Nga muzeu i sapohapur i djathit në Paris, te shpellat e pjekjes e te kullotat e deleve në Korsikë, udhëtarët po zbulojnë se djathi mund të jetë një motiv për udhëtime nëpër peizazhe, tradita dhe histori që përndryshe mund t’i humbisnin.
Në Francë, terroir nuk është thjesht një term, është një mënyrë për të parë botën. Lidhja e gjatë me verën tregon se vendndodhja gjeografike, klima, toka dhe aftësitë njerëzore formësojnë shijen. E njëjta gjë vlen edhe për një tjetër simbol francez – djathin. Ndërsa francezët gjithmonë e kanë ditur për të, një numër gjithnjë e në rritje i udhëtarëve ndërkombëtarë po zbulojnë vendin dhe kulturën e tij, destinacion pas destinacioni, djathë pas djathi…
Histori interesante dhe e shijshme
Vitin e kaluar, Parisi mori Musée du Fromage, duke u bashkuar me dhjetëra atraksione me temë djathi në të gjithë Francën. Nga shpellat e pjekjes dhe muzetë e djathit te qendrat e vizitorëve dhe turet e degustacionit, ka diçka për të gjithë ata që duan të përjetojnë frymën lokale përmes shijes. Gjithashtu mund të ndiqni shtigjet rajonale Route de Fromage, të takoni prodhues dhe të shëtisni nëpër kullotat ku prodhohen djathërat më të famshëm. Çdo tur ofron një pasqyrë unike se si një vend formëson shijen. Udhëtimet e fokusuara në ushqim po rriten në popullaritet, me Future Market Insights që parashikon se tregu për përvojat kulinare në Francë do të rritet me pothuajse 16% gjatë dekadës së ardhshme.
Muzeu i ri i djathit është i vogël, por plot me përmbajtje. Ekspozitat në anglisht dhe frëngjisht shpjegojnë se si prodhohen djathërat, njerëzit dhe traditat që qëndrojnë pas tyre. Dhe shkencën e pjekjes dhe formimit të shijes. Ekranet interaktive inkurajojnë eksplorim më të thellë, ndërsa banaku i shitjeve ofron një “Tour de France” të vërtetë djathërash. E gjitha kjo ndodh me muzikë atmosferike në sfond të kambanave të lopëve, sikur kullotat të ishin pikërisht jashtë.
Menaxheri i muzeut thekson se kjo prirje filloi në Francë dhe vëren se sot një pjesë e popullsisë tregon gjithnjë e më pak interes për udhëtime në distanca të gjata, siç është vizita në Bahamas. Gjithnjë e më shumë njerëz duan të kalojnë pushime në natyrë brenda vendit të tyre. Atje ata mund të zbulojnë zakonet lokale dhe të shijojnë djathrat vendas. Francezët janë thellësisht të lidhur me vendin e tyre dhe djathi i lidh ata veçanërisht me rajonin e tyre. Një alsasian dëshiron djathin e tij Munster , një norman djathin e tij Camembert , ndërsa një bask nuk mund të bëjë pa djathin Ossau-Iraty .
Nuk janë vetëm francezët që janë të interesuar, gjithnjë e më shumë vizitorë ndërkombëtarë janë kuriozë për djathin. Gjatë pandemisë Covid-19, shumica e njerëzve e kalonin kohën në shtëpi, duke shijuar ushqime “ngushëlluese”, por filluan të mendonin për atë që po hanin dhe nga vinte ajo. Ata e panë Francën në një mënyrë krejt të re.
Djathi si motiv për të udhëtuar nëpër Ballkan
Ashtu si në Francë, ku djathi udhëheq përmes peizazheve, traditave dhe historisë, në Serbi dhe në rajon, djathërat vendas po bëhen një atraksion turistik gjithnjë e më i rëndësishëm. Turistët po kërkojnë gjithnjë e më shumë përvoja autentike që lidhin natyrën, kulturën dhe gastronominë, duke zbuluar se si produktet vendase formësojnë identitetin e një komuniteti.
Djathërat serbë, siç janë Pirotski kaçkavalj, djathi i deles nga Stara Planina ose Zlatiborski kajmak, si dhe djathërat e deles dhe të lopës nga Sllovenia, Kroacia dhe Mali i Zi, secili me karakterin e tij unik, ofrojnë një përvojë autentike të klimës lokale. Djathi Pag nga ishulli i Pagut dhe Tolminc slloven nxjerrin aroma intensive që pasqyrojnë natyrën dhe bimët nga të cilat vijnë. Në Mal të Zi, djathërat e tymosur Njeguški sir dhe djathërat malorë zbulojnë traditën dhe jetën e përditshme të komuniteteve malore.
Vizitat në fermat e qumështit, fshatrat etno dhe festivalet e djathit në rajon u lejojnë turistëve të shohin se si tradita, klima dhe natyra formësojnë shijet, ngjashëm me muzetë dhe shpellat franceze të pjekjes. Turet shpesh përfshijnë demonstrime të prodhimit të djathit, degustacione dhe shëtitje nëpër kullota, duke u dhënë vizitorëve një pasqyrë të procesit dhe historisë së prodhimit.
Djathi gjithashtu lidh njerëzit me historinë dhe zakonet lokale, duke ofruar një përvojë që shkon përtej një degustacioni të thjeshtë dhe e shndërron atë në një udhëtim përmes kulturës dhe natyrës. Nëpërmjet bisedave me prodhuesit, vizitorët njihen me traditat e gjalla, duke zbuluar se si produktet dhe zakonet lokale krijojnë identitetin specifik të secilit rajon.
Ndërsa Franca kryeson trendin e “djathit si guidë turistike”, Ballkani ofron një traditë të pasur dhe një shumëllojshmëri djathërash që presin të zbulohen. Ky rajon ofron ture autentike gastronomike nëpër male, kullota dhe familje rurale. Vizita e prodhuesve vendas dhe shijimi i specialiteteve si djathi Pirot, djathi Pag ose djathi i tymosur Njeguš shndërrohet në një përvojë unike që kombinon natyrën, kulturën dhe gastronominë e Ballkanit.
