Miliona njerëz nuk janë në gjendje të kenë aq fëmijë sa do të dëshironin për shkak të një kombinimi të barrierave ekonomike dhe seksizmit. Faktorë të tillë si kostoja e lartë e të qenit prind, pasiguria në punë, strehimi i shtrenjtë, shqetësimet për gjendjen e botës dhe mungesa e partnerëve të përshtatshëm po i pengojnë njerëzit të krijojnë familje më të mëdha, në vend të dëshirës për të mos pasur fëmijë, sipas Fondit të Kombeve të Bashkuara për Popullsinë (UNFPA).
Ndërsa qeveritë e krahut të djathtë, si ato të SHBA-së dhe Hungarisë, gjithnjë e më shumë ia hedhin fajin refuzimit të prindërimit për rënien e nivelit të lindjeve, raporti i UNFPA-së mbi gjendjen e popullsisë botërore për vitin 2025 zbulon se shumica e njerëzve në të vërtetë duan fëmijë.
“Problemi nuk është mungesa e dëshirës, por mungesa e zgjedhjes. Kjo është një krizë e vërtetë e fertilitetit dhe përgjigjja qëndron në ofrimin e asaj që njerëzit thonë se u nevojitet: leje familjare e paguar, kujdes i përballueshëm për fertilitetin dhe partnerë mbështetës”, tha për The Guardian Dr. Natalia Kanem, drejtoreshë ekzekutive e UNFPA-së.
“A mund të përballojmë një fëmijë tjetër?” “
Një anketë nga YouGov në 14 vende zbuloi se pothuajse një e pesta e njerëzve kanë më pak fëmijë nga sa do të donin. Pengesa kryesore për të pasur fëmijë ishin paratë – 39% e njerëzve thanë se kufizimet financiare kishin çuar tashmë në lindjen e më pak fëmijëve ose mund të çonin në këtë.
Namrata Nangia dhe bashkëshorti i saj kanë menduar të kenë një fëmijë tjetër që kur lindi vajza e tyre pesëvjeçare. Por gjithmonë gjithçka reduktohet në një pyetje: “A mund ta përballojmë dot?”
Ajo jeton në Mumbai dhe punon në industrinë farmaceutike, ndërsa burri i saj punon për një kompani gomash. Por kostot e të pasurit një fëmijë janë tashmë shumë të larta – tarifat e shkollës, autobusët shkollorë, mësimet e notit, madje edhe shkuarja te mjeku i përgjithshëm është e kushtueshme.
Ishte ndryshe kur Namrata ishte e vogël: “Ne thjesht shkonim në shkollë, nuk kishte asgjë jashtëshkollore, por tani duhet ta dërgosh fëmijën të notojë, duhet ta dërgosh të vizatojë, duhet të shohësh se çfarë tjetër mund të bëjë në kohën e lirë.”
Vendet e përfshira në anketën e lartpërmendur – Koreja e Jugut, Tailanda, Italia, Hungaria, Gjermania, Suedia, Brazili, Meksika, SHBA-ja, India, Indonezia, Maroku, Afrika e Jugut dhe Nigeria – përbëjnë një të tretën e popullsisë së botës. Ato janë një përzierje vendesh me standarde të ndryshme jetese dhe vendesh me shkallë të ulëta dhe të larta fertiliteti. UNFPA anketoi të rriturit e rinj dhe ata përtej moshës riprodhuese.
Të anketuarit më të moshuar gjithashtu dëshironin të kishin më shumë fëmijë
“Duke pranuar se kjo është një krizë, se kriza ekziston vërtet. Ky është tashmë një reagim dhe ndryshim i caktuar”, thotë demografja Anna Rotkirch, e cila hulumton pjellorinë në Evropë dhe këshillon qeverinë finlandeze mbi politikat e popullsisë.
“Në përgjithësi, është më e zakonshme që njerëzit të kenë më pak fëmijë nga sa kishin planifikuar, sesa më shumë”, thotë Rotkirch. Ajo e ka studiuar këtë në detaje duke përdorur shembullin evropian dhe është e interesuar të shohë se si kjo reflektohet në një shkallë globale.
Ajo u habit gjithashtu nga numri i të anketuarve mbi moshën 50 vjeç (31%) që thanë se kishin më pak fëmijë nga sa donin. Studimi, i cili është një projekt pilot për një studim në 50 vende më vonë këtë vit, ka një fushëveprim të kufizuar. Për shembull, kur bëhet fjalë për grupmoshat brenda vendeve, mostrat janë shumë të vogla për të nxjerrë përfundime.
Por disa gjetje janë të qarta. Në të gjitha vendet, kufizimet financiare janë pengesa kryesore për të pasur fëmijë. Përqindja më e lartë e të anketuarve e dhanë këtë përgjigje në Korenë e Jugut (58%), dhe më e ulëta në Suedi (19%).
Në përgjithësi, vetëm 12% e njerëzve përmendën infertilitetin ose vështirësinë në ngjizje si arsye për të mos pasur aq shumë fëmijë sa dëshironin. Megjithatë, kjo shifër është më e lartë në vende të tilla si Tailanda (19%), SHBA-ja (16%), Afrika e Jugut (15%), Nigeria (14%) dhe India (13%).
“Kjo është hera e parë që OKB-ja ka folur me të vërtetë për çështjet e lindshmërisë së ulët”, thotë Prof. Stuart Gietel-Basten, një demograf në Universitetin e Shkencës dhe Teknologjisë të Hong Kongut. Deri vonë, agjencia ishte përqendruar shumë te gratë që kishin më shumë fëmijë nga sa dëshironin dhe te “nevojën e paplotësuar” për kontracepsion.
“Reagimet në panik nga qeveritë kombëtare duhet të shmangen”
Megjithatë, UNFPA nxit kujdes kur bëhet fjalë për lindshmërinë e ulët. “Aktualisht po shohim një retorikë katastrofe, qoftë mbipopullim apo rënie të popullsisë, që çon në përgjigje të ekzagjeruara dhe ndonjëherë manipuluese kur bëhet fjalë për përpjekjen për t’i bërë gratë të kenë më shumë ose më pak fëmijë”, thotë Dr. Kanem.
Ajo thekson se 40 vjet më parë, Kina, Koreja e Jugut, Japonia, Tailanda dhe Turqia ishin të shqetësuara për mbipopullimin. Deri në vitin 2015, ato tashmë po kërkonin të rrisnin shkallën e lindjeve.
“Ne duam, sa më shumë që të jetë e mundur, të shmangim që këto vende të futin politika paniku. Pjelloria e ulët, plakja dhe stanjacioni i popullsisë përdoren si justifikim për të zbatuar politika gjinore nacionaliste, anti-imigrante dhe konservatore”, thotë Prof. Gietel-Basten.
UNFPA zbuloi se një pengesë më e madhe për fëmijët sesa financat është mungesa e kohës. Për Namratën nga Mumbai, kjo është e vërtetë. Ajo kalon të paktën tre orë në ditë duke shkuar dhe duke u kthyer nga puna. Kur kthehet në shtëpi, është e rraskapitur, por dëshiron të kalojë kohë me vajzën e saj. Familja e saj nuk fle shumë.
“Pas një dite pune, sigurisht që ke atë ndjenjë faji, si nënë, sepse nuk kalon mjaftueshëm kohë me fëmijën tënd. Pra, do të përqendrohemi vetëm te një fëmijë”, i thotë Namrata BBC-së.
Gratë kishin pothuajse dy herë më shumë gjasa sesa burrat të përmendnin ndarjen e pabarabartë të punëve të shtëpisë si faktor, ndërsa si burrat ashtu edhe gratë thanë se frika për të ardhmen, duke përfshirë ndryshimet klimatike dhe konfliktin, ishte baza e vendimit të tyre për numrin e fëmijëve.
Edhe “bonusi i foshnjës” nuk funksionon në planin afatgjatë
Megjithatë, as politikat shtrënguese që synojnë rritjen e numrit të lindjeve (siç janë kufizimet në aborte dhe kontracepsion), as stimujt financiarë si propozimi i SHBA-së për një “bonus për fëmijë” prej 5,000 dollarësh për nënat, dhe as përpjekjet për të adresuar rënien e niveleve të lindjeve nuk funksionojnë në planin afatgjatë dhe mund të kenë efektin e kundërt, paralajmëron raporti.
Mungesa e aksesit në aborte të sigurta ka çuar në aborte të pasigurta, të cilat janë shkaku kryesor i vdekjes së nënave dhe infeksioneve që shkaktojnë infertilitet, thekson Kanem: “Kur njerëzit ndiejnë se zgjedhjet e tyre riprodhuese po vendosen nga të tjerët, ose kur politikat perceptohen si shumë shtrënguese, njerëzit reagojnë dhe janë më pak të prirur të kenë fëmijë.”
