Andrey Kolesniov
Regjimit të Putinit i mungon shumë fuqia e butë. Dhe fuqia e fortë, e spërkatur me një ide mesianike imperialiste ruse, vështirë se pëlqehet as nga partnerët më të ngushtë të Rusisë.
Njëherë, gjatë njërit prej udhëtimeve të tij, Gulliver vizitoi një “shkollë projektuesish politikë”, ku një shkencëtar politik i Kremlinit… më falni, një nga profesorët i tregoi udhëtarit “një dorëshkrim të gjerë me udhëzime për hapjen e komploteve antiqeveritare”. Teknologjia përfshinte kryesisht studimin e jashtëqitjeve të personazheve të dyshimtë.
Gulliver ndau një rast tjetër me kolegun e tij – nga përvoja e mbretërisë së Tribnia-s, e quajtur Langden nga vendasit. Atje, “pjesa më e madhe e popullsisë përbëhet tërësisht nga skautë, dëshmitarë, informatorë, akuzues, paditës, dëshmitarë okularë, anëtarë jurie, së bashku me ndihmësit dhe shërbëtorët e tyre të shumtë, të cilët janë në listën e pagave të ministrave dhe ndihmësve të tyre”. Ata përcaktohen, dhe mjaft arbitrarisht, se kujt prej komplotistëve të mundshëm vendoset t’i kushtohet vëmendje.
Ata i kapin letrat dhe dokumentet e tyre dhe interpretojnë kuptimin e fjalëve dhe shprehjeve në mënyrën e tyre, çdo herë duke zbuluar mesazhe dhe plane sekrete. Këta “ekspertë” zbuluan se: “të ulesh në një kapak tualeti do të thotë një takim sekret; një tufë patash – senati; një qen i çalë – një pretendent; murtaja – një ushtri në gatishmëri; një qift – ministri i parë; podagra – një kryepeshkop; trekëmbëshi – sekretari i shtetit; një tenxhere dhome – një komitet fisnikësh; një sitë – një shoqëruese nderi; një fshesë – një revolucion; një kurth minjsh – shërbimi civil; një pus pa fund – thesari; një gropë uji – një gjykatë; një kapelë budallai – një i preferuar; një kallam i thyer – gjykata e drejtësisë; një fuçi bosh – një gjeneral; një plagë e qelbur – sistemi i qeverisjes”.
Me afërsisht të njëjtat metoda, “ekspertët” e sotëm mund të njohin shenjat e një “revolucioni me ngjyra”, të cilat i gjejnë kudo në botë. Por veçanërisht në shtetet “miqësore”.
Midis një “bombarduesi strategjik” dhe një “partneri strategjik”
Për shembull, zyrtarët rusë, si Presidenti serb Vuçiç, janë të shqetësuar për makinacionet e mundshme perëndimore në organizimin e “revolucioneve me ngjyra”, duke përjashtuar çdo herë plotësisht nga analiza e tyre pakënaqësinë me qeverinë nga ana e shtresave të ndryshme shoqërore, veçanërisht të urbanizuarve dhe të arsimuarve.
Si Sekretari i Shtypit i Kremlinit, Peskov, ashtu edhe Ministri i Jashtëm Lavrov kanë sugjeruar tashmë se në rastin serb po përdoren teknologjitë e “revolucionit me ngjyra”. Sepse nuk ka frikë më të madhe për elitën e Putinit sesa një “revolucion me ngjyra”, i njohur edhe si “ndryshim regjimi”, për të cilin Trump foli kaq hapur dhe para kohe kur analizoi situatën aktuale në Iran.
Çdo vend ku zhvillohen protesta masive në sfondin e paaftësisë dhe mungesës së ndjeshmërisë së hapur të një institucioni që merret vetëm me ruajtjen e pushtetit, bëhet menjëherë “mik” ose edhe “partner strategjik” sipas këtij kriteri.
Solidariteti i autokratëve, qofshin ata tashmë diktatorë të plotë apo thjesht aspirantë autoritarë, është i dukshëm. Shembujt e kolegëve që vuajtën si pasojë e “ndryshimeve të regjimit” – nga Gadafi te Assad – ngjallin simpati, para së gjithash për veten e tyre, dhe në valën e këtij emocioni provokojnë shtrëngim edhe më të madh të vidave në vend. Kjo mund të mos jetë strategjia më largpamëse, por për shumë nga këta autokratë – si Putini – nuk ka kthim prapa: opsionet e një “shkrirjeje” ose modernizimi autoritar janë një gjë e së kaluarës; ato as nuk u përdorën siç duhet.
Megjithatë, ky solidaritet është mjaft oportunist. Mund të shndërrohet në armiqësi: për shembull, varësisht nga situata, sjellja e Turqisë mund të interpretohet si një “thikë pas shpine” (2015, rrëzimi i një bombarduesi rus) ose si një partneritet. Amplituda e luhatjeve në marrëdhënie është nga “bombardues strategjik” në “partner strategjik”. Ndonjëherë afërsia e ideologjive që përbëjnë mbushjen e një kuadri të ngurtë autoritar të një regjimi politik nuk do të thotë afrim politik: botëkuptimi i ultrakonservatorëve dhe nacionalistëve polakë dhe rusë është në thelb më shumë se i ngjashëm, por armiqësia është e gjatë, nëse jo shekullore.
Midis Swift dhe Orwell
Nuk ka kaluar shumë kohë që kur Putini u takua me autokratin azerbajxhanas – dhe më shumë se një herë, përfshirë edhe në shtëpi, me pjesëmarrjen e gruas së Ilham Aliyev. Pjesërisht, këto “marrëdhënie miqësore shumëplanëshe” kontribuan në fundin e “partneritetit strategjik” të rremë midis Rusisë së Putinit dhe Armenisë. Dhe tani – një tjetër aeroplan i rrëzuar, dhe marrëdhëniet po përkeqësohen ndjeshëm. Trajtimi i zakonshëm i “kaukazianëve” ose “aziatiko-qendrorë” nga oficerët rusë të zbatimit të ligjit, etnia e të cilëve nuk u intereson atyre – dhe Ilham Aliyev po hyn në një konflikt të ashpër dhe të drejtpërdrejtë me Federatën Ruse.
Ai i ka të gjitha mundësitë për këtë: afërsinë me Turqinë, forcat e tij të fuqishme të armatosura, pasurinë nga nafta, politikën shumëvektoriale, një sistem autokratik të qëndrueshëm prej kohësh. Ai mund të përballojë të kritikojë drejtpërdrejt Putinin përmes gojës së propagandistëve të tij (dhe asaj që, si në Rusi – “gazetarisë së pavarur”), ta krahasojë atë me Stalinin, ta qortojë për ambiciet imperiale dhe t’i kujtojë se perandoria e tij, e udhëheqësit rus, është imagjinare, ish-republikat e BRSS-së kanë qenë të pavarura prej tridhjetë vjetësh.
Ajo që nuk lejohet të thuhet nga disidentët brenda Rusisë dhe që kërcënon ndjekje penale ose administrative, mund të transmetohet lirisht në televizion në autokracinë “miqësore”.
Aliyev e tejkalon Putinin, ai nuk e konsideron veten aspak anëtar të komunitetit post-sovjetik, ku vendin qendror e zë udhëheqësi rus. Udhëheqësi azerbajxhanas nuk pretendon të jetë i pari midis të barabartëve, ai është mjaft i vetëmjaftueshëm ashtu siç është.
Putini, duke ndërtuar një perandori dhe sferat e saj të ndikimit, e ka humbur Kaukazin Jugor – të gjithën. Dhe duke i ndërlikuar kështu marrëdhëniet me Turqinë, të cilat janë aq delikate sa një miniaturë mesjetare anadollase. Regjimit të tij i mungon shumë fuqia e butë, dhe fuqia e fortë, e spërkatur me një ide mesianike imperialiste ruse, vështirë se është sipas pëlqimit të të gjitha ish-republikave të tjera të Bashkimit Sovjetik.
Mirësjellja e ndërsjellë gjatë takimeve të nivelit të lartë brenda strukturave euroaziatike nuk duhet të na mashtrojë. Nuk ka gjasa që arsyetimi i Sergey Lavrov në Bishkek rreth përpjekjes së Macron dhe Merz për t’u rikthyer në kohët kur Franca dhe Gjermania “donin të pushtonin të gjithë Evropën, kryesisht Perandorinë Ruse dhe Bashkimin Sovjetik” të merret seriozisht nga Ministri i Punëve të Jashtme i Kirgistanit, Jeenbek Kolubayev. Të paktën sepse është e pamundur t’i marrësh seriozisht në parim. Por pse duhet të debatojë ai me ministrin e një fqinji që është i rrezikshëm dhe i militarizuar, duke e konsideruar të gjithë hapësirën post-sovjetike si të tijën? Përndryshe, nuk i dihet kurrë, fqinji mund të vijë të redaktojë tekstet shkollore të historisë kirgize për t’iu përshtatur versionit të tij të procesit historik, ku Rusia nuk është një pol, por qendra e universit, dhe Burkina Faso, e njohur edhe si Volta e Sipërme, kontribuoi në fitoren ndaj nazizmit në vitin 1945 (sipas versionit të Putinit).
Është për të ardhur keq që Gulliver nuk pati mundësinë të vizitonte Rusinë e Putinit së bashku me Brobdingnag dhe Glubbdubdrib dhe të njihej me “shkollën e saj të projekteve politike” dhe projekte të tjera patriotike, të rritura me paratë e taksapaguesve. Ai do të kishte mësuar shumë për perandorinë imagjinare me robotë të pikturuar në Gzhel dhe me Vasyukin e Ri në formën e Soçit si vendndodhjen e OKB-së (versioni i Sergey Lavrov). Është për të ardhur keq që Swift vdiq shumë kohë më parë – ai do të kishte diçka për të përshkruar në satirat e tij. Megjithëse pas Orwell është e vështirë të shtosh diçka në këtë pikëpamje të Atdheut.
Teksti u botua për herë të parë në MOST.Media
