Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, tha se Shtetet e Bashkuara do ta ndihmonin Evropën të ofronte siguri për Ukrainën, si pjesë e çdo marrëveshjeje për t’i dhënë fund luftës së Rusisë me Ukrainën, ndërsa filloi një takim të organizuar me nxitim me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky në Shtëpinë e Bardhë për të diskutuar një rrugë drejt paqes.
Por Trump gjithashtu la të kuptohej se nuk beson më se një armëpushim është një parakusht i domosdoshëm për një marrëveshje paqeje, duke mbështetur qëndrimin e Presidentit rus Vladimir Putin, të cilin Zelensky dhe shumica e udhëheqësve evropianë e kundërshtojnë.
Një ton më i përzemërt me praninë e aleatëve evropianë
Të dy udhëheqësit iu përgjigjën pyetjeve të gazetarëve në Zyrën Ovale përpara se të takoheshin privatisht, gjashtë muaj pas takimit të tyre të fundit në të cilin Trump dhe zëvendëspresidenti JD Vance e sulmuan publikisht Zelenskyn.
Këtë herë, takimi i Trump dhe Zelensky pati një ton më të përzemërt. Zelensky u mbështet nga udhëheqësit e Britanisë së Madhe, Gjermanisë, Francës, Italisë, Finlandës, Bashkimit Evropian dhe NATO-s, të cilët gjithashtu udhëtuan në Uashington për të treguar solidaritetin e tyre me Ukrainën dhe për të avokuar për garanci të forta sigurie për vendin në çdo marrëveshje pas luftës.
Trump për marrëveshjen e sigurisë dhe paqes
“Do të ketë shumë ndihmë kur bëhet fjalë për sigurinë”, tha Trump, duke shtuar se vendet evropiane do të përfshihen. “Ato janë vija e parë e mbrojtjes sepse janë atje, por ne mund t’i ndihmojmë.”
Trump tha se i pëlqente koncepti i një armëpushimi, por se ata duhet të punonin për një marrëveshje paqeje ndërsa luftimet vazhdojnë. “Do të doja që të ndaleshin, do të doja që të ndaleshin”, tha ai. “Por strategjikisht mund të jetë në disavantazh për njërën palë ose tjetrën.”
Zelensky mbi nevojën për mbështetje dhe sulmet ruse
“Ne duhet ta ndalojmë këtë luftë, ta ndalojmë Rusinë, por na duhet mbështetja e partnerëve amerikanë dhe evropianë”, u tha Zelensky gazetarëve.
Të paktën dhjetë persona u vranë në sulmet ruse gjatë natës në qytetet ukrainase, në atë që Zelensky e quajti përpjekje “cinike” për të prishur bisedimet.
Trump hodhi poshtë akuzat se samiti i së premtes në Alaskë ishte një fitore për Putinin, i cili është përballur me izolim diplomatik që kur Rusia nisi pushtimin e Ukrainës në vitin 2022.
“E di saktësisht se çfarë po bëj dhe nuk kam nevojë për këshilla nga njerëz që kanë punuar në të gjitha këto konflikte për vite me radhë dhe që nuk kanë mundur të bëjnë asgjë për t’i ndaluar ato”, shkroi Trump më parë në llogarinë e tij në rrjetet sociale.
Disa udhëheqës evropianë folën për garanci sigurie për Ukrainën sipas Nenit 5 të NATO-s. Ata dukeshin se po përpiqeshin të merrnin një angazhim më të qartë nga SHBA-të, por Trump nuk dha hollësira – megjithëse më parë kishte thënë se SHBA-të do të ofronin “shumë ndihmë”. Të gjithë folësit i vlerësuan përpjekjet e Trump deri më tani për të rinisur procesin e paqes.
Kancelari gjerman Friedrich Merz tha se takimi i ardhshëm duhet të sjellë një armëpushim, por Trump kundërshtoi, duke thënë se nuk ishte i nevojshëm. Trump u habit kur pretendoi se Vladimir Putin kishte rënë dakord për garanci sigurie, por në të njëjtën kohë ai foli edhe për “shkëmbime territoriale”, duke sugjeruar se ato mund të përcaktoheshin sipas fushave aktuale të betejës. Zelensky tha se mesazhet e Trump për garancitë ishin një “sinjal i fortë”, por ai përsëriti se territori mund të diskutohej vetëm në një takim trepalësh midis tij, Trump dhe Putin.
Presidenti francez Emmanuel Macron propozoi më pas një format “katërkëndësh”, megjithëse nuk ishte e qartë se kë do të përfshinte si palë e katërt. Kryeministri britanik Keir Starmer tha se një “përparim historik” mund të arrihet sonte. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte theksoi: “Nëse e luajmë mirë këtë, mund t’i japim fund luftës”. Ursula von der Leyen dhe Giorgia Meloni theksuan gjithashtu rëndësinë e garancive të sigurisë, të modeluara sipas Nenit 5 të NATO-s – megjithëse Trump e kishte përjashtuar qartë anëtarësimin e Ukrainës në Aleancë më herët gjatë ditës.
Presidenti finlandez Alexander Stubb arriti në përfundimin se ishte bërë më shumë përparim drejt përfundimit të luftës në dy javët e fundit sesa në tre vitet e fundit. Udhëheqësit më pas vazhduan bisedimet me dyer të mbyllura në Zyrën Ovale.
Presidenti finlandez Alexander Stubb e hapi fjalimin e tij me një shaka rreth fjalëve të Trump se ai ishte “i ri dhe i fortë”, duke thënë se do t’ia përcillte këtë edhe gruas së tij.
Më pas ai theksoi se beson që është bërë më shumë përparim në dy javët e fundit në përpjekjet për t’i dhënë fund luftës sesa në tre vjet e gjysmë të mëparshme.
Ai shpjegoi gjithashtu pse Finlanda është pjesë e procesit, duke kujtuar se vendi ndan një kufi prej 1,300 kilometrash me Rusinë.
“Sigurisht, ne kemi përvojën tonë historike me Rusinë… Nëse e shoh anën pozitive të situatës aktuale, ne gjetëm një zgjidhje në vitin 1944 dhe jam i sigurt se do të jemi në gjendje të gjejmë një zgjidhje në vitin 2025 që do t’i japë fund luftës së agresionit rus dhe do të sigurojë një paqe të qëndrueshme dhe të drejtë. Situata është shumë e vështirë, por pikërisht për këtë jemi këtu”, tha Stubb.
Trump më pas iu drejtua shkurtimisht përsëri takimit dhe më pas pjesa publike e takimit përfundoi. Udhëheqësit u tërhoqën përsëri në Zyrën Ovale.
Kryeministri britanik Keir Starmer iu drejtua udhëheqësve të mbledhur në Shtëpinë e Bardhë dhe tha se besonte se mund të arrihej “përparim i vërtetë” në bisedimet për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, veçanërisht në çështjen e garancive të sigurisë.
Ai shtoi se një takim trepalësh me Donald Trump dhe Volodymyr Zelensky është një “hap i arsyeshëm i radhës”.
“Me atë takim të mundshëm dhe garancitë e sigurisë, do të ishte një hap historik përpara”, tha Starmer.
Presidenti francez Emmanuel Macron tha se mirëpret bisedimet e sotme në Shtëpinë e Bardhë, por theksoi se takimi trepalësh i SHBA-së, Rusisë dhe Ukrainës nuk është i mjaftueshëm.
“Një iniciativë ‘katërpalëshe’ është gjithashtu e nevojshme pas kësaj”, tha Macron, pa specifikuar nëse ai nënkuptonte Francën, NATO-n, BE-në apo të ashtuquajturin Një koalicion i të vullnetshmëve.
Ai shtoi se kjo është e nevojshme sepse diskutimet rreth garancive të sigurisë në të vërtetë kanë të bëjnë me “sigurinë e të gjithë kontinentit evropian”.
Macron theksoi se Ukraina duhet të ketë një “ushtri të besueshme për vitet dhe dekadat që do të vijnë” dhe se udhëheqësit evropianë do të merrnin përsipër pjesën e tyre të përgjegjësisë dhe do t’i jepnin garanci Kievit.
“Presidenti Trump mund të jetë i sigurt se evropianët janë të vetëdijshëm për rolin e tyre në ofrimin e garancive të sigurisë për Ukrainën, sepse siguria e tyre është në rrezik në këtë moment”, tha Macron.
Në një fjalim të përbashkët në Shtëpinë e Bardhë, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, vlerësoi Presidentin e SHBA-së, Donald Trump, për “thyerjen e bllokimit” me Vladimir Putinin duke hapur një dialog.
“Nëse e luajmë mirë këtë rol, mund ta përfundojmë luftën”, tha Rutte, duke shtuar se “gjëja kyçe” ishte gatishmëria e Trump për të marrë pjesë në ofrimin e garancive të sigurisë për Ukrainën. Ai e quajti këtë një “hap të madh” dhe një “përparim”.
Në përgjigje, Trump theksoi se vendet e NATO-s kanë rritur alokimet e mbrojtjes nga 2 në 5 përqind të PBB-së, dhe se kjo shumë “po paguhet tani”.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, gjithashtu përshëndeti gatishmërinë e Amerikës për garanci sigurie.
“Është shumë mirë të dëgjojmë se po punojmë për garancitë e sigurisë, të ngjashme me Nenin 5 të NATO-s”, tha von der Leyen, duke kujtuar parimin se një sulm ndaj një anëtari të Aleancës është një sulm ndaj të gjithëve.
Kancelari gjerman Friedrich Merz tha në Uashington se “rruga drejt paqes është e hapur”, por se takimi i ardhshëm duhet të sjellë një armëpushim.
Merz falënderoi Donald Trump dhe tha se samiti në Alaska “hapi rrugën” për paqe, por tani pasojnë “negociata të ndërlikuara”.
“Ne të gjithë do të donim të shihnim një armëpushim. Nuk mund ta imagjinoj që takimi i ardhshëm të mund të zhvillohet pa një armëpushim, kështu që le të punojmë për këtë dhe të përpiqemi të ushtrojmë presion mbi Rusinë”, tha Merz.
Trump u përgjigj duke thënë se nuk kishte pasur nevojë për një armëpushim në luftërat e mëparshme, por se do të “ishte i lumtur ta pranonte një të tillë nëse do të ishte e nevojshme”.
Presidenti amerikan shtoi se udhëheqësit morën “shumë propozime të shkëlqyera” dhe se bisedimet do të vazhdojnë në atë drejtim.
Kryeministrja italiane Giorgia Meloni kujtoi në Uashington “trimërinë” e ukrainasve në fushën e betejës në ndalimin e përparimeve ruse dhe rëndësinë e unitetit në mbështetjen e Kievit.
“Nëse duam të arrijmë paqen dhe nëse duam të garantojmë drejtësinë, duhet ta bëjmë të bashkuar”, tha Meloni.
Ajo shtoi se Ukraina “mund të mbështetet te Italia”, siç ka bërë që nga fillimi i luftës: “Ne jemi në anën e Ukrainës”.
Ajo theksoi se pjesa e parë e bisedës do t’i kushtohet garancive të sigurisë: “Si të sigurohemi që kjo të mos ndodhë më kurrë, gjë që është një parakusht për çdo paqe”.
Meloni arriti në përfundimin se ishte e lumtur sepse bisedimet po fillonin të ndërtoheshin mbi një propozim që të kujtonte Nenin 5 të NATO-s.
