Në prag të përmbylljes së fushatës zyrtare zgjedhore, Demokracia në Veprim (DnV) ka prezantuar sot një vlerësim analitik me gjetjet kryesore nga vëzhgimi i saj në terren, duke ofruar një pasqyrë të mënyrës se si është zhvilluar fushata, mesazhet e komunikuara dhe niveli i gjithëpërfshirjes së qytetarëve.
Drejtuesi i DnV-së, Ismet Kryeziu, tha se fushata në përgjithësi është zhvilluar në një ambient të qetë dhe pa incidente serioze të sigurisë, me konkurrencë politike aktive dhe pjesëmarrje qytetare në të gjithë vendin. Megjithatë, sipas tij, janë evidentuar disa prirje dhe sfida që kanë ndikuar në cilësinë e procesit.
Sipas vëzhgimit, entuziazmi qytetar ka qenë i zbehtë. Pjesëmarrja në aktivitetet e fushatës ka variuar ndjeshëm mes subjekteve politike, ndërsa shumica e aktiviteteve janë zhvilluar në ambiente të mbyllura dhe kryesisht në qendra urbane dhe komuna me peshë të madhe elektorale. Komunat më të vogla kanë qenë dukshëm më pak të përfshira.
DnV vëren se fushata ka qenë e personalizuar dhe e centralizuar, me dominim të liderëve partiakë dhe kandidatëve për kryeministër, ndërsa kandidatët për deputetë kanë pasur rol dytësor. Ky personalizim, sipas raportit, ka kufizuar paraqitjen e ofertave programore nga kandidatët.
Sfida serioze mbeten përfaqësimi dhe gjithëpërfshirja. Gratë kanë qenë të nënpërfaqësuara si folëse në aktivitete, ndërsa përfaqësimi i tyre në lista është mbajtur kryesisht në minimumin ligjor prej 30%. Të rinjtë, ndonëse aktivë në mobilizim dhe logjistikë, kanë pasur hapësirë të kufizuar në role vendimmarrëse, ndërsa personat me aftësi të kufizuara kanë qenë pothuajse të padukshëm gjatë fushatës.
Diskursi politik është përqendruar kryesisht në çështje ekonomike, sociale dhe të sigurisë, si punësimi, pagat, mirëqenia sociale, arsimi, shëndetësia, infrastruktura dhe anëtarësimi në NATO. Toni i fushatës ka qenë kryesisht i moderuar, me pak raste të izoluara të gjuhës fyese apo polarizuese.
Sa i përket komunikimit politik, rrjetet sociale dhe mediat tradicionale kanë qenë platformat kryesore, duke rritur shtrirjen e mesazheve, por edhe rrezikun e dezinformimit dhe thjeshtimit të debatit politik.
DnV ka ngritur shqetësim për pabarazinë e garës, duke vlerësuar se shfrytëzimi i resurseve publike për përfitime elektorale, përfshirë vendimin për ndarjen e 100 eurove për pensionistët dhe fëmijët pak ditë para zgjedhjeve, cenon integritetin zgjedhor dhe besimin publik.
Trupat menaxhuese zgjedhore janë vlerësuar si përgjithësisht të rregullta dhe më transparente, ndërsa PZAP ka pasur rol kyç në ruajtjen e integritetit të procesit, me gjithsej 20 ankesa të dorëzuara deri më tani, nga të cilat janë marrë shtatë vendime.
Pas paralajmërimeve për ndërprerje të mundshme të energjisë elektrike ditën e zgjedhjeve, DnV u ka bërë thirrje autoriteteve që të ndërmarrin të gjitha masat për të mos cenuar procesin.
Në Ditën e Zgjedhjeve, DnV do të angazhojë rreth 600 vëzhgues dhe do të komunikojë gjetjet nga terreni përmes katër konferencave për media. Procesi do të vëzhgohet edhe përmes metodës PVT, e cila mundëson vlerësim statistikor të votimit dhe numërimit në nivel vendi.
