Këtë javë, Presidenti rus Vladimir Putin i dërgoi një mesazh të qartë Ukrainës dhe aleatëve të saj evropianë: Moska mund ta vazhdojë luftën sepse ka miq të fuqishëm, shkruan CNN .
Udhëheqësi rus qëndroi krah për krah në ngjarje të ndryshme në Kinë me njerëzit që e lejuan të zhvillonte luftë kundër Ukrainës për kaq gjatë dhe me kaq egërsi: udhëheqësi kinez Xi Jinping, kryeministri indian Narendra Modi, presidenti iranian Masoud Pezeshkian dhe udhëheqësi i Koresë së Veriut Kim Jong Un.
Më shumë se tre vjet pas asaj që Putini dikur e konsideronte një marrje të shpejtë të kontrollit të fqinjit të tij më të vogël dhe më të dobët, Rusia nuk mund ta përballonte luftën pa paratë kineze dhe indiane, armët iraniane dhe, në një masë më të vogël, fuqinë punëtore të Koresë së Veriut.
Por mesazhi nga samiti dhe parada ushtarake e organizuar nga Kina këtë javë shkoi përtej luftës në Ukrainë. Udhëheqësit e mbledhur mund të mos bien dakord për gjithçka, dhe disa mund të mos e pëlqejnë shumë njëri-tjetrin, por ata e shohin mundësinë e një jete për t’i dhënë fund dominimit perëndimor në skenën globale. Evropa, nga ana tjetër, ka frikë se mund të gjendet nën sulm.
Këto ngjarje ofruan një kujtesë të fortë vizuale se pse Evropa duhet të rivlerësojë sigurinë e saj. Në vitet e fundit, ajo është përpjekur të izolojë udhëheqësin rus dhe të shterojë ekonominë e tij, ndërkohë që përballet njëkohësisht me faktin se Shtetet e Bashkuara mund të mos jenë më një aleat mbi të cilin mund të mbështeten gjithmonë.
Megjithatë, Putini ishte aty, duke qëndruar përkrah disa prej njerëzve më të fuqishëm në botë, duke pohuar miqësitë e tyre.
Trump është gjithashtu i vetëdijshëm për ndryshimet e mëdha
“Rusia po përpiqet të tregojë se, edhe pse është e izoluar nga bota perëndimore, ajo ende ka partnerë dhe aleatë që janë vende të forta ekonomikisht… Dhe ky izolim nuk do të thotë që ekonomia ruse do të shembet ose se Rusia nuk do të jetë në gjendje të mbështesë përpjekjet e saj të luftës”, tha për CNN Natia Seskuria, një bashkëpunëtore në Institutin Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara (RUSI).
Rendi ndërkombëtar i vendosur pas Luftës së Ftohtë është qartësisht në rrezik shpërbërjeje. SHBA-të po tërhiqen nga skena globale nën Presidentin Donald Trump dhe axhendën e tij “Amerika e Para”, ndërsa Evropa përballet me problemet e veta, duke përfshirë rritjen e nacionalizmit të ekstremit të djathtë dhe presionet ekonomike. Rusia, Kina, India dhe vende të tjera që nuk ishin të kënaqura me botën e dominuar nga SHBA-të panë papritmas një mundësi.
“Dominimi i vendosur i aleancës perëndimore në çështjet ndërkombëtare po bie dhe ata shohin një mundësi për të filluar seriozisht riformësimin e sistemit ndërkombëtar”, tha për CNN John Lough i Qendrës së Strategjive të Reja Euroaziatike, një grup mendimtarësh. Këtë javë, këto ambicie u bënë të dukshme për të gjithë, përfshirë vetë Trumpin, i cili e mori mesazhin. “Ju lutem përcillni përshëndetjet e mia më të ngrohta Vladimir Putinit dhe Kim Jong Unit, ndërsa komplotoni kundër Shteteve të Bashkuara të Amerikës”, shkroi ai në një mesazh drejtuar Xi-së.
Kushtet e bashkëpunimit
Pavarësisht shtrëngimeve duarsh dhe buzëqeshjeve, qasja e Kinës dhe Indisë ndaj luftës së Rusisë në Ukrainë është nxitur nga pragmatizmi, thonë analistët. Të dy vendet kanë pretenduar vazhdimisht se janë neutrale, ndërsa nxisin luftën duke i ofruar ndihmë financiare Rusisë. Kina dhe India ishin më shumë se të lumtura të ndërhynin kur aleatët perëndimorë vendosën sanksione ndaj naftës ruse, një burim kyç të ardhurash për Moskën, duke siguruar energji më të lirë.
Ekspertët thonë se marrëdhënia nuk ka të bëjë vetëm me paratë. Ndërsa as Kina dhe as India nuk janë gati për konflikt të drejtpërdrejtë me Perëndimin, të dyja ndihen rehat me Rusinë që shtyn përpara një axhendë anti-perëndimore. “Kina është shumë më afër Rusisë kur bëhet fjalë për multipolaritetin dhe reduktimin e përgjithshëm të ndikimit perëndimor. Ekziston afërsi ideologjike, dhe ekziston edhe një interes i pastër ekonomik”, tha Seskuria.
Lough shton se presioni rus kundër rendit të dominuar nga SHBA-të përputhet mirë me narrativën indiane. Pekini dhe Delhi tani janë dy blerësit më të mëdhenj në botë të naftës dhe qymyrit rus. Sipas Departamentit të Thesarit të SHBA-së, kompanitë kineze dhe indiane gjithashtu furnizojnë Rusinë me teknologji me përdorim të dyfishtë, të tilla si çipa dhe pajisje telekomunikacioni, të cilat Moska nuk mund t’i sigurojë diku tjetër për shkak të sanksioneve.
Nga ana tjetër, Koreja e Veriut dhe Irani po mbështesin fort Rusinë. Tashmë të sanksionuar dhe të izoluar, ata kanë pak për të humbur. Irani ishte vendimtar në muajt e parë të luftës, duke furnizuar Moskën me pajisje ushtarake, përfshirë dronët Shahed që ndryshuan rrjedhën e luftës.
Megjithatë, Teherani ka mësuar se aleanca me Rusinë ka kufizime; Putini nuk i erdhi në ndihmë Iranit gjatë sulmeve nga Izraeli dhe SHBA-të, as nuk ndërhyri gjatë përmbysjes së Presidentit sirian Assad. Për Korenë e Veriut të varfër, marrëdhënia është thjesht transaksionale. Rusia ka nevojë për ushtarë dhe Pheniani mund t’i përballojë dërgimin e tyre pa frikë nga opinioni publik.
Pragmatizmi mbi të gjitha?
Pritja e ngrohtë që iu bë Putinit në Kinë, së bashku me fuqinë ushtarake dhe diplomatike të shfaqur gjatë samitit, kishin për qëllim të dërgonin një mesazh. “Këtu kemi një simbol të një grupi vendesh që nuk janë miq më të mirë në vetvete, por kanë interesa të përbashkëta strategjike dhe mund të bashkohen dhe t’u tregojnë Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të tyre se janë një forcë me të cilën duhet të llogaritet”, tha Lough.
Por çështja e qëndrueshmërisë së një aleance të tillë po ngrihet. Evropa mund të jetë zënë në befasi nga pushtimi rus, por që atëherë ka ndryshuar. “Tani po fillojmë të shohim se nga çfarë janë bërë evropianët dhe, sa i përket zhvillimit të mbrojtjes në Evropë, mund të shohim disa ndryshime të jashtëzakonshme”, vuri në dukje Lough. Lëvizje që ishin të paimagjinueshme disa vite më parë, të tilla si rritja e shpenzimeve të mbrojtjes nga Gjermania ose hyrja e Suedisë dhe Finlandës në NATO, tani janë një realitet.
Edhe pse afërsia e Putinit me Xi dhe Modi ka shkaktuar shqetësim në kryeqytetet evropiane, analistët besojnë se ky grup u bashkua nga një kombinim i domosdoshmërisë, pragmatizmit ekonomik dhe mundësisë.
“Është një marrëdhënie shumë funksionale, jo e bazuar në një dashuri të fortë reciproke. Është një aleancë interesash, jo një aleancë vendesh”, përfundoi Lough, duke shtuar se interesat mund të ndryshojnë. “Nuk jemi në një fazë ku gjithçka ka mbaruar sepse një grup udhëheqësish që nuk na pëlqejnë janë mbledhur në Kinë për një festë të madhe.”
