Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë vendosur sanksione të reja kundër dy kompanive më të mëdha ruse të naftës, duke sinjalizuar një ndryshim të rëndësishëm në qasjen e Presidentit të SHBA-së Donald Trump për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.
Që nga rikthimi i Trump në presidencë në janar, këto masa kundër Rosneft dhe Lukoil janë hera e parë që SHBA-të kanë vendosur sanksione ndaj Rusisë.
Sekretari i Thesarit i SHBA-së, Scott Bessant, thotë se sanksionet janë të nevojshme për shkak të “refuzimit të Putinit për t’i dhënë fund kësaj lufte të pakuptimtë” dhe se kompanitë e synuara janë përgjegjëse për financimin e “makinerive të luftës së Kremlinit”.
Ai thekson se SHBA-të janë të gatshme të ndërmarrin hapa shtesë.
Trump i quajti sanksionet “të jashtëzakonshme”, por ekspertët janë të ndarë në mendime se sa efektive do të jenë ato në të vërtetë në ngadalësimin e luftës dhe në sjelljen e Putinit në tryezën e negociatave. Ekspertët besojnë se gjithçka do të varet nga sa vendosmërisht do t’i zbatojnë SHBA-të këto masa.
Çfarë u njoftua?
Sanksionet e shpallura nga Departamenti i Thesarit i SHBA-së nënkuptojnë se të gjitha asetet e Rosneft dhe Lukoil në Shtetet e Bashkuara do të ngrihen, ndërsa kompanitë dhe individët amerikanë do të ndalohen të bëjnë biznes me ta.
Ministria u dha kompanive afat deri më 21 nëntor për të përfunduar të gjitha transaksionet me prodhuesit rusë të naftës.
Sipas të dhënave nga agjencia Bloomberg, Rosneft dhe Lukoil janë dy kompanitë më të mëdha të naftës në Rusi dhe së bashku përbëjnë pothuajse gjysmën e eksporteve të naftës bruto ruse.
Të dyja kompanitë ishin tashmë të mbuluara nga sanksionet e Mbretërisë së Bashkuar javën e kaluar, ndërsa Bashkimi Evropian njoftoi një paketë të re, të 19-të, sanksionesh kundër Rusisë, e cila, ndër të tjera, përfshin një ndalim të importit të gazit natyror të lëngshëm rus (LNG).
Masat e SHBA-së përfshijnë gjithashtu dhjetëra degë të saj, të cilat janë vendosur gjithashtu në listën e subjekteve të sanksionuara.
Uashingtoni kërcënon gjithashtu me sanksione dytësore kundër institucioneve të huaja financiare që bëjnë biznes me Rosneft dhe Lukoil, shkruan Guardian, të cilat mund të përfshijnë edhe bankat që ndërmjetësojnë shitjen e naftës ruse në Kinë, Indi dhe Turqi.
Rafineritë indiane po rishikojnë kontratat e tyre për furnizimin me naftë ruse
Rafineritë shtetërore në Indi po kontrollojnë tashmë dokumentet mbi tregtinë e naftës ruse për t’u siguruar që furnizimet nuk vijnë direkt nga Rosneft dhe Lukoil, pasi SHBA-të vendosën sanksione ndaj firmave. Një burim i njohur me situatën i tha Reuters .
Rafineritë shtetërore, përfshirë Indian Oil Corp (IOC), Bharat Petroleum Corp (BPCL), Hindustan Petroleum Corp (HPCL) dhe Mangalore Refinery and Petrochemicals (MRPL), po kontrollojnë aktualisht faturat e ngarkesës për naftën bruto ruse që pritet të mbërrijë pas kësaj date për t’u siguruar që ajo nuk vjen direkt nga Rosneft ose Lukoil, tha burimi.
Sipas burimeve tregtare, rafineritë shtetërore indiane rrallë blejnë naftë ruse direkt nga Rosneft dhe Lukoil – zakonisht e bëjnë këtë përmes ndërmjetësve.
India është bërë importuesja më e madhe e naftës ruse me zbritje pasi vendet perëndimore pezulluan blerjet e naftës ruse pas pushtimit të Ukrainës nga Moska në shkurt 2022.
Nga janari deri në shtator të këtij viti, India importoi rreth 1.7 milion fuçi naftë ruse në ditë, me rafineritë private Reliance Industries dhe Nayara Energy që morën pjesën më të madhe të dërgesave.
Rritja e çmimit të naftës
Çmimi i naftës u rrit me më shumë se një dollar për fuçi të enjten, duke vazhduar rritjen nga një ditë më parë, pasi SHBA-të vendosën sanksione ndaj kompanive ruse të naftës.
Kontratat e ardhshme të naftës së papërpunuar Brent u rritën me 1.76 dollarë, ose 2.81 përqind, në 64.35 dollarë për fuçi, ndërsa kontratat e ardhshme të naftës së papërpunuar të Teksasit Perëndimor (WTI) në SHBA u rritën me 1.68 dollarë, ose 2.87 përqind, në 60.18 dollarë për fuçi, raportoi Reuters.
Megjithatë, sipas analistit të tregut Tony Sciamore të IG, rritja e çmimeve të naftës është relativisht e moderuar për momentin, sepse kërcënimet e mëparshme për sanksione ose tarifa shpesh janë vonuar ose zbutur, dhe sanksionet janë të vështira për t’u zbatuar në praktikë.
Menjëherë pas njoftimit të sanksioneve të SHBA-së, kontratat me të ardhmen e Brent dhe WTI u rritën me më shumë se 2 dollarë për fuçi, gjë që u nxit më tej nga kërkesa në rritje për energji në SHBA.
Javën e kaluar, SHBA-të i bënë thirrje Japonisë, gjithashtu një blerëse e madhe e gazit natyror të lëngshëm rus, që të ndalojë importimin e energjisë ruse përpara vizitës së Presidentit Trump në Azi, ndërsa Uashingtoni rrit presionin mbi rajonin për të ndërprerë gradualisht furnizimet ruse me energji.
Pse sanksione tani?
Gjatë fushatës zgjedhore vitin e kaluar, Trump pretendoi se do t’i jepte fund luftës në Ukrainë “brenda 24 orësh” nëse zgjidhej president.
Megjithatë, kujton gazeta Guardian, që kur u kthye në Shtëpinë e Bardhë, ai e kuptoi se detyra ishte shumë më e vështirë nga sa e kishte imagjinuar.
Qëndrimi i tij ndaj luftës ka ndryshuar vazhdimisht – nga deklarata muajin e kaluar se Ukraina mund të rifitonte të gjithë territorin e humbur që nga pushtimi në vitin 2022, deri këtë javë, kur ai propozoi ndarjen e rajonit Donbas në mënyrë që pjesa më e madhe e tij të mbetet nën kontrollin rus.
Këtë javë, Trump anuloi papritur një samit të dytë të planifikuar me Putinin në Budapest. Mediat shkruajnë se administrata e tij ishte e frustruar nga parakushtet e vendosura nga pala ruse për takimin.
“Sa herë që flas me Vladimirin, zhvillojmë biseda të mira, por pastaj nuk çojmë askund”, tha Trump.
Presidenti amerikan i ka rezistuar presionit nga aleatët në Kongres për të vendosur sanksione shtesë, por refuzimi i Rusisë për t’u tërhequr – së bashku me lobimin e vazhdueshëm nga Evropa – duket se i ka ndryshuar llogaritjet e tij.
A do të çojnë sanksionet e Trump në një ndryshim në sjelljen e Kremlinit?
Taksat nga industria e energjisë përbëjnë rreth një të katërtën e buxhetit rus, dhe sanksionet shtesë do ta bëjnë edhe më të vështirë për Rosneft dhe Lukoil të bëjnë biznes, gjë që do të rrisë presionin mbi Putinin.
Marshall Billingsley, një zyrtar i Departamentit të Thesarit që nga mandati i parë i Trump, beson se kërcënimi për të synuar bankat që bëjnë biznes me këto dy kompani është një nga masat më të rëndësishme që janë njoftuar, “sepse do ta bëjë më të vështirë për kompanitë që importojnë naftë bruto ruse”.
“Edhe nëse rafineritë nga India, Kina ose Turqia duan të vazhdojnë të blejnë, bankat e tyre mund të thonë ‘jo’”, thekson Billingsley.
Thomas Graham, një bashkëpunëtor në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë, është më i kujdesshëm. Ai i tha Bloomberg se Shtëpia e Bardhë është në iluzione nëse mendon se kjo do të çojë në një ndryshim rrënjësor në sjelljen e Kremlinit ose Putinit.
“Kremlini është shumë i mirë në anashkalimin e këtyre lloj sanksioneve”, theksoi Graham.
Në fund të fundit, ndikimi i masave të reja do të varet nga sa aktivisht do t’i ndjekë SHBA-të kërcënimet kundër institucioneve financiare që bëjnë biznes me Rosneft dhe Lukoil.
Administrata e ish-Presidentit të SHBA-së, Joseph Biden, vendosi të mos vendosë sanksione ndaj këtyre kompanive për shkak të shqetësimeve se një veprim i tillë mund të rriste çmimet e energjisë në një kohë kur inflacioni më në fund po qetësohet.
Ekspertët thonë se fushata e Trump për të mbajtur çmimet e karburantit të ulëta dhe për të menaxhuar krizën e kostos së jetesës mund të zbusë efektin e sanksioneve të reja nëse ato fillojnë të ndikojnë ndjeshëm në çmimin e naftës.
Çfarë tjetër mund të bëjnë SHBA-të?
Aleatët e Ukrainës vazhdojnë të bëjnë presion mbi Trumpin që të mbështesë forma të tjera ndihme, midis tyre një plan për të përdorur fondet e ngrira ruse që nga fillimi i luftës për të financuar mbrojtjen e Ukrainës.
Udhëheqësit e BE-së pritet të bien dakord për një kredi pa interes prej 140 miliardë eurosh (162 miliardë dollarë) për Ukrainën, e cila do të sigurohet nga asetet e ngrira ruse në Evropë. Raportet sugjerojnë se SHBA-të kanë tërhequr mbështetjen e tyre për planin.
