GJATË vizitës së tij të parë në Evropë në shkurt, Sekretari i Mbrojtjes i SHBA Peter Hegseth paralajmëroi se prania ushtarake e SHBA në Evropë “nuk është e përjetshme”, duke shkaktuar tronditje në vendet evropiane.
Që atëherë, zyrtarët amerikanë dhe evropianë kanë mohuar vazhdimisht se angazhimi i SHBA-së ndaj NATO-s nën Presidentin Donald Trump është në pikëpyetje dhe se Uashingtoni po shqyrton tërheqjen e forcave, por pakkush dyshon se ai moment do të vijë.
“Jam i sigurt se do të ketë një ulje të pranisë amerikane në Evropë,” tha gjenerallejtënant në pension Ben Hodges, ish-komandant i Ushtrisë Amerikane në Evropë.
Një rënie e ndjeshme që nga Lufta e Ftohtë
Përllogaritjet e numrit të forcave amerikane në Evropë variojnë nga 70,000 ushtarë të dislokuar përgjithmonë në 90,000. Por të gjitha vlerësimet tregojnë një rënie të konsiderueshme në krahasim me vitet 1950, vitet më të tensionuara të Luftës së Ftohtë, kur më shumë se 400,000 trupa amerikane u vendosën në kontinent.
Sipas analistëve dhe ish-zyrtarëve dhe zyrtarëve aktualë të ushtrisë amerikane, tërheqja apo edhe reduktimi i numrit të trupave amerikane në Evropë do të dobësonte ndjeshëm parandalimin e Rusisë dhe do të përbënte një kosto financiare si për evropianët ashtu edhe për amerikanët.
Instituti i Këlnit për Ekonominë (IW Köln) paralajmëron në një raport të botuar këtë javë se Evropës mund t’i duhen 10 deri në 12 vjet për të zëvendësuar aftësitë kryesore ushtarake të SHBA.
“Unë rekomandoj që shpërndarja aktuale e forcave të ruhet,” u tha ligjvënësve amerikanë në fillim të këtij muaji, komandanti i Komandës Evropiane të SHBA dhe Komandanti Suprem i Aleatëve të NATO-s në Evropë, gjenerali Christopher Cavoli.
“Së bashku, ne kemi nevojë për një prani të fortë tokësore, veçanërisht për të neutralizuar avantazhin e Rusisë në aftësinë për të vendosur shpejt forcat e saj në kufijtë tanë,” tha Cavoli, duke shtuar se reduktimi i pranisë së SHBA në Evropë do të “ngadalësonte” në mënyrë të pashmangshme përgjigjen ndaj një sulmi rus.
Cavoli po tërhiqet nga shërbimi këtë vit dhe Uashingtoni thuhet se po shqyrton dorëzimin e komandës te një evropian për herë të parë që nga themelimi i NATO-s në 1949.
Profeci vetëpërmbushëse
Disa vende duan të përgatiten për një tërheqje të SHBA në vend që të shpresojnë për rezultatin më të mirë, por jo të gjitha kryeqytetet janë në të njëjtën gjatësi vale, i thanë Politico tre zyrtarë evropianë .
Sipas Institutit Ndërkombëtar për Studime Strategjike në Mbretërinë e Bashkuar, kontigjenti më i madh evropian i trupave amerikane, më shumë se 38,000, ndodhet në Gjermani. Ka më shumë se 14,000 në Poloni, 12,000 në Itali dhe 10,000 në Mbretërinë e Bashkuar.
Në fillim të muajit, NBC News raportoi se Pentagoni po konsideronte tërheqjen e deri në 10,000 trupave nga Evropa Qendrore, kryesisht nga Polonia dhe Rumania. Të dy vendet e mohuan me forcë këtë informacion.
Disa vende evropiane po i kërkojnë tani Uashingtonit që të përshkruajë qartë planet e tij.
Ministri gjerman i Mbrojtjes, Boris Pistorius, i bëri thirrje SHBA-së të hartojë një orar të qartë për reduktimin e mundshëm të trupave, në mënyrë që vendet të mund të fillojnë përgatitjet. Kolegu i tij finlandez Antti Häkkänen bëri të njëjtën telefonatë.
Pentagoni ende nuk është përgjigjur.
Shpresoj se fuqia e Trump do të dobësohet
“SHBA-ja ka angazhime sipas planeve të mbrojtjes rajonale të NATO-s të rënë dakord në samitin e Vilniusit në 2023. Nëse SHBA-të do të thoshin, “Mirë, po tërhiqemi”, kjo do të duhej të koordinohej me aleatët e tjerë për të modifikuar planet dhe për të ndarë përgjegjësi të reja”, tha Hodges.
Qeveritë e tjera evropiane mbeten me shpresë se zgjedhjet e Kongresit të SHBA në dy vjet, si dhe zgjedhjet e ardhshme presidenciale në 2028, do të dobësojnë fuqinë e Trump dhe do të rinovojnë aleancën e vjetër me SHBA-në.
Por në të njëjtën kohë, ata kanë frikë se përgatitja për skenarin më të keq mund të bëhet një profeci vetë-përmbushëse dhe të përshpejtojë më tej proceset që ata ende duan t’i shmangin, thanë tre zyrtarë evropianë.
“Për të cituar ish-kancelarin gjerman Otto von Bismarck: ju nuk bëni vetëvrasje sepse keni frikë nga vdekja,” tha ministri letonez i Mbrojtjes Andris Sprūds në një konferencë në Paris këtë muaj.
Nuk është hera e parë që administrata amerikane ka konsideruar reduktimin e pranisë së saj ushtarake në Evropë për t’u fokusuar në Azi. Gjatë mandatit të Barack Obamës, SHBA-ja filloi të punonte për këtë qëllim, por ndryshoi mendje dhe rriti më tej numrin e trupave në Evropë pasi Presidenti rus Vladimir Putin aneksoi ilegalisht Krimenë në vitin 2014.
Pasojat e kushtueshme të tërheqjes
Të parët që do të goditeshin në rast të një tërheqjeje amerikane do të ishin Polonia dhe shtetet baltike, sipas Ben Harris, një studiues në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë, i cili tha se siguria evropiane në tërësi do të minohej.
“Një tërheqje e pjesshme ka të ngjarë të fillojë me trupat amerikane të dislokuara pas shkurtit të vitit 2022, kur Rusia pushtoi Ukrainën, si pjesë e programit të pranisë së përparuar të NATO-s”, tha Harris.
Forcat amerikane në Evropë janë vendosur nën regjime të ndryshme.
Trupat e vendosura në mënyrë të përhershme qëndrojnë për një kohë të gjatë dhe shpesh vijnë me familjet e tyre, shumica e tyre në Gjermani, Itali dhe Mbretërinë e Bashkuar. Forcat rrotulluese të financuara jashtë buxhetit të rregullt përfshijnë Prezencën e Përparuar të NATO-s dhe Operacionin Atlantik Resolve; SHBA po udhëheq një grup luftarak shumëkombësh në Poloni. Programet e partneritetit të Gardës Kombëtare të SHBA-së bazohen në marrëveshjet dypalëshe me vendet evropiane.
Trump nuk do të kishte nevojë për miratimin e Kongresit për të zvogëluar numrin e disa forcave në Evropë, shpjegoi Harris.
Plani i Trump për të tërhequr trupat dështoi herën e fundit sepse ishte shumë i shtrenjtë”
Por çdo tërheqje ose reduktim i pranisë amerikane do të ngrinte një sërë pyetjesh në lidhje me kostot dhe logjistikën komplekse të lëvizjes së pajisjeve ushtarake. SHBA ka vendosur një gamë të gjerë pajisjesh, nga tanket dhe helikopterët deri te anijet dhe armët bërthamore. Njësitë e saj të mbrojtjes raketore balistike Aegis Ashore në Rumani dhe Poloni janë kritike për mbrojtjen e Evropës kundër sulmeve ajrore.
Gjatë mandatit të tij të parë presidencial, në vitin 2020, Trump njoftoi një plan për të tërhequr rreth 12,000 trupa nga Gjermania.
Disa do të zhvendoseshin brenda Evropës, ndërsa të tjerët do të ktheheshin në shtëpi. “Plani dështoi për shkak të kostos së tërheqjes”, tha Harris dhe më vonë u anulua nga ish-presidenti Joe Biden.
Sipas Hodges, ish-komandantit të forcave amerikane në Evropë, pasiguria aktuale mund t’i shtyjë kryeqytetet evropiane të “unifikojnë aftësitë e tyre dhe industritë e mbrojtjes”.
Forcat e SHBA në Evropë përfaqësojnë “parandalimin bërthamor, fuqinë ajrore dhe detare. Por në tokë, për sa i përket madhësisë dhe aftësive të përgjithshme, evropianët kanë më shumë fuqi,” shtoi ai.
