Nivele të larta të “kimikateve të përjetshme” toksike janë gjetur në produktet e përditshme të drithërave, si buka, makaronat dhe drithërat e mëngjesit në të gjithë Evropën. Hulumtimet nga Rrjeti Evropian i Veprimit kundër Pesticideve (PAN) kanë zbuluar se përqendrimet mesatare të acidit trifluoroacetik (TFA) në këto ushqime janë deri në 100 herë më të larta se në ujin e rubinetit, raporton The Guardian .
Çfarë janë ‘kimikatet e përhershme’ dhe pse janë të rrezikshme?
Substancat per- dhe polifluoroalkil (PFAS) janë një grup kimikatesh që janë përdorur në industri dhe produkte të konsumit që nga vitet 1950. Ato quhen “kimikate të përjetshme” sepse janë jashtëzakonisht të qëndrueshme, duke marrë qindra apo edhe mijëra vjet për t’u zbërthyer. Pasi të hyjnë në tokë ose ujë, ato mund të qëndrojnë atje për shekuj, dhe ndikimi i tyre në shëndetin e njeriut dhe mjedisin sapo ka filluar të kuptohet plotësisht.
Acidi trifluoroacetik (TFA) prodhohet nga zbërthimi i pesticideve që përmbajnë PFAS. Ai klasifikohet si një substancë riprodhuese toksike, që do të thotë se mund të dëmtojë pjellorinë, funksionin riprodhues dhe zhvillimin e fetusit. Ai është lidhur gjithashtu me efekte negative në tiroide, mëlçi dhe sistemin imunitar. Pavarësisht rreziqeve, autoritetet aktualisht nuk i monitorojnë sistematikisht nivelet e TFA-së në ushqim.
Rezultate shqetësuese të hulumtimit evropian
Studimi i parë në të gjithë BE-në, i cili analizoi 65 produkte të zakonshme drithërash të blera në 16 vende evropiane, zbuloi se TFA ishte e pranishme në 81.5% të mostrave, shpesh në përqendrime të larta.
Studimi konfirmoi se produktet e grurit ishin dukshëm më të kontaminuara sesa ato të prodhuara nga drithëra të tjerë. Nivelet më të larta të TFA-së u gjetën në thekon e drithërave nga Irlanda, e ndjekur nga buka integrale nga Belgjika dhe Gjermania, si dhe bagetë franceze.
Produkte të ndryshme
Kimikati është gjetur në një gamë të gjerë produktesh, nga spagetitë dhe kroasanët te ëmbëlsirat e njohura si biskotat me xhenxhefil. Aktivistët po u bëjnë thirrje qeverive të vendosin kufij më të rreptë sigurie për TFA-të dhe të ndalojnë plotësisht përdorimin e pesticideve PFAS për të ndaluar ndotjen e mëtejshme.
“Të gjithë njerëzit janë të ekspozuar ndaj TFA-ve përmes rrugëve të shumëfishta, duke përfshirë ushqimin dhe ujin e pijshëm. Gjetjet tona nxjerrin në pah nevojën urgjente për një ndalim të menjëhershëm të pesticideve PFAS për të ndaluar ndotjen e mëtejshme të zinxhirit ushqimor”, tha Salomé Roynel, Zyrtare e Politikave në PAN Europe.
Situata në Mbretërinë e Bashkuar
Angeliki Lysimachou, drejtuese e shkencës dhe politikave në të njëjtën organizatë, shtoi: “Të gjitha mostrat ishin mbi limitin maksimal të përcaktuar të mbetjeve. Ne nuk duhet t’i ekspozojmë fëmijët ndaj kimikateve riprodhuese toksike. Kjo kërkon veprime urgjente.”
Edhe pse Mbretëria e Bashkuar nuk u përfshi në studim, rezultatet janë të rëndësishme edhe për atë vend. PFAS janë ndër përbërësit aktivë më të përdorur në pesticide në Mbretërinë e Bashkuar, ku përdoren 27 përbërës aktivë të njohur nga ky grup, gjashtë prej të cilëve janë identifikuar si shumë të rrezikshëm.
