Për njëfarë kohe, Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, e ka kërcënuar Rusinë për luftën në Ukrainë.
Trump tha dy javë më parë se i kishte dhënë Presidentit rus Vladimir Putin 50 ditë (të cilat që atëherë i ka shkurtuar në mënyrë drastike) për të arritur një marrëveshje me Ukrainën përpara se të përballet me pasojat. “Do të vendosim tarifa shumë të rënda nëse nuk arrijmë një marrëveshje brenda 50 ditësh”, tha Trump në atë kohë. “Tarifat prej rreth 100%, do t’i quanit tarifa dytësore. E dini çfarë do të thotë kjo.”
Trump kërcënon me masa drastike
Kjo do të thotë që çdo vend që vazhdon të tregtojë me Rusinë do të duhet të paguajë taksa të larta për të shitur produktet e tij në SHBA. Edhe pse Rusia tashmë përballet me sanksione të gjera në Perëndim, ajo ende tregton me një numër vendesh, përfshirë Indinë dhe Kinën.
Dje, Trump tha se po e shkurtonte afatin 50-ditor që i kishte dhënë Rusisë. “Jam i zhgënjyer nga Presidenti Putin, shumë i zhgënjyer prej tij”, u tha Trump gazetarëve. Më vonë ai sqaroi se afati ishte 10 deri në 12 ditë. Sot, ai konfirmoi se afati i Putinit ishte dhjetë ditë dhe se nëse Kremlini nuk pranonte të ndalonte luftën brenda kësaj periudhe, Shtetet e Bashkuara do të “vendosnin tarifa dhe gjëra të ndryshme ndaj Rusisë”.
Mesazhe të ngjashme u dërguan edhe nga bashkëpunëtorët e Trump. Në një intervistë me Fox News , Sekretari i Shtetit Marco Rubio tha se Donald Trump është gjithnjë e më i frustruar nga mungesa e përparimit të Rusisë drejt marrëveshjes së paqes. Ai shtoi se Trump tani po shqyrton masa drastike.
Senatori amerikan Lindsey Graham ka paralajmëruar gjithashtu Rusinë dhe partnerët e saj tregtarë se Presidenti Donald Trump po synon seriozisht të ushtrojë presion mbi ta për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.
Rusia po përballet çuditërisht mirë me sanksionet parësore
A do t’i marrë Trump këto masa në të vërtetë dhe, nëse i merr, sa efektive mund të jenë ato?
Sanksionet kryesore ekzistuese janë ato që SHBA-të dhe aleatët e tyre i kanë zbatuar prej kohësh drejtpërdrejt kundër Rusisë. Në fillim të luftës në Ukrainë, shumë analistë dhe institute ekonomike botërore besonin se sanksionet e gjera dhe të koordinuara perëndimore, të cilat preknin sektorët kryesorë, financën, teknologjinë dhe tregtinë, do të çonin në një recesion të shpejtë dhe të thellë dhe në kolaps të ekonomisë ruse.
Ekonomia ruse tregoi rezistencë më të madhe ndaj sanksioneve sesa parashikonin parashikimet e para dhe nuk u shemb. Duhet thënë se kjo rezistencë ka kufijtë e saj: shoqërohet me një rënie të standardit të jetesës dhe një prapambetje teknologjike, kështu që situata aktuale nuk është aq e favorshme sa portretizohet nga analistët pro-rusë.
Por deri më tani, vendet e G7-ës janë përmbajtur nga ndërmarrja e hapave që do ta kufizonin Rusinë nga shitja e lëndëve djegëse fosile diku tjetër, te blerës kryesorë si Kina dhe India.
Analistët janë të ndarë, por kjo duket se po i ndryshon gjërat në fund të fundit.
Analistët theksojnë se tarifat masive dytësore, të paktën në afat të shkurtër, do të krijonin probleme të rënda për financat dhe buxhetin ushtarak të Rusisë. Megjithatë, vlerësohet se zbatimi do të jetë i vështirë dhe se efektet do të dobësohen gradualisht ndërsa Rusia zhvillon mekanizma alternativë.
DW analizon se si sanksionet mund ta godasin ekonominë ruse shumë më rëndë se ato të mëparshmet, të cilat megjithatë i kanë lejuar Rusisë të vazhdojë eksportet, kryesisht në Kinë dhe Indi.
Kërcënimet e Trump nuk janë deklarata të izoluara, por lidhen me një projektligj dypartiak që ka mbështetje të gjerë në Kongres dhe do të vendosë tarifa dytësore për vendet që vazhdojnë të tregtojnë me Rusinë, siç janë Kina dhe India. Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se ky ligj është aktualisht ende në procedurë, pra në pritje të miratimit.
Objektivat kryesore: Kina, India, por edhe Turqia
Sipas Vasilij Astrov nga Instituti i Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, objektivat kryesore të këtyre masave do të jenë Kina dhe India. “Kina është bërë partneri më i rëndësishëm tregtar i Rusisë – 40% e importeve ruse dhe 30% e eksporteve në vitin 2024 do të jenë në Kinë. Pjesët ushtarake që mbërrijnë nëpërmjet Kinës dhe Hong Kongut janë veçanërisht të rëndësishme”, tha Astrov.
India, së bashku me Kinën, blen më shumë se gjysmën e eksporteve të naftës së Rusisë. Por faktori surprizues në të gjithë historinë, thotë Astrov, është Turqia, e cila gjithashtu ka refuzuar t’u bashkohet sanksioneve – edhe pse është anëtare e NATO-s dhe pjesë e një bashkimi doganor me Bashkimin Evropian.
Reuters: Kjo mund të prishë furnizimin global me naftë
Reuters thekson në analizën e tij se mund të spekulohet vetëm nëse Trump do ta përmbushë kërcënimin e tij në lidhje me tarifat dytësore dhe deklaron se tarifat për blerësit e naftës ruse mund të prishin furnizimet globale me naftë, gjë që do të rriste inflacionin në SHBA dhe më gjerë, dhe mund të shkaktonte paqëndrueshmëri të re ekonomike.
E njëjta analizë vëren se India nuk është e kënaqur me marrëdhëniet e saj të dobëta tregtare me Uashingtonin dhe pritet të largohet nga Moska. Ndërsa e njëjta gjë nuk vlen për Kinën, financat e Kremlinit me siguri do të jenë nën presion, pasi të ardhurat nga taksat mbi eksportet e naftës dhe gazit kanë përbërë midis 30% dhe 50% të buxhetit federal rus vitet e fundit.
Dhe Conversation thekson se çdo sanksion dhe tarifë shtesë “mund të prishë një ekonomi globale që është tashmë e shqetësuar nga tarifat e herëpashershme të Trump”.
Kovačević: Autoritetet ruse ishin në dijeni të kësaj mundësie
A mund të ndikojnë të gjitha sa më sipër në vendimet e mëtejshme të Kremlinit? Analisti i politikës së jashtme Božo Kovačević, ish-ambasador kroat në Federatën Ruse, thotë se sanksionet e mundshme hapin kutinë e Pandorës.
“Vendimet e mëtejshme këtu do të varen nga vlerësimi i secilit vend që tregton me Rusinë; ata do të shohin nëse kjo tregti u sjell më shumë përfitime sesa dëmi i mundshëm nga sanksionet e SHBA-së. Kutia e Pandorës po hapet dhe një nga pasojat e mundshme të gjithë kësaj është një zvogëlim i numrit të vendeve që do të tregtojnë me SHBA-në.”
Por qeveria ruse ishte në dijeni të kësaj mundësie kur vendosi që Rusia nuk do ta pranonte kapitullimin e Ukrainës në përputhje me propozimin amerikan, por vendosi të këmbëngulte në kapitullimin e Ukrainës sipas kritereve ruse”, u përgjigj ai.
“Rusia nuk është e interesuar në negociata, kështu që do të vazhdojë sipas kushteve të veta”
Ai thotë se Putini mori një rrezik serioz këtu dhe se Trump padyshim kishte simpatizuar Rusinë deri atëherë.
“Qeveria ruse ka marrë me vetëdije rreziqe dhe supozoj se pret që një numër i madh vendesh nuk do të heqin dorë nga tregtia me të”, shpjegoi ai.
Ne e pyesim nëse mund të ketë një kthesë në politikën ruse përpara se të skadojë ky mandat i Trump.
“Nuk e besoj. Rusia e ka thënë qartë se nuk është e interesuar në negociata paqeje me Ukrainën, por në negociata për normalizimin e marrëdhënieve me Amerikën. Nëse nuk ka, Rusia do të vazhdojë në rrugën e vet pavarësisht pasojave.”
Të gjitha këto vendime të qeverisë amerikane zbatohen ndaj armiqve të luftës dhe kjo nuk është një surprizë për Kremlinin. Ata e trajtojnë luftën si një luftë të Perëndimit kundër Rusisë dhe, duke pasur parasysh këtë kuptim, është logjike që ata presin më të keqen nga Perëndimi dhe se nuk do të dorëzohen”, tha ai.
Ai iu përgjigj pyetjes nëse Trump do t’i vendoste në të vërtetë tarifat dytësore të lartpërmendura.
“Presidenti Trump është konsistent vetëm në abuzimin e pushtetit presidencial për pasurim personal. Çdo gjë tjetër është e pasigurt dhe varet nga një numër faktorësh që nuk mund t’i parashikojmë. Nëse ai vlerëson se një vendim do t’i rrisë pasurinë, ai do ta marrë atë”, tha Kovačević.
