Deutsche Welle
Shumë media e morën në konsideratë historinë e “Safari-t të Sarajevës”, pretendimin se disa njerëz të pasur paguan për të vrarë njerëz në Sarajevën e rrethuar. Tani kanë dalë dyshime, shkruan një gazetë gjermane.Artikulli i Frankfurter Allgemeine Zeitung rreth “safarive në Sarajevë” fillon me pyetjen: “Çfarë fshihet pas historisë tridhjetëvjeçare?” Ai vëren se “atëherë, njerëz gjoja të pasur nga SHBA-ja, Kanadaja, Rusia dhe Evropa Perëndimore, gjatë rrethimit të Sarajevës nga viti 1992 deri në vitin 1995, paguan shuma të mëdha parash për të qëlluar civilët nga kodrat mbi kryeqytetin e Bosnjës dhe Hercegovinës”.
Kërkesa e shkrimtarit nga Milano, Ezio Gavaceni, drejtuar prokurorisë i solli edhe një herë publikut historinë e “turistëve të luftës” nga Sarajeva, kujtohet në një artikull të shkruar nga Matijas Rieb, një gazetar që raportoi për ngjarjet në Evropën Juglindore për Frankfurter Allgemeine Zeitung nga janari 1994 deri në mesin e vitit 2002, dhe që nga janari 2018 ka qenë korrespondent nga Roma.
Autori thekson se tema “është trajtuar vazhdimisht nga media ndërkombëtare që nga mesi i viteve 1990”, por gjithashtu vëren se në Itali tani ajo ka “shkaktuar përsëri interes të madh mediatik”. Sepse, “të paktën pesë qytetarë italianë nga Milano, Torino dhe Trieste, siç pretendon Gavaceni, paguan midis 80,000 dhe 100,000 euro për udhëtime fundjave në Sarajevë, me qëllim që të gjuanin fëmijë, gra dhe burra në rrugët e Sarajevës nga kodra nën kontrollin serb”.
Gazetat italiane raportuan në vitin 1995.
Teksti tregon gjithashtu se Prokuroria Italiane nisi një hetim “për shkak të dyshimeve për vrasje të shumëfishta me motive të ulëta”. Gjithashtu thuhet se së shpejti do të pasojë dëgjimi i dëshmitarëve, përfshirë “një ish-agjent të shërbimit sekret të Bosnjës dhe Hercegovinës”, si dhe se ish-kryetarja e bashkisë së Sarajevës, Benjamina Karić, është “e gatshme të dëshmojë”. Gazeta gjermane shkruan gjithashtu se “Lëvizja Pesë Yje” italiane kërkon qasje në dokumente nga arkivat e shërbimeve italiane të inteligjencës në lidhje me ‘Safaritë e Sarajevës'”.
Gazetari gjerman kujton se në vitin 1995, gazeta italiane Corriere della Sera raportoi për kërkimin e fundjavës. Gjithashtu, në një intervistë me gazetën romake Republika, Gavaceni “iu referua shprehimisht atij raporti i cili, siç thotë ai, i zgjoi interesin”. Por ai filloi ta hetonte këtë vetëm vite më vonë, pas dokumentarit “Sarajevo Safari” nga regjisori slloven Miran Zupanič nga viti 2022. Thuhet se filmi është bërë në bashkëprodhim me Al Jazeera Balkan (AJB) dhe se u shfaq premierë në Festivalin e Dokumentarëve AJB në Sarajevë në shtator 2022. Menjëherë pas kësaj, “hetimi u nis nga Prokuroria e Bosnjës dhe Hercegovinës – i cili, megjithatë, nuk ka dhënë ndonjë rezultat domethënës”.
A do të sjellë hetimi i Milanos diçka të re, pyet gazetari gjerman. Ai tregon se “Gavaceni pretendon se i di emrat e disa ‘gjuetarëve të burrave të fundjavës’ italianë, midis tyre ish-pronari i një klinike private në Milano”. Gavaceni gjithashtu pretendon se rreth njëqind të huaj morën pjesë në gjueti dhe shton se oficeri i inteligjencës nga Bosnja dhe Hercegovina, Edin Subasic, i dha shërbimit të inteligjencës ushtarake italiane SISMI (sot AISE) informacion në lidhje me italianët që morën pjesë në “Safari të Sarajevës”.
“Pas disa muajsh, SISMI u përgjigj se italianët shkonin në ‘udhëtimet e tyre të gjuetisë’ nga aeroporti i Triestes dhe më pas mbërrinin në Pale nëpërmjet Beogradit”, raporton Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Deri më tani, askush nuk është identifikuar
Autori i artikullit pohon se mbetet e paqartë nëse bëhet fjalë për një “legjendë lufte apo propagandë kundër agresorëve serbë”. Ai kujton se “gjoja ‘udhëzuesit turistikë’ serbë për vrasjen e fëmijëve kërkuan tarifa shtesë, ndërsa ‘vrasja’ e të moshuarve ishte përfshirë në paketë”.
“Deri më tani, asnjë i dyshuar nuk është identifikuar ose akuzuar në asnjë nga vendet nga të cilat dyshohet se kanë ardhur ‘gjuetarët e burrave nga Sarajeva’ – midis tyre dyshohet se janë nga Gjermania”, shkruan gazeta gjermane, por shpjegon gjithashtu se “banorët e Sarajevës vuajtën veçanërisht nga sulmet vdekjeprurëse me snajper gjatë fundjavave”.
“Megjithatë, kjo ndoshta nuk ndodhi për shkak të ‘gjahtarëve të njerëzve’ nga jashtë, por për shkak të angazhimit shtesë të anëtarëve të njësive paraushtarake serbe të Bosnjës, të cilët shkonin në punë gjatë ditëve të javës”, theksoi gazeta e Frankfurtit.
