ROMA DHE ATHINA paralajmërojnë për përfshirjen turke dhe ruse në kërcënimin në rritje të sigurisë që vjen nga Afrika e Veriut, shkruan Politico .
Mos u përqendroni aq shumë te Ukraina sa të anashkaloni kërcënimet serioze ndaj sigurisë evropiane në Libi – ky është mesazhi që Italia dhe Greqia po përpiqen t’ua përcjellin aleatëve të tyre të BE-së dhe NATO-s, por deri më tani pa shumë sukses. Migrimi nga Libia po rritet ndjeshëm përsëri, në një kohë kur Roma është gjithnjë e më e shqetësuar për rritjen e ndikimit rus në vendin e paqëndrueshëm të Afrikës së Veriut, përmes dërgesave të armëve dhe një baze të re detare të mundshme në portin verilindor të Tobrukut.
Athina dërgoi dy anije luftarake për të patrulluar bregdetin libian
Athina ka dërguar dy anije luftarake për të patrulluar bregdetin libian për shkak të rritjes së numrit të emigrantëve dhe frikës se rivali i saj Turqia po negocion me libianët për të ndarë Mesdheun në zona detare për eksplorimin e energjisë. Këto zona përfshijnë ujërat në jug të ishullit grek të Kretës dhe Athina i konsideron ato të paligjshme sipas ligjit ndërkombëtar detar.
Ministri i Jashtëm italian Antonio Tajani e përshkroi Libinë si “një problem urgjent që Evropa duhet ta adresojë së bashku”, por një përpjekje evropiane javën e kaluar për të bërë përparim diplomatik u shndërrua në një farsë të plotë.
Komisioneri i BE-së për Migracionin u shpall “person i padëshiruar” në Bengazi
Komisioneri i BE-së për Migracionin, Magnus Brunner, i cili shoqërohej nga ministra nga Italia, Greqia dhe Malta, u shpall “person i padëshiruar” në Bengazi, territorin e udhëheqësit libian lindor Khalifa Haftar. Delegacioni u akuzua për “shkelje” të papërcaktuara dhe u urdhërua të largohej nga zona.
“Roli i Rusisë në Libi është vazhdimisht në rritje, ajo po e përdor atë si qendër të strategjisë së saj afrikane”, paralajmëroi një diplomat evropian i cili po e monitoron nga afër situatën. Ai shtoi se rrjeti i kontrabandës së Libisë, i lidhur politikisht, mbështet qëllimet strategjike të Rusisë, duke e ndihmuar Moskën të anashkalojë sanksionet dhe ta kthejë migracionin në një armë.
Italia dhe Greqia janë të vetëdijshme se zgjidhja e një problemi kompleks si Libia, një vend më shumë se tre herë më i madh se Spanja, do të kërkojë mbështetjen e aleatëve të mëdhenj si Shtetet e Bashkuara dhe Franca. Megjithatë, reagimi i tyre deri më tani ka qenë i dobët.
Më shumë se 2,000 emigrantë mbërritën në Kretë vetëm javën e kaluar
Qeveria greke njoftoi rregulla më të rrepta për migracionin javën e kaluar, ndërsa përballet me një rritje të mbërritjeve të migrantëve nga Libia në Kretë gjatë sezonit kulmor turistik.
“Një situatë e jashtëzakonshme kërkon masa të jashtëzakonshme dhe kjo është arsyeja pse qeveria greke ka vendosur të informojë Komisionin Evropian se po pezullon përkohësisht përpunimin e kërkesave për azil, fillimisht për tre muaj, për ata që mbërrijnë me det nga Afrika e Veriut”, u tha kryeministri Kyriakos Mitsotakis ligjvënësve.
Greqia dërgoi dy anije luftarake në fund të qershorit për të ndaluar një valë të re migrimi. Por zyrtarë të lartë qeveritarë dyshojnë në efektivitetin e masës, duke paralajmëruar se patrullat detare mund t’i inkurajojnë migrantët të hidhen në det për t’u shpëtuar nga anijet. Më shumë se 2,000 migrantë mbërritën në Kretë vetëm javën e kaluar.
“Jemi të shqetësuar për situatën në Libi dhe rritjen e fundit të migracionit të parregullt”
Në të njëjtën kohë, qeveria greke merr kritika nga opozita dhe nga radhët e veta për neglizhencën e çështjes libiane në vitet e fundit.
Në përgjithësi, Mesdheu qendror pa një rritje prej 7 përqind të kalimeve të parregullta kufitare në gjysmën e parë të vitit, pothuajse tërësisht nga Libia, ndërsa në të gjitha rrugët e tjera kryesore numri i përgjithshëm ra me 20 përqind. Lëvizja greke ka ngritur shqetësime në Itali se edhe më shumë migrantë mund të përfundojnë në ujërat italiane.
“Jemi të shqetësuar për situatën në Libi dhe rritjen e fundit të migracionit të parregullt”, tha një zëdhënës i Komisionit Evropian përpara një vizite të BE-së në vend javën e kaluar. Diplomatët e përshkruan misionin si një përpjekje për të shqyrtuar se cilat masa do të ishin të realizueshme.
Paratë evropiane me siguri do të luanin një rol. BE-ja arriti një marrëveshje shumë të diskutueshme me Tunizinë në vitin 2023 për të paguar autoritetet e vendit për të ndaluar migracionin, por diplomatët dyshojnë se një model i tillë mund të zbatohet në një vend të destabilizuar nga milicitë rivale.
Tajani: Libia është vendi më i mundshëm për një bazë të re detare ruse
Shfaqja e fundit e armëve ruse në Bengazi gjatë një parade ushtarake tregoi se Kremlini po bashkëpunon gjithnjë e më shumë me Haftarin. Rusia dëshiron një pikëmbështetje në Mesdhe, veçanërisht pasi autoritetet e reja në Siri pas rënies së Bashar al-Assad ndërprenë kontratën që i dha Moskës një koncesion mbi portin e Tartusit. Ministri italian Tajani paralajmëron rregullisht se Libia është vendi më i mundshëm për një bazë të re detare ruse.
Sipas një raporti nga agjencia e lajmeve Agenzia Nova, Moska planifikon të vendosë sisteme raketash në një bazë ushtarake në Sebha në Libinë jugore, nën kontrollin e Haftarit, dhe t’i drejtojë ato drejt Evropës.
Shumë analistë dhe diplomatë dyshojnë se Moska ka arritur në fazën ku do të drejtonte raketa nga Libia drejt Evropës. Por edhe pa raketa, Rusia tashmë mund të përdorë disa baza ushtarake në Libi për operacione logjistike, “të cilat teorikisht mund të kërcënojnë Evropën”, tha Arturo Varvelli, një bashkëpunëtor i lartë në Këshillin Evropian për Marrëdhënie me Jashtë.
“Rusët po u thonë njerëzve: ‘Ne jemi sundimtarët e rinj, ju do të ndiqni rregullat tona'”
Për momentin, Rusia përdor kryesisht bazat libiane për operacione në pjesën tjetër të Afrikës, duke vepruar kryesisht përmes Korpusit Afrikan, i cili mbështetet nga Ministria Ruse e Mbrojtjes.
Në Evropën Jugore, po rritet frika se Rusia së shpejti mund ta përdorë migrimin nga Libia si armë, në një lloj përsëritjeje të luftës hibride që zhvilloi në skajin lindor të BE-së, kur ndoqi refugjatët nga Lindja e Mesme përtej kufirit bjellorus deri në Poloni.
Megjithatë, jo gjithçka po shkon në favor të Rusisë. Një diplomat tha se kostot e luftës në Ukrainë po e varfërojnë Korpusin Afrikan, i cili nuk ka para të mjaftueshme për të paguar milicitë libiane, duke krijuar tensione me aleatët e tyre dhe Haftarin.
“Nuk i shoh rusët duke marrë përsipër kontrabandën e migrantëve, por i shoh duke u thënë njerëzve: ne jemi padronët e rinj dhe ju do të ndiqni rregullat tona”, tha Karim Mezran, një bashkëpunëtor i lartë në Këshillin për Marrëdhëniet Atlantike.
Italia dhe Greqia po e kanë të vështirë të bindin aleatët të ndërmarrin veprime
Pavarësisht seriozitetit të kërcënimeve që vijnë nga Libia, Italia dhe Greqia po e kanë të vështirë të bindin aleatët e tyre që të ndërmarrin veprime. Kryeministrja italiane Giorgia Meloni diskutoi për Libinë me Presidentin francez Emmanuel Macron gjatë një takimi tre-orësh në Romë më 4 qershor.
“Libia është, sigurisht, një temë me rëndësi kyçe si për Italinë ashtu edhe për Francën”, tha një zyrtar italian i njohur me bisedimet, duke theksuar “shqetësimet e përbashkëta, veçanërisht në lidhje me sigurinë, duke përfshirë praninë në rritje ruse dhe migracionin”.
Por i njëjti zyrtar pranoi se ka “nuanca” në qëndrimet e të dy vendeve “mbi zgjidhjet e mundshme politike”. Libia po vihet gjithnjë e më shumë në axhendën e forumeve të ndryshme diplomatike, por shumë pak ndodh në praktikë.
“Qeveria franceze nuk dëshiron të ngjallë panik rreth Rusisë, sepse kjo do të ekspozonte dështimet e saj.”
Ndërsa Italia është e dëshpëruar për një fuqi ushtarake si Franca që të ndërhyjë, kjo thjesht nuk i rëndon Parisit dhe gjithashtu kujton dështimet e fundit franceze në Mali dhe Niger. “Për Italinë, çështja e Libisë është më e rëndësishme në afat të shkurtër sesa për Francën”, tha Virginie Collombier, një profesoreshë në Universitetin Luiss të Romës dhe një eksperte për Libinë.
“Politikisht, nuk është në interesin e qeverisë franceze të krijojë panik rreth Rusisë, sepse kjo do të ekspozonte dështimet e veta”, shtoi ajo, duke kujtuar se Franca është tërhequr gradualisht nga vendet e Sahelit, ndërsa Rusia ka zgjeruar ndikimin e saj atje.
Afrika as nuk përmendet në deklaratën e fundit të NATO-s
Ndërsa SHBA-të po i drejtohen gjithnjë e më shumë rajonit të Paqësorit, ka pak shpresë se Uashingtoni do të investojë shumë kapital politik në stabilizimin e Libisë. Kjo demonstrohet më së miri nga fakti se në deklaratën e fundit të NATO-s, të nënshkruar më 25 qershor në Hagë, Afrika as nuk u përmend.
“Askush nuk donte të përfshinte çështje që janë të përbashkëta për anëtarët, sepse NATO tani ka një axhendë shumë minimaliste”, tha Alessandro Marrone, kreu i programit të mbrojtjes, sigurisë dhe hapësirës në Institutin e Çështjeve Ndërkombëtare të Romës. Kjo është një pilulë e hidhur për italianët. “Roma tani duhet ta pranojë këtë realitet”, përfundoi Marrone.
