Duke gjykuar nga reagimet fillestare të komentatorëve amerikanë, takimi midis Donald Trump dhe Vladimir Putin në Alaska – takimi i parë midis presidentëve të SHBA-së dhe Rusisë në shtatë vjet – la më shumë pyetje sesa përgjigje.
Një përgjigje ishte e qartë. Wall Street Journal e shprehu kështu: “Ukraina nuk do të marrë një armëpushim nga Putini”. Tjetra ishte se Presidenti Trump nuk kërkoi që Ukraina të dorëzonte territorin në këmbim të një marrëveshjeje paqeje me Rusinë, siç kishin frikë aleatët e Kievit. E megjithatë, siç thekson kolumnisti i New York Times, Serge Schmemann , pak samite të tilla kanë përfunduar me më pak qartësi.
“Është e qartë se Putini është thellësisht i kënaqur”, shkruan Schmemann, sepse shprehja “pasoja shumë të rënda” me të cilën ai e kërcënoi Rusinë nëse ajo refuzonte të binte dakord për një armëpushim është zhdukur nga fjalori i Presidentit Trump. Por pretendimi i Trump se është bërë “përparim i madh” në bisedime, i pambështetur nga të dhënat mbi rezultatin e tyre, sugjeron se presidenti amerikan “ndoshta ka humbur interesin për t’i dhënë fund kësaj lufte”. Kjo mund të tregohet edhe nga fakti se bisedimet midis dy presidentëve morën shumë më pak kohë sesa pritej.
Është e mundur që detajet e këtij takimi të dalin më vonë, pas bisedave telefonike të Trump me udhëheqësit evropianë dhe presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky, i cili, siç tha Presidenti i SHBA-së, do të duhet të vendosë për një armëpushim. Bashkëbiseduesit e Radio Liberty nuk pajtohen për rezultatet e këtij samiti.
“Ishte një takim miqësor, duke gjykuar nga pamjet televizive”, thotë David Kramer , një ish-ndihmës sekretar shteti. “Të dy udhëheqësit e bënë të qartë këtë pas bisedimeve. Putini ishte qartësisht i kënaqur me pritjen që iu bë, me presidentin e Shteteve të Bashkuara që e priti në aeroport, e çoi me makinë dhe i shtroi një qilim të kuq. Sinqerisht, jam i shqetësuar nga marrëveshja e demonstruar hapur midis dy udhëheqësve. Trump ka thënë se ai dhe Putini kanë arritur marrëveshje për disa pika dhe ka indikacione se ata diskutuan rifillimin e marrëdhënieve dypalëshe. Dhe kjo është pikërisht ajo që dëshiron Putini. Ajo që ai dëshiron më shumë tani është që lufta me Ukrainën të zbehet në sfond dhe që fokusi të jetë në marrëveshjet e mundshme dypalëshe. Pyetja pas këtij takimi është nëse Presidenti Trump është i përgatitur të ndjekë të njëjtën rrugë.”
– Çfarë përfundimi nxirrni nga refuzimi i dy presidentëve për t’iu përgjigjur pyetjeve të gazetarëve?
– Dyshoj se Putini ishte gati t’u përgjigjej pyetjeve, pasi përmendi disa herë “marrëveshjet” gjatë fjalimit të tij, duke folur për rezultatet e bisedimeve. Më duket se pala amerikane nuk donte të hynte në detaje të asaj që u diskutua. Pse, ende nuk e dimë. Trump tha se nuk arriti të arrinte një marrëveshje me Putinin për dy pika kryesore, besoj se njëra prej këtyre pikave ishte një armëpushim, tjetra ishin sanksionet. Ka kaluar më shumë se një javë që nga një afat tjetër për një armëpushim i vendosur nga Trump. Refuzimi i Rusisë për të rënë dakord për një armëpushim duhet të kishte çuar në sanksione të ashpra. Kjo nuk ndodhi. Pas këtij takimi, është shumë e vështirë të imagjinohet që administrata Trump do të vendosë sanksione të tilla.
– Çfarë mund të pasojë këto negociata?
– Na mbetet vetëm të presim rezultatet e telefonatave të Presidentit Trump me aleatët evropianë të SHBA-së dhe me Presidentin e Ukrainës, si dhe reagimin e tyre ndaj këtij takimi. Presidenti Trump tha se nuk e përjashton një takim tjetër në të ardhmen e afërt, ndoshta edhe në Moskë. Nëse kjo ndodh, do të jetë, për ta thënë butë, një spektakël i egër: presidenti amerikan që fluturon drejt kryeqytetit të një vendi që zhvillon një luftë agresive. Në të njëjtën kohë, presidenti amerikan nuk mund të fluturonte drejt Kievit, sepse avioni i tij mund të ishte rrëzuar nga raketat ruse, – thotë Kramer.
Takimi në Alaska mund të quhet një sukses për Vladimir Putinin. Por është larg të qenit një sukses i plotë. Ja çfarë mendon publicisti amerikan dhe autori i disa librave për Rusinë, David Satter :
– Putin bëri gjithçka që ishte e mundur për të organizuar këtë takim me Trumpin dhe për të neutralizuar ato që dukeshin të pashmangshme si sanksione të reja serioze kundër Rusisë. Presidenti Trump vendosi tarifa të konsiderueshme për importet nga India, një konsumator i madh i naftës ruse. Kishte një mundësi tarifash për mallrat kineze, indoneziane dhe turke, dhe Putini, supozoj, bëri çdo përpjekje, paraqiti argumente që ishin tërheqëse për Trumpin në lidhje me mundësinë e bashkëpunimit, për të zvogëluar këtë valë presioni të sanksioneve. Dhe ai, me sa duket, ia doli mbanë.
Në të njëjtën kohë, ai dështoi të përmbushë detyrën më të rëndësishme: ai dështoi të merrte pëlqimin e Presidentit Trump për një armëpushim me kushte që ishin padyshim të pafavorshme për Ukrainën. Dyshoj se kërkesat e Putinit në këtë drejtim dukeshin fyese edhe në sytë e Trump. Por duhet pranuar se atmosfera e këtij takimi, e cila do t’i lejojë Putinit të këmbëngulë se ka thyer izolimin ndërkombëtar, fjalët e Trumpit për gatishmërinë e tij për një samit të ri (ndoshta në Moskë) praktikisht e largojnë kërcënimin e vendosjes së sanksioneve të reja të dhimbshme kundër Rusisë. Madje mendoj se Presidenti Trump mund të ulë tarifat e importit për mallrat indiane.
Me fjalë të tjera, Putini krijoi kushte që do t’i lejonin atij të blinte kohë, për ta detyruar Uashingtonin të shtynte masat që mund t’i jepnin një goditje serioze ekonomisë ruse, dhe masa të tilla po përgatiteshin. Në një masë të madhe, kjo ishte e mundur sepse Putini shfrytëzoi me mjeshtëri dashurinë e Presidentit Trump për shfaqjet e bukura dhe shmangu kërcënimin e sanksioneve, të paktën në të ardhmen e parashikueshme.
– Çfarë mendoni se do të ndodhë më pas nëse ky takim do ta ndihmonte Putinin të hiqte kërcënimin e sanksioneve?
“Mendoj se evropianët duhet të marrin iniciativën. Administrata Trump nuk do të marrë iniciativën në këtë drejtim. Ndoshta nuk do ta ndërpresë ndihmën për Ukrainën, gjë që ndoshta e mbështeti Putinin, por nuk do të ushtrojë presion ekonomik mbi të për të ndaluar luftën. Rusia duhet të kryejë më shumë krime lufte dhe Trump duhet të jetë nën më shumë presion nga opinioni publik dhe politikanët në SHBA për të ndryshuar mendje në lidhje me mundësinë e bashkëpunimit me Putinin”, thotë Satter.
