ALEKSANDAR Vuçiç vendosi të premten që më në fund t’i ftojë studentët në dialog, pas pothuajse dhjetë muajsh protestash masive antiqeveritare, por mori një përgjigje të shpejtë: “Thërrisni zgjedhjet, nuk kemi për çfarë tjetër të flasim”.
Thirrja e Vuçiçit pasoi protestat e vazhdueshme të shkaktuara nga vdekja e 16 personave nga shembja e një tendë në stacionin hekurudhor të rinovuar rishtazi të Novi Sadit më 1 nëntor të vitit të kaluar.
Protestuesit, të cilët me sa duket tronditën sundimin e Vuçiçit, e mbajnë udhëheqjen shtetërore përgjegjëse për korrupsionin, ndikimin politik dhe presionin mbi institucionet, zbatimin e njëanshëm dhe selektiv të të drejtave dhe ligjeve.
Kërkesat e fundit në një seri kërkesash – thirrja e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare, u shoqëruan nga një valë e re protestash, të cilat çuan në akuza shtesë – se qeveria po përdor dhunë të hapur dhe brutale kundër protestuesve dhe kundërshtarëve politikë, duke u përpjekur t’i frikësojë dhe pengojë ata përmes shtypjes dhe kufizimeve të lirive të medias.
Vuçiç, i cili më parë pretendonte se ishte gjithmonë i gatshëm për zgjedhje, tani nuk tregon asnjë qëllim për t’i thirrur ato, dhe të premten ai ofroi dialog, duke deklaruar se ishte “shumë e rëndësishme që të dëgjojmë njëri-tjetrin” dhe se “është thelbësore të ripërtërijmë dialogun në Serbinë tonë”.
Në një video nga zyra e tij, Vuçiç theksoi se është gati për një bisedë, duke ofruar një debat “në të gjitha televizionet dhe portalet” me përfaqësues legjitimë të “lëvizjes së bllokadës studentore”, e cila është quajtur “revolucion me ngjyra” nga mediat simpatizante ndaj saj për muaj të tërë, dhe protestuesit “terroristë”, “fashistë”, “ustashë”, “serbourrejtës”, “huliganë”, “humbinë”.
“Tani e mbani mend?”
“Presidenti na ftoi në një debat publik sepse padyshim nuk ka përgjigje për revoltën popullore, kështu që tani do të fliste me ne, të cilët i ka quajtur terroristë prej muajsh. Do të flasim për vizione dhe programe për të ardhmen në fushatën zgjedhore kur ai të shpallë zgjedhjet”, thanë studentët në bllokadë në rrjetet sociale.
Studentët njoftuan më parë se po përgatisin listën e tyre me 250 kandidatë, aq sa ka vende në parlament, por emrat e njerëzve të cilëve do t’u besojnë aktualisht janë vetëm spekulime.
“Si na quani kur kemi pesë përqind, pse ju intereson ne”, thanë studentët, duke komentuar me ironi pretendimet e Vuçiçit se mbështetja publike për protestat dhe lëvizjen studentore ka rënë.
Si reagoi opozita?
Propozimi i Vuçiç u prit me një breshëri komentesh të ashpra nga opozita, duke akuzuar kreun e shtetit se thirrja e tij për dialog nuk ishte “e sinqertë”, por “një përpjekje për të mashtruar publikun dhe për të blerë kohë” dhe “për të mbuluar brutalitetin dhe korrupsionin” dhe “një përpjekje për të kontrolluar dëmet”.
“Sillon si forcë kur arreston, kërcënon dhe rrih, dhe kur sheh se askush nuk të ka frikë, sillesh si paqebërës. Një frikacak, jo një udhëheqës”, është një nga mesazhet e bllokut opozitar.
Kryetarja e Kuvendit Serb dhe ish-kryeministrja Ana Brnabić i doli menjëherë në mbrojtje Vuçiçit, duke i vlerësuar mesazhet e studentëve si “histeri të jashtëzakonshme” me të cilën ata “refuzuan menjëherë mundësinë për të paraqitur idetë dhe vizionin e tyre për të ardhmen e Serbisë”.
Brnabić pohoi në platformën X se ata “nuk kanë njerëz që mund ta mposhtin atë (Vuçiçin) në dialog, sepse nuk kanë një plan dhe program dhe sepse vizioni i tyre i vetëm për të ardhmen e Serbisë është dhuna”.
Strategjia e frikës
Vuçiç bëri thirrje për dialog në fund të një jave, në të cilën mediat perëndimore shkruan ashpër për politikat e tij.
Sipas disa mediave evropiane, Vuçiç ka ndjekur një “strategji frike” duke nxjerrë huliganë dhe roje private sigurie në rrugë dhe duke i vënë ata kundër protestuesve.
Ndër të tjera, gazeta franceze Le Monde vëren se protestat u udhëhoqën vazhdimisht nga një lëvizje studentore që tani po kërkon që Vuçiç të shpallë zgjedhje të parakohshme, duke e vënë atë në një situatë ku do të përballet me një rënie të mbështetjes edhe midis elektoratit së fundmi besnik.
Rrjeti amerikan CNN iu referua njërit prej serive të fjalimeve publike të Vuçiçit, në të cilin ai njoftoi masa të ashpra kundër demonstruesve antiqeveritarë pas disa ditësh trazirash në rrugë në të gjithë Serbinë, të cilat vunë në pikëpyetje sundimin e tij gjithnjë e më autokratik.
Vuçiç akuzoi protestuesit për “terrorizëm të pastër” dhe përsëriti pretendimet e tij se protestat e vazhdueshme disamujore kundër qeverisë së tij ishin orkestruar nga Perëndimi dhe synonin shkatërrimin e Serbisë, raportoi CNN.
Së shpejti një protestë e madhe në Beograd
Protestat në Serbi vazhdojnë nga mbrëmja në mbrëmje, dhe po bëhen thirrje edhe nga asambletë qytetare, duke organizuar veprime dhe bllokada në zonat lokale.
Pas shumë muajsh tubimesh masive në të gjithë vendin, studentët kanë njoftuar një “ritransmetim” të më të madhit të serisë për vjeshtën, kur rreth 300,000 njerëz u mblodhën në Beograd më 15 mars.
Tubimi u ndërpre nga një incident që protestuesit akuzuan qeverinë për provokim duke përdorur armë zanore të paidentifikuara kundër demonstruesve në një rrugë qendrore të Beogradit, të cilat qeveria i mohoi kategorikisht dhe i quajti akuzat gënjeshtra.
Vuçiç u betua për një mandat të dytë pesëvjeçar presidencial më 31 maj 2022 dhe sipas Kushtetutës serbe, ai nuk është më i kualifikuar të kandidojë për këtë detyrë.
“Unë jam një veteran politik dhe nuk mund të kandidoj më për president, dhe nuk më shkon ndërmend të ndryshoj Kushtetutën në mënyrë që të mundem. Do ta përfundoj karrierën time presidenciale pas një viti e pak”, u tha Vuçiç gazetarëve më 13 gusht.
