimet befasuese në Lindjen e Mesme. “Siria është kaos, por nuk është miku ynë. Shtetet e Bashkuara nuk duhet të kenë asgjë me të. Kjo nuk është lufta jonë. Lëreni të luhet. Mos ndërhyni,” shkroi ai në rrjetin social “Truth Social” të njëjtën ditë. .
Ky njoftim ngriti pyetjen se çfarë do të vijë më pas. Duke pasur parasysh mënyrën se si lufta është zvarritur dhe ka prekur fuqitë rajonale dhe globale, a mund të ketë vërtet Trump “asgjë” me Sirinë tani që qeveria e Presidentit Bashar al-Assad ka rënë. A do të tërheqë Trump forcat amerikane? A janë politikat e tij drastike të ndryshme nga ato të Presidentit Biden?
Plani është që të frenohet ISIL dhe të ruhet siguria e Izraelit
Administrata Biden është angazhuar shumë në kanalet diplomatike që nga rënia e Asadit dhe ngritja e Hayat Tahrir al-Sham, një grup i armatosur islamik sirian i cilësuar nga SHBA si një organizatë terroriste. Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken udhëtoi në rajon për t’i bërë vendet kryesore arabe dhe muslimane në rajon të mbështesin një sërë kushtesh që Uashingtoni po vendos për njohjen e një qeverie të ardhshme siriane.
Uashingtoni beson se qeveria e re siriane duhet të jetë transparente dhe gjithëpërfshirëse, nuk duhet të jetë një “bazë për terrorizmin”, nuk mund të kërcënojë fqinjët e Sirisë dhe duhet të shkatërrojë të gjitha rezervat e armëve kimike dhe biologjike.
Për Mike Waltz, kandidatin e Trump për këshilltar për sigurinë kombëtare, ekziston një parim kyç i politikës së jashtme të Trump. “Presidenti Trump u zgjodh me një mandat të madh për të mos tërhequr Shtetet e Bashkuara në luftëra në Lindjen e Mesme”, tha Waltz për Fox News këtë javë.
Komentet e Waltz ishin një përmbledhje e pastër e pikëpamjes së Trump për Sirinë si një pjesë e vogël e enigmës në enigmën e tij më të madhe të politikave rajonale. Qëllimi i Trump është të përmbajë mbetjet e ISIL-it dhe të sigurojë që një qeveri e ardhshme në Damask nuk mund të kërcënojë aleatin më të rëndësishëm të Amerikës në rajon, Izraelin.
Teherani përdor Sirinë për të furnizuar Hezbollahun
Retorika e Trump rikthehet në mënyrën se si ai foli për Sirinë gjatë mandatit të tij të parë, kur ai e përshkroi Sirinë si një tokë të “rërës dhe vdekjes”. “Donald Trump me të vërtetë donte të kishte shumë pak lidhje me Sirinë gjatë administratës së tij të parë,” tha Robert Ford, i cili shërbeu si ambasador i Presidentit Barack Obama në Siri nga 2011 deri në 2014.
“Por ka njerëz të tjerë në rrethin e tij që janë shumë më të shqetësuar për luftën kundër terrorizmit,” shtoi ai. SHBA aktualisht ka rreth 900 trupa në Siri në lindje të lumit Eufrat dhe në një zonë “dekonflikti” 55 km në kufi me Irakun dhe Jordaninë. Misioni zyrtar i ushtarëve amerikanë është të kundërshtojnë ISIL-in dhe të trajnojnë dhe pajisin Forcat Demokratike Siriane (SDF – aleatët kurdë dhe arabë të SHBA).
Në praktikë, prania e SHBA-së në terren ka shkuar gjithashtu përtej kësaj, pasi trupat amerikane ndihmojnë në bllokimin e një rruge të mundshme tranziti të armëve iraniane. Teherani përdori Sirinë për të furnizuar aleatin e tij Hezbollahun.
Wa’el Alzayat, ish-këshilltar për Sirinë në Departamentin e Shtetit të SHBA-së, nuk është i sigurt se Trump do të ketë sukses në ndjekjen e një politike izolacioniste në rastin e Sirisë. “Ai po sjell disa njerëz seriozë në administratën e tij për t’u marrë me çështjet e Lindjes së Mesme,” tha Alzayat për BBC, duke vënë në dukje veçanërisht se senatori Marco Rubio, i cili është nominuar për sekretar shteti, është “një lojtar serioz”.
Trump urdhëroi lëshimin e raketave të lundrimit në një aeroport sirian
Këto tensione – midis idealeve izolacioniste dhe qëllimeve rajonale – arritën në krye gjatë mandatit të tij të parë, kur Trump tërhoqi fondet e mbetura të CIA-s për disa rebelë “të moderuar” dhe urdhëroi tërheqjen e forcave amerikane nga Siria veriore në vitin 2019.
Në atë kohë, Waltz e quajti lëvizjen një “gabim strategjik” dhe, nga frika e rigjallërimit të ISIL, zyrtarët e Trump e ndryshuan pjesërisht vendimin e tij. Trump gjithashtu devijoi nga idealet e tij jo-ndërhyrëse duke lëshuar 59 raketa lundrimi në një aeroport sirian, pasi Assad dyshohet se urdhëroi një sulm me armë kimike që vrau dhjetëra civilë në 2017. Ai gjithashtu dyfishoi sanksionet kundër lidershipit të Sirisë.
Waltz përmblodhi linjat e paqarta të premtimit të Trump se Siria “nuk ishte lufta jonë”. “Kjo nuk do të thotë se ai nuk është i gatshëm të ndërhyjë. Presidenti Trump nuk e ka problem të ndërmarrë veprime vendimtare nëse atdheu amerikan kërcënohet në çfarëdo mënyre,” shpjegoi Waltz për Fox News.
Tensione shtesë mund të krijohen nga një person tjetër i rëndësishëm, Tulsi Gabbard, i cili u emërua nga Trump si drejtor i inteligjencës kombëtare. Në vitin 2016, Gabbard u takua me Assadin dhe kritikoi politikën e Trump ndaj Sirisë. Senatorët amerikanë ka të ngjarë të shqyrtojnë emërimin e saj mes akuzave se ajo është një apologjetare e Assadit dhe Rusisë.
Ngjashmëritë mes Bidenit dhe Trump
Megjithatë, shumë nga qëndrimet e Bidenit dhe administratave të reja të Trump për Sirinë më shumë përkojnë sesa ndryshojnë. Pavarësisht dallimeve të forta në tone dhe retorikë, të dy udhëheqësit duan që Damasku të qeveriset nga një qeveri që është në shërbim të interesave amerikane. Si Biden ashtu edhe Trump duan të përfitojnë nga poshtërimi i Iranit dhe Rusisë në Siri.
Deklarata e Trump “kjo nuk është lufta jonë, le të luajë” është ekuivalente me deklaratën e Bidenit “ky është një proces që duhet të udhëhiqet nga sirianët, jo nga Shtetet e Bashkuara”.
“Por ndryshimi kryesor dhe ai që shkakton ankthin më të madh mes mbështetësve të Bidenit, qëndron tek qasja e Trump ndaj forcave amerikane në terren dhe mbështetja amerikane për SDF-në”, është i bindur Basam Barabandi, një ish-diplomat sirian në Uashington.
“Biden ka më shumë simpati, lidhje, pasion për kurdët. Historikisht, ai ishte një nga senatorët e parë që vizitoi zonat kurde në Irakun verior pas pushtimit të Kuvajtit nga Sadam Husein. Trump dhe populli i tij nuk i intereson aq shumë… marrin për të mos lënë jashtë aleatët e tyre, ata e kuptojnë këtë, por mënyra se si e zbatojnë është ndryshe”, shtoi Barabandi.
Roli i Turqisë
Barabandi, i cili mbështet retorikën jo-ndërhyrëse të Trump, mendon se presidenti i sapozgjedhur sigurisht që do të tërheqë forcat amerikane, por gradualisht dhe me një plan të qartë. “Nuk do të jetë si në Afganistan, brenda 24 orëve. Ai do të thotë brenda gjashtë muajve, ose çfarëdo tjetër,” parashikon ai.
Shumë mund të rrotullohen rreth bisedimeve të Trump me presidentin turk Rexhep Tajip Erdogan, me të cilin ai besohet se ka një marrëdhënie të ngushtë. Mbështetja e SHBA-së për SDF-në ka qenë prej kohësh një burim tensioni me Turqinë, e cila i sheh Njësitë e Mbrojtjes Popullore (YPG) – forcat kurde që formojnë shtyllën kurrizore ushtarake të SDF-së – si një organizatë terroriste.
Që prej rënies së Asadit, Turqia ka kryer sulme ajrore për të dëbuar luftëtarët kurdë nga zonat strategjike, duke përfshirë qytetin e Manbixhit. Trump mund të dëshirojë të arrijë një marrëveshje me mikun e tij në Ankara që do ta lejonte atë të tërheqë forcat amerikane. Kjo marrëveshje mund të kontribuojë në forcimin e mëtejshëm të Turqisë.
Por perspektiva që grupet e mbështetura nga Turqia të marrin kontrollin e disa zonave shqetëson shumë njerëz, përfshirë Wa’el Alzayat, një ish-ekspert i Departamentit të Shtetit të SHBA-së për Sirinë. “Nuk mund të kesh grupe të ndryshme që qeverisin pjesë të ndryshme të vendit, kontrollojnë burime të ndryshme. Ka ose një proces politik ose diçka tjetër dhe shpresoj që ata ta shmangin atë skenar të dytë,” përfundoi ai.
