Në disa raste ekzistonte frikë se bisedimet do të ndalenin, pasi grupet që përfaqësonin shtetet e vogla ishullore të cenueshme dhe vendet më pak të zhvilluara u larguan nga negociatat të shtunën. Por në orën 2:40 të mëngjesit me orën lokale të së dielës, më shumë se 30 orë pas afatit të fundit, më në fund u dakordësua marrëveshja midis afro 200 vendeve.
300 miliardë dollarët do të shkojnë për vendet e cenueshme dhe më të varfra për t’i ndihmuar ata të përballen me motin ekstrem gjithnjë e më shkatërrues dhe për t’i kaluar ekonomitë e tyre drejt energjisë së pastër.
Shuma e premtuar, megjithatë, është shumë më pak se 1.3 trilion dollarë që ekonomistët thonë se është e nevojshme për të ndihmuar vendet në zhvillim të përballen me një krizë klimatike. Në një fjalim të fortë menjëherë pas miratimit të marrëveshjes, përfaqësuesi i Indisë, Chandni Raina, i cilësoi 300 miliardë dollarët si një “shumë të vogël” dhe e quajti marrëveshjen “asgjë më shumë se një iluzion optik” dhe të paaftë për të “adresuar sfidën e stërmadhe që kanë para tyre.”
“Ne po largohemi me një pjesë të vogël të financimit që vendet e cenueshme nga klima kanë nevojë urgjente,” tha nga ana tjetër Tina Stege, e dërguara për klimën në Ishujt Marshall, shkruan CNN.
Çfarë përcakton marrëveshja?
COP29 u fokusua shumë në financat, një çështje jetike klimatike, por një nga më delikatet politikisht. Vendet e pasura, të cilat janë kryesisht përgjegjëse për ndryshimin historik të klimës, ranë dakord në vitin 2009 të japin 100 miliardë dollarë në vit deri në vitin 2020 për vendet në zhvillim. Ky premtim, tashmë i konsideruar si i pamjaftueshëm, u përmbush vetëm në vitin 2022, dy vjet pas afatit të fundit. Detyra e caktuar në samitin në Baku ishte të dilej me një shifër të re.
Marrëveshja e re e rënë dakord të shtunën kërkon që vendet e pasura, përfshirë Shtetet e Bashkuara dhe vendet evropiane, të ofrojnë 300 miliardë dollarë çdo vit deri në vitin 2035, të përbërë nga financat publike dhe private.
Ndërsa marrëveshja i referohet gjithashtu një ambicieje më të gjerë për të arritur deri në 1.3 trilion dollarë, vendet në zhvillim donin që vendet e pasura të angazhoheshin për të marrë një pjesë shumë më të madhe të kësaj, dhe që paratë të vinin kryesisht në formën e granteve dhe jo kredive, të cilat kanë frikë se do t’i fusin edhe më shumë në borxhe.
Grupi G77 i vendeve në zhvillim kishte kërkuar një shumë prej 500 miliardë dollarësh. Por kombet më të pasura hodhën poshtë shifrat më të larta si joreale duke pasur parasysh rrethanat aktuale ekonomike.
“Ne kemi arritur në kufirin midis asaj që është e arritshme politikisht sot në vendet e zhvilluara dhe asaj që do të bënte një ndryshim në vendet në zhvillim,” tha Avinash Persaud, këshilltar special për ndryshimet klimatike i Presidentit të Bankës Ndër-Amerikane për Zhvillim.
Pati gjithashtu një shtytje për ekonomitë më të pasura në zhvillim si Kina dhe Arabia Saudite për të kontribuar në paketën e financimit të klimës, por marrëveshja vetëm inkurajon vendet në zhvillim të japin kontribute vullnetare dhe nuk vendos asnjë detyrim mbi to. Li Shuo, drejtor i qendrës klimatike të Kinës në Institutin e Politikave të Shoqërisë së Azisë e quajti marrëveshjen “një kompromis të gabuar” që pasqyron “terrenin më të vështirë gjeopolitik në të cilin ndodhet bota”.
