Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut ka vendosur mbi katër kërkesa ndërshtetërore të paraqitura nga Ukraina dhe Holanda kundër Rusisë për shkelje të shumta të të drejtave të njeriut në Ukrainë para dhe pas pushtimit në shkallë të gjerë të vendit më 24 shkurt 2022, si dhe rrëzimin e një Boeing-u malajzian mbi Donbas në vitin 2014, të cilin një gjykatë në Holandë më parë e kishte gjetur të rrëzuar nga një lëshues raketash ruse Buk.
Katër ankesa – tre të paraqitura nga Ukraina dhe një nga Holanda – janë bashkuar në një procedurë të vetme. Ato kanë të bëjnë me shkelje të të drejtave të njeriut që nga fillimi i konfliktit të armatosur në Donbas në vitin 2014, transferimin e paligjshëm të fëmijëve ukrainas në Rusi, gjithashtu që nga viti 2014, rrethanat e katastrofës së Boeing më 17 korrik 2014, si dhe shkelje të rënda të të drejtave të njeriut që nga pushtimi i vitit 2022.
Gjykata gjeti natyrën “masive dhe sistematike” të shkeljeve të të drejtave të njeriut nga Rusia në territoret e pushtuara të Ukrainës, duke përfshirë vrasjen e civilëve dhe të burgosurve, torturën, ndalimin e paligjshëm, largimin e fëmijëve ukrainas dhe shtypjen e identitetit ukrainas. Kjo është hera e parë që një gjykatë ndërkombëtare e ka gjetur Moskën përgjegjëse për shkeljet e të drejtave të njeriut që nga pushtimi në shkallë të plotë në vitin 2022, vëren Associated Press .
Duke iu referuar katastrofës MH17, e cila vrau 298 persona, GJEDNJ vuri në dukje se Boeing u rrëzua nga një raketë ruse Buk dhe se Rusia mban përgjegjësi për bërjen e kësaj të mundur. Përfaqësuesit e të afërmve të viktimave e quajtën këtë një hap të rëndësishëm – për herë të parë një gjykatë ndërkombëtare ka përcaktuar përgjegjësinë e Rusisë.
Vendimi i gjykatës nuk është publikuar ende, por shpallja e tij u transmetua drejtpërdrejt.
Moska nuk e njeh juridiksionin e GJEDNJ-së dhe nuk i zbaton vendimet e gjykatës të marra pas marsit 2022, kur Rusia u përjashtua nga Këshilli i Evropës. Moska ende nuk ka komentuar mbi vendimin e fundit të gjykatës.
Boeing 777, që fluturonte nga Amsterdami për në Kuala Lumpur, u rrëzua më 17 korrik 2014 nga një raketë Buk e prodhuar në Rusi, e lëshuar nga territori në Ukrainën lindore i kontrolluar nga separatistët e mbështetur nga Rusia. Një gjykatë në Holandë zbuloi se lëshuesi i raketave Buk ishte dërguar nga Rusia. Ende nuk është përcaktuar se kush e dha urdhrin. Rusia mohon çdo përfshirje në rrëzim.