Ministri i Jashtëm i Iranit ka pranuar se objektet bërthamore të Iranit kanë pësuar dëme “të konsiderueshme dhe serioze” në sulmet e fundit të SHBA-së dhe Izraelit. Abbas Araghchi i tha televizionit shtetëror se Organizata e Energjisë Atomike e Iranit po vlerëson aktualisht shkallën e dëmit.
Por vetëm pak orë më parë, Udhëheqësi Suprem Ajatollah Ali Khamenei tha se sulmet nuk e kishin penguar programin bërthamor të Iranit. Duke vepruar kështu, ai iu përgjigj deklaratës së Presidentit të SHBA-së Donald Trump se tre objekte bërthamore u “shkatërruan plotësisht” nga bombardimet. Khamenei pretendon se sulmet nuk “arritën asgjë domethënëse”.
>> Ajatollah Khamenei: Trump po e ekzagjeron sulmin, por aksidentalisht zbuloi një të vërtetë
Udhëheqësi Suprem, i cili është fshehur që nga fillimi i luftës me Izraelin më 13 qershor, akuzoi Trumpin për “ekzagjerim” të efekteve të bombardimeve dhe për shpalljen e fitores ndaj SHBA-së dhe Izraelit. Por deklaratat e Araghchi-t paraqesin një tablo tjetër.
Ministri tha gjithashtu se Irani aktualisht nuk ka plane për të rifilluar bisedimet me SHBA-në. Një raund i gjashtë bisedimesh ishte planifikuar, por u anuluan pasi Izraeli nisi sulmet. “Dua ta bëj të qartë se nuk është arritur asnjë marrëveshje, nuk është rënë dakord për asnjë zgjidhje dhe nuk është zhvilluar asnjë diskutim për fillimin e bisedimeve të reja”, tha ai.
Ai shtoi se qeveria po shqyrton se çfarë është në “interesat më të mira të popullit iranian” dhe njoftoi se qasja e saj diplomatike do të “riorganizohet”. Ai nuk specifikoi se çfarë nënkuptonte saktësisht.
Plani i Trump për negociatat
Për ta rikthyer Iranin në tryezën e negociatave, thuhet se Trump po shqyrton mundësinë e dhënies së aksesit në 30 miliardë dollarë për të zhvilluar një program bërthamor civil, më pas heqjen pjesërisht të sanksioneve dhe lirimin e miliarda dollarëve nga fondet iraniane që aktualisht janë të bllokuara, raportoi CNN. Por zhvillimet në Teheran mund ta pengojnë të gjithë këtë.
Të mërkurën, parlamenti i Iranit miratoi një ligj që i jep fund bashkëpunimit me Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA). Nëse ligji hyn në fuqi, inspektorëve nuk do t’u lejohet më qasja në objektet bërthamore të Iranit. Izraeli tha se kishte nisur një ofensivë kundër Iranit për të parandaluar planet e tij të dyshuara për të zhvilluar armë bërthamore. Irani, nga ana tjetër, këmbëngul se programi i tij bërthamor është thjesht për qëllime civile.
Shtetet e Bashkuara u përfshinë drejtpërdrejt në konflikt fundjavën e kaluar, me sulme ndaj objekteve në Fordo, Natanz dhe Isfahan, pas të cilave Trump u përpoq të ndërmjetësonte një armëpushim midis Izraelit dhe Iranit. Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-së, Pete Hegseth, tha se inteligjenca amerikane dhe izraelite tregoi se sulmet “dëmtuan rëndë programin bërthamor të Iranit dhe e kthyen atë disa vite prapa”.
Por sipas një vlerësimi paraprak nga Pentagoni që u bë publik, dëmi nuk është ende aq i madh – sipas asaj analize, programi u vonua vetëm me disa muaj. Administrata e hodhi poshtë menjëherë atë vlerësim.
Inteligjenca nga qeveritë evropiane hedh poshtë pretendimet e Trump
Informacionet fillestare të marra nga qeveritë evropiane sugjerojnë se rezervat e uraniumit të pasuruar në nivel të lartë të Iranit kanë mbetur kryesisht të paprekura pas sulmeve të SHBA-së ndaj objekteve të mëdha bërthamore, thanë dje dy zyrtarë.
>> Informacionet nga qeveritë evropiane mbi Iranin i hedhin poshtë plotësisht pretendimet e Trump
Sipas informacionit, një rezervë prej 408 kilogramësh uranium i pasuruar pothuajse në nivelin e nevojshëm për të ndërtuar një armë bërthamore nuk ndodhej në Fordo, një nga dy impiantet kryesore të pasurimit të Iranit, në kohën e sulmit të javës së kaluar. Materiali, siç u tha, ishte shpërndarë më parë në disa vende.
Të njëjtat burime thanë se qeveritë evropiane ishin ende duke pritur një raport të detajuar të inteligjencës mbi shkallën e vërtetë të dëmit në Fordow, një strukturë e ndërtuar thellë poshtë një mali pranë qytetit të shenjtë të Qom. Një vlerësim i hershëm tha se dëmi ishte “i gjerë, por jo i plotë – struktura nuk është shkatërruar”.
Autoritetet iraniane thanë se rezervat e uraniumit u zhvendosën përpara bombardimeve amerikane, të cilat pasuan disa ditë sulmesh izraelite ndaj objektivave në Iran.
