Në një dokument politikash, ministria e tregtisë e vendit ka rekomanduar kufizimin e përdorimit publik të fjalëve të huaja, duke përfshirë shkurtesat, raportoi Euroradio.
Në praktikë, kjo nënkupton zëvendësimin e anglishtes me rusishten, sipas shërbimit të lajmeve bjelloruse me bazë në Poloni, Belsat.
Për 30 vitet e fundit, Bjellorusia ka pasur dy gjuhë zyrtare, bjellorusisht dhe rusisht.
Por me rusifikimin e vendit, ky i fundit është bërë gjithnjë e më dominues.
Kufizimet e reklamimit
Rekomandimi për të ndaluar fjalët dhe termat nga gjuhët jozyrtare në sferën publike vjen nga një strategji që përcakton zhvillimin kulturor të Bjellorusisë midis 2024 dhe 2026.
Kufizimet gjuhësore duhet të vendosen në “emrat e ndërmarrjeve tregtare dhe të shërbimit dhe reklamat, duke përfshirë reklamat e destinuara për vendosje në tabela dhe automjete të transportit publik”, thuhej në strategji.
Kjo masë, ndër të tjera, synon “sigurimin e sigurisë kulturore të Republikës së Bjellorusisë, mbrojtjen e hapësirës kulturore kombëtare, ruajtjen dhe forcimin e vlerave tradicionale të popullit bjellorus”, si dhe “për të luftuar kërcënimet ndaj sigurisë kombëtare”.
Bjellorusishtja në rënie
Rusishtja është gjuha që do të përfitojë nga ky ndryshim i politikës, thonë raportet.
Për një periudhë të shkurtër pas pavarësisë në fillim të viteve 1990, bjellorusishtja ishte gjuha e vetme zyrtare e vendit – por me marrjen e pushtetit në vitin 1994, presidenti Aleksander Lukashenko e bëri rusishten bashkëzyrtare.
Gjatë sundimit të tij prej tre dekadash, bjellorusishtja është lënë mënjanë gjithnjë e më shumë, me sundimtarin e vjetër që e ka hedhur poshtë atë si “një gjuhë të varfër” në të cilën “asgjë e rëndësishme nuk mund të shprehet në mënyrë efektive”.
Në vitin 1999, gati 86% e popullsisë thanë se bjellorusishtja ishte gjuha e tyre amtare, por kjo shifër kishte rënë në 61% deri në vitin 2019, raportoi Belsat. Më pak se një e treta e bjellorusëve e përdorin gjuhën çdo ditë.
Raportet sugjerojnë se procesi i rusifikimit është intensifikuar kohët e fundit. Një raport nga faqja e Euronews shtatorin e kaluar tha se më pak se një në dhjetë nxënës shkollash në Bjellorusi tani e marrin arsimin e tyre në bjellorusisht.
“Është e qartë se fëmijëve tanë po privohen qëllimisht nga gjuha e tyre amtare, historia dhe identiteti bjellorus,” tha një prind për faqen e internetit.
Rusia ka rritur ndikimin e saj mbi fqinjin e saj perëndimor që nga protestat masive kundër regjimit në Minsk dhe qytete të tjera në vitin 2020, me një institut kërkimor që e quajti atë një ” pushtim të qetë “.
