Qeveria marokene njoftoi dje se do të trajtojë ankesat që shkaktuan protesta të udhëhequra nga të rinjtë, vetëm një ditë pasi forcat e sigurisë vranë tre persona gjatë trazirave.
Kryeministri Aziz Akhannouch shprehu keqardhje për vdekjet, vlerësoi forcat e sigurisë për përpjekjet e tyre për të ruajtur paqen dhe tha se qeveria ishte gati t’u përgjigjej pozitivisht protestuesve që kërkonin kujdes më të mirë shëndetësor publik dhe arsim. Duke iu drejtuar këshillit të ministrave, ai nuk dha hollësi mbi reformat, por theksoi gatishmërinë e tij për të folur.
“Një qasje e bazuar në dialog është e vetmja mënyrë për të zgjidhur problemet e ndryshme me të cilat përballet vendi ynë”, tha Akhannouch, duke shtuar se është “i gatshëm për dialog dhe diskutim brenda institucioneve dhe hapësirave publike”.
Përshkallëzimi i dhunës
Autoritetet njoftuan dje se numri i të vdekurve në trazirat e kësaj jave ishte rritur në tre, duke thënë se protestues të armatosur kishin sulmuar ndërtesat publike.
Demonstratat antiqeveritare, të udhëhequra nga të rinjtë, nuk tregojnë shenja qetësimi. Dy ditë më parë, forcat e sigurisë hapën zjarr ndaj protestuesve në Leqliaa, një qytet i vogël pranë Agadirit, duke vrarë tre persona.
Ministria e Brendshme marokene pretendon se ata u vranë gjatë një përpjekjeje për të sekuestruar armët e policisë, por dëshmitarët nuk mundën ta konfirmonin këtë. Ministria raportoi gjithashtu se 354 persona u plagosën, shumica prej tyre anëtarë të forcave të sigurisë. Qindra makina, banka, dyqane dhe ndërtesa publike u dëmtuan në 23 provinca. Sipas vlerësimeve, deri në 70% të protestuesve në të gjithë vendin ishin të mitur.
Qindra protestues dje thirrën për Mbretin Mohammed VI, portretet e të cilit disa i kishin djegur, që të ndërhynte kundër qeverisë. Turma brohoriti “Populli dëshiron të rrëzojë Akhannouch” dhe “Qeveria është larguar!”
Zëri i ‘Gjeneratës Z’
Demonstratat, të organizuara nga një lëvizje pa udhëheqës, e dominuar nga të rinj të aftë në internet, e kanë zënë vendin në befasi dhe janë ndër më të mëdhatë në Marok vitet e fundit. Pjesëmarrësit në protestat e të ashtuquajturave “Gjenerata Z” po denoncojnë korrupsionin e përhapur.
Ata këndonin dhe mbanin banderola duke krahasuar miliardat që po investohen në përgatitjet për Kupën e Botës 2030 me faktin se shumë shkolla dhe spitale janë të lëna pas dore dhe u mungojnë pajisjet bazë. Megjithatë, thirrjet u bënë më të pakta pasi dhuna shpërtheu në disa qytete të mërkurën në mbrëmje, pas disa ditësh arrestimesh masive, veçanërisht në zonat me papunësi të lartë dhe shërbime të dobëta sociale.
Arrestime dhe thirrje për qetësi
Kaosi shpërtheu pavarësisht paralajmërimeve nga autoritetet, partitë në pushtet dhe opozitare, madje edhe nga vetë organizatorët. Në një deklaratë në Discord, lëvizja e protestës Gen Z 212 u bëri thirrje protestuesve të qëndrojnë të qetë, duke dënuar “qasjet shtypëse të sigurisë”.
“E drejta për shëndetësi, arsim dhe një jetë dinjitoze nuk është një slogan bosh, por një kërkesë serioze”, thanë ata. Megjithatë, protestat janë përshkallëzuar. Mediat lokale dhe pamjet e dëshmitarëve treguan protestues duke hedhur gurë dhe duke i vënë flakën automjeteve. Shoqata Marokene për të Drejtat e Njeriut tha se më shumë se 1,000 persona ishin arrestuar.
Pabarazi më të thella
Protestat e “Gjeneratës Z” pasqyrojnë trazira të ngjashme që kanë tronditur vende si Nepali, Kenia dhe Madagaskari. Duke treguar stadiumet e reja në ndërtim e sipër, protestuesit bërtitën: “Stadiumet janë këtu, por ku janë spitalet?”.
Vdekjet e fundit të tetë grave në një spital publik në Agadir janë bërë simbol i rënies së sistemit shëndetësor. Ndërsa Maroku përgatitet të presë Kupën e Kombeve të Afrikës dhe zgjedhjet parlamentare në vitin 2026, ngjarjet po tërheqin vëmendjen ndaj pabarazive të thella të mbretërisë.
Pavarësisht zhvillimit të shpejtë, shumë marokenë ndihen të lënë pas dore nga pabarazitë rajonale dhe mungesa e mundësive për të rinjtë. Zyrtarët kanë hedhur poshtë akuzat se shpenzimet po u jepet përparësi për Kupën e Botës, duke argumentuar se problemet shëndetësore janë trashëguar nga qeveritë e mëparshme.
