Shkruajnë: Arben FETOShI & Gurakuç KUÇI
Zhvillimet e fundit gjeopolitike, veçanërisht sa i përket luftës në Ukrainë dhe përpjekjeve të vazhdueshme diplomatike, kanë nxitur diskutime në rajone të ndryshme. Një artikull i fundit i publikuar nga gazeta gjermane Bild, me titullin “Evropa në Frikë! Agjencitë e Inteligjencës Druhen nga Tërheqja e Trupave Amerikane,” ka ndezur përsëri narrativat armiqësore pro-ruse, veçanërisht pas negociatave të nisura në Riad.
Rishpërndarja e burimeve si një narrativë mashtruese
Portretizimi i ridislokimit të burimeve ushtarake amerikane si një “tërheqje” është një raport i njëanshëm, i synuar për të përhapur frikë dhe shqetësim në publik. Pavarësisht nëse motivi i medias është i drejtuar nga një agjendë politike apo një prirje ndaj sensacionalizmit, interpretimi i paralajmërimit të Presidentit Trump se ai do të ulte numrin e trupave me rreth 20,000—për shkak të barrës financiare që nuk duhet të përballohet vetëm nga taksapaguesit amerikanë—duke i nxitur vendet evropiane të rrisin shpenzimet e tyre për mbrojtjen, është një interpretim i gabuar dhe i pabazuar.
Presidenti i Polonisë, Andrzej Duda, pas një takimi në Varshavë më 19 shkurt me Keith Kellogg, i Dërguari i Posaçëm i SHBA-së për Ukrainën dhe Rusinë, mohoi kategorikisht thashethemet për një reduktim të trupave amerikane në këtë pjesë të Evropës. Deklarata e Presidentit Duda bie drejtpërdrejt ndesh me raportin e Bild, i cili citonte një zyrtar të lartë të sigurisë në Evropën Lindore që pretendonte se trupat amerikane po tërhiqeshin bazuar në kërkesën e Rusisë të vitit 2021 që NATO të largohej nga Evropa Lindore.
Për më tepër, nga takimi Trump-Macron në Shtëpinë e Bardhë nuk dolën asnjë tregues për një tërheqje të trupave amerikane nga kontinenti evropian. Diskutimet e samitit u përqendruan në arritjen e një armëpushimi në Ukrainë, mundësinë e vendosjes së forcave paqeruajtëse evropiane dhe marrëveshjet ekonomike lidhur me mineralet kritike të Ukrainës. Të dy liderët theksuan nevojën që Evropa të forcojë kontributet e saj në mbrojtje, ndërsa Presidenti Trump deklaroi se edhe Putini pajtohet me vendosjen e trupave paqeruajtëse në Ukrainë.
Aktualisht, SHBA mban rreth 65,000 trupa të përhershme në Evropë, me forca rotative shtesë që e çojnë totalin në rreth 100,000 ushtarë.
Stabiliteti rajonal dhe interesat gjeostrategjike
Artikulli i Bild u citua nga disa media ndërkombëtare, por pati jehonën më të madhe në Ballkanin Perëndimor për shkak të implikimeve të tij për Kosovën. Mediat serbe e vendosën të ashtuquajturën “tërheqje” të trupave amerikane nga Kosova në qendër të raportimeve të tyre, pavarësisht se këto spekulime u adresuan menjëherë nga KFOR-i. Në një deklaratë zyrtare, KFOR-i siguroi se zyrtarët amerikanë e kishin bërë të qartë përkushtimin e tyre ndaj Aleancës Veri-Atlantike. Megjithatë, kjo narrativë e mediave serbe është rikthyer vazhdimisht sa herë që NATO rishikon situatën e sigurisë në Kosovë. Që nga vendosja e mbi 50,000 trupave të NATO-s në vitin 1999, niveli i forcave është reduktuar gradualisht bazuar në vlerësimet e sigurisë, duke arritur aktualisht në 4,686 trupa nga 29 vende.
Prania e trupave amerikane brenda KFOR-it ka qenë një faktor vendimtar në ruajtjen e paqes në Kosovë, siç u dëshmua nga roli i tyre në zmbrapsjen e sulmeve të huliganëve serbë në vitin 2023 dhe inkursionit të armatosur në veri të Kosovës në shtator 2024, i cili e detyroi NATO-n të rrisë numrin e trupave. Një tërheqje e mundshme e SHBA-së do të krijonte një vakum të pushtetit që ekstremistët serbë mund ta interpretonin si një mundësi për të shtyrë përpara ambiciet e tyre territoriale. Në të njëjtën kohë, Serbia, për shkak të lidhjeve të saj të ngushta me Rusinë, mund ta shihte këtë ndryshim si një shans për të zgjeruar ndikimin e saj, duke rritur rrezikun e destabilizimit dhe mundësisë së një konflikti në rajon.
Nga ana tjetër, Forca e Sigurisë së Kosovës (FSK), e njohur dhe e mbështetur nga SHBA si Ushtria e Kosovës, është në proces transformimi në një forcë të dëshmuar të përkushtuar ndaj vlerave transatlantike, përmes pjesëmarrjes në misione të përbashkëta paqeruajtëse. Prania ushtarake amerikane në Kosovë përbëhet nga dy kategori: trupa brenda KFOR-it, që operojnë nën strukturën komanduese të NATO-s dhe personel që vepron jashtë kësaj strukture komanduese.
Kampi Bondsteel, baza më e madhe amerikane në Ballkan, jo vetëm që strehon trupa të KFOR-it, por gjithashtu përfshin personel të inteligjencës, logjistikës dhe bashkëpunimit të sigurisë, të cilët punojnë ngushtë me institucionet e Kosovës.
Roli i SHBA-së në transformimin e FSK-së—i dëshmuar nga aprovimi i blerjes së raketave Javelin dhe, më së fundmi, helikopterëve Black Hawk—nënvizon më tej rëndësinë strategjike të Kosovës. Në këtë kontekst, çdo tërheqje e mundshme e forcave amerikane nga Kosova do të krijonte një vakum të pushtetit që mund të shfrytëzohej nga Rusia dhe aktorë të tjerë armiqësorë. Duke pasur parasysh mbështetjen e Rusisë për Serbinë, një tërheqje e SHBA-së do të zhvendoste ekuilibrin rajonal të pushtetit në favor të interesave ruse në Ballkan.
Për më tepër, një veprim i tillë do të minonte besueshmërinë e SHBA-së mes aleatëve evropianë, duke pasur parasysh rolin udhëheqës të Uashingtonit brenda NATO-s. Siç u pa në rastin e Afganistanit, një tërheqje e parakohshme e forcave nga zonat e konfliktit shpesh rezulton në rishfaqjen e dhunës dhe destabilizimin rajonal.
Rëndësia strategjike e Kosovës për SHBA-në vërehet më tej nga ndërtimi i Ambasadës Amerikane në Prishtinë, e cila shtrihet në gati pesë hektarë—duke e bërë atë ambasadën më të madhe amerikane në Ballkan.
Prandaj, shqetësimet e ngritura nga artikulli i Bild ilustrojnë se si informacioni i vjetruar mund të ripërdoret për të ndikuar në perceptimet e reja, në varësi të kontekstit politik. Qoftë qëllimisht apo jo, një informacion i tillë mund të shërbejë si një konstrukt strategjik i destinuar për të ndikuar opinionin publik dhe vendimmarrësit shtetërorë.
