Duket se kryeministri hungarez Viktor Orban solli nga Uashingtoni pikërisht atë për të cilën shkoi: një grusht lëvdatash nga Presidenti i SHBA-së Trump dhe një përjashtim kyç nga sanksionet mbi furnizimet ruse me naftë, gaz dhe furnizimet bërthamore, vetëm pesë muaj para zgjedhjeve hungareze, shkruan BBC .
Megjithatë, një analizë më e detajuar zbulon një pamje më komplekse.
Pala amerikane ka negociuar një marrëveshje të vështirë tregtare që do t’i kushtojë shtrenjtë Hungarisë. Në të njëjtën kohë, nuk ka pasur përparim në problemin më të madh të Viktor Orbán: përfundimin e luftës në Ukrainën fqinje dhe hijen e gjatë që konflikti hedh mbi vendin e tij.
Fitore me një datë skadimi
Fitorja kryesore e Orbanit është përjashtimi nga sanksionet e SHBA-së. Një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë i konfirmoi BBC-së se kjo është e kufizuar në një vit, megjithëse Ministri i Jashtëm hungarez Péter Szijjártó pretendon se do të jetë e pacaktuar.
Koha është interesante sepse Trump dëshiron qartë ta ndihmojë mikun e tij të fitojë zgjedhjet në prill, dhe përjashtimi përkon pjesërisht me kërkesën e Komisionit Evropian që të gjitha shtetet anëtare të ndalojnë importimin e produkteve ruse të energjisë deri në fund të vitit 2027.
Ajo që mungon nga perspektiva e BE-së është angazhimi politik i Orbanit për të përmbushur këtë kërkesë – ndryshe nga Republika Çeke, e cila është zotuar për të dhe e ka përmbushur atë. Ndërkohë, kompania hungareze e energjisë MOL, larg syrit të publikut, po modernizon rafineritë e saj për të përpunuar naftën bruto Brent në vend të naftës ruse Ural.
MOL njoftoi të premten se 80% e nevojave të tyre për naftë mund të importohen nëpërmjet tubacionit Adriatik nga Kroacia, megjithëse me kosto dhe rreziqe më të larta. Kjo vë në pikëpyetje argumentin e Orbanit, me të cilin ai i bëri përshtypje Trumpit, se Hungaria, si një vend pa dalje në det, nuk ka alternativë ndaj naftës ruse.
Çmimi për familjet dhe shtetin
Në total, Hungaria dhe Sllovakia i paguan Rusisë 13 miliardë dollarë për naftë që nga fillimi i pushtimit të Ukrainës në shkurt 2022 deri në fund të vitit 2024.
Përjashtimi njëvjeçar i dhënë nga SHBA-ja përfaqëson ende një pushim të vlefshëm për familjet hungareze këtë dimër. Orban u tha gazetarëve se përndryshe faturat e shërbimeve “mund të trefishohen në dhjetor” dhe është pikërisht kufizimi i këtyre faturave që ka qenë një shtyllë qendrore e popullaritetit të tij që nga viti 2013.
Sipas marrëveshjes, Hungaria do të vazhdojë të blejë gaz rus nëpërmjet tubacionit TurkStream, por është zotuar gjithashtu të blejë LNG amerikane me vlerë 600 milionë dollarë.
Bashkëpunimi bërthamor me Amerikën
Një pjesë tjetër kyçe e marrëveshjes është energjia bërthamore. Hungaria do të blejë shufra karburanti bërthamore amerikane për termocentralin e saj Paks 1, së bashku me ato nga Rosatom i Rusisë dhe Framatome i Francës.
Planet e Rusisë për të zgjeruar termocentralin, projektin Paks 2, janë vonuar prej kohësh dhe marrëveshja e SHBA-së për heqjen e sanksioneve bërthamore mund të ndihmojë në rifillimin e tij. Termocentrali bërthamor Paks 1, i ndërtuar gjatë Bashkimit Sovjetik, mbulon rreth 40% të nevojave të Hungarisë për energji elektrike.
Hungaria ka rënë dakord gjithashtu të blejë teknologji amerikane për ruajtjen e karburantit bërthamor të harxhuar. Ndoshta pjesa më e rëndësishme e marrëveshjes është angazhimi i Hungarisë për të blerë deri në 10 reaktorë të vegjël modularë bërthamorë nga Shtetet e Bashkuara, të cilët vlerësohen të kenë një vlerë prej 10 deri në 20 miliardë dollarë. Kjo energji është e nevojshme për të furnizuar me energji fabrikat e mëdha kineze të baterive që po ndërtohen në të gjithë vendin.
Bilanci përfundimtar
Një marrëveshje për këmbimin valutor, e ngjashme me atë midis SHBA-së dhe Argjentinës, po diskutohet gjithashtu, e cila do të siguronte rrjedhën e dollarëve në Budapest dhe do të rriste sigurinë financiare në rast të një krize financiare. Shkurt, Hungaria pranoi të blinte gaz amerikan, energji bërthamore dhe sisteme armësh të paspecifikuara në këmbim të një përjashtimi të përkohshëm nga sanksionet ndaj prodhuesve rusë të energjisë. Megjithatë, ajo nuk arriti të siguronte rivendosjen e regjimit pa viza të SHBA-së, i cili u hoq në vitin 2022, dhe as nuk u ra dakord për një datë të re për samitin e mundshëm Trump-Putin në Budapest.
Kritikët argumentojnë se kjo marrëveshje thjesht zëvendëson varësinë energjetike nga Rusia me atë nga SHBA-ja, ndërsa qeveria e Orban këmbëngul se po arrin një diversitet më të madh në furnizim.
