Tre gra afganistaneze, të cilat u rrahën brutalisht në publik nga talebanët, pasi u akuzuan për “shkelje morale”, kanë folur me guxim për mizorinë që kanë vuajtur. Më shumë se 1,000 njerëz, përfshirë të paktën 200 gra, janë poshtëruar nga rrahjet publike me kamzhik që kur talebanët u rikthyen në pushtet në vitin 2021, sipas të dhënave të gjykatës dhe raporteve të medias. Numri real është ndoshta shumë më i lartë.
Midis atyre që u rrahën me kamzhik kishte gra të akuzuara për “krime morale”, të tilla si largimi nga shtëpia pa një të afërm të ngushtë mashkull ose biseda me burra me të cilët nuk janë të afërm. Të tre gratë, të cilat folën për The Guardian dhe Zan Times, një agjenci lajmesh afgane, thanë se u detyruan të rrëfenin krimet e dyshuara morale përpara se të ndëshkoheshin.
Ndërsa burri i saj punon në Iran, Deeba 38-vjeçare kujdeset për shtatë fëmijët e saj. Si rrobaqepëse, ajo qep rroba për burra në shtëpi dhe del vetë për t’i shpërndarë ato. Ajo është arrestuar dy herë nga “policia e moralit” e talebanëve në dy vitet e fundit. Herën e parë ishte sepse ajo po merrte me qira një makinë qepëse nga një burrë që nuk ishte i afërm i saj.
“Më pyetën pse isha vetëm pa kujdestar”
Ajo thotë se është rrahur, e kanë quajtur “prostitutë” dhe ka kaluar katër netë në burg. Arrestimi i dytë ndodhi tre muaj më vonë, ndërsa ajo ishte ulur në një kafene duke karikuar telefonin e saj celular. Ajo kishte veshur një pallto të gjatë dhe një shall të madh, por rojet e moralit talebane ende e merrnin në pyetje.
“Më pyetën pse nuk isha e mbuluar, pse isha vetëm pa një kujdestar. U thashë se shtëpia ime ishte dëmtuar nga tërmeti dhe nuk kishte energji elektrike. Kështu që erdha në kafene për të karikuar telefonin dhe për të ngrënë një sanduiç”, shpjegoi Deeba.
Përgjigja e saj i zemëroi edhe më shumë talebanët: “Ata sulmuan pronarin e kafenesë dhe e qëlluan me shuplakë. E pyetën pse më lejoi të hyja dhe çfarë marrëdhënieje kishim. Kur pashë se si e trajtuan, u përballa me ta.”
Dy ditë më vonë, talebanët e arrestuan atë me akuzën e fyerjes së policisë dhe se ishte një grua jashtë pa kujdestar. Ajo kaloi 20 ditë në burg: “Ishim 15 veta në një qeli. Katër shtretër, pjesa tjetër flinim në dysheme. Nuk na dhanë ushqim. Batanijet ishin të ndyra. Kërkova një celular për të telefonuar në shtëpi, por talebanët refuzuan. Bërtita, iu luta. Më hodhën në izolim.”
Deeba u soll para një gjykate talebane. Ajo nuk kishte avokat. Ajo u dënua për paraqitje në publik pa një kujdestar mashkull dhe për fyerje të dijetarëve fetarë. Ajo mori një dënim me 25 goditje me kamzhik.
“Edhe miqtë e mi filluan të më shikonin ndryshe”
«Më çuan në një vend publik, më mbuluan kokën dhe më rrahën me kamzhik para të gjithëve», tha Deeba. Pastaj ajo u mbajt edhe për dy ditë të tjera që plagët e saj të shëroheshin pak. Deeba thotë se po e ka të vështirë të përballojë poshtërimin e rrahjes publike me kamzhik dhe po merr ilaçe për traumën.
“Kur u lirova, edhe miqtë e mi filluan të më shikonin ndryshe. Më quanin me emra të shëmtuar, flisnin me neveri për mua sepse më gënjyen për atë që kishte ndodhur. Ishte jashtëzakonisht e vështirë për mua. A mund ta kuptojë dikush si është të të fshikullojnë publikisht?” tha Diba.
Sahar (22) ishte shumë e sëmurë vitin e kaluar. Babai i saj punon në Iran dhe nëna e saj drejton një punishte qepjeje qilimash në një fshat në Afganistanin perëndimor. Nuk kishte askush për ta çuar në klinikën ku punonin dy nga xhaxhallarët e saj. Kështu që nëna e saj thirri kushërirën e saj që ta çonte me makinë.
Talebanët ndaluan automjetin e tyre para klinikës dhe i pyetën në lidhje me marrëdhënien e tyre. “Kur u thamë se ishim të afërm, por jo të martuar, ata u bënë agresivë. Ata rrahën kushëririn tim, na thyen telefonat celularë dhe më detyruan të shtrihesha në dyshemenë e një kamioni talebanësh ndërsa më çonin në stacion”, tha Sahar.
“U thashë se isha e sëmurë dhe kërkova ilaçe. Pastaj më qëlluan me shuplakë dhe me shkelma disa herë. Njëri prej tyre më tha se do të na vriste të dyve nëse do ta ngrija përsëri zërin”, shpjegon Sahar, duke shtuar se më vonë u pyet nga gruaja:
Torturë deri në rrëfimin e “krimit”
“Ajo më pyeti se kush ishte kushërira ime, nëse isha e virgjër, nëse ishim në një lidhje. Unë i mohova të gjitha. Pastaj më paralajmëroi se duhej të rrëfehesha. Dhe nëse nuk do ta dëgjoja, do të torturohesha.”
Të nesërmen, Sahar dhe kushërira e saj u nxorën para një gjykate talebane, ku ajo u detyrua të rrëfente në mënyrë të rreme se kishte një marrëdhënie me kushërirën e saj. Ajo nuk kishte avokat. Pavarësisht pranisë së të afërmve që dëshmuan për lidhjen e tyre familjare, talebanët nuk e njihnin marrëdhënien e tyre si kujdestari.
“Më detyruan t’ua pranoja nënës dhe xhaxhallarëve se kisha bërë diçka të gabuar. Nuk doja ta thoja. Por më rrahën, kërcënuan kushëririn tim. Isha e tmerruar”, thotë Sahar.
Ajo u dënua me 30 goditje me kamzhik, dhe kushërira e saj me 70 goditje me kamzhik: “Ata e njoftuan dënimin tonë me altoparlant. Motra ime e vogël ishte atje. Ajo tha se unë isha modeli i saj. E pashë duke qarë në turmë. Më theu kjo.”
Pasi u kthye në shtëpi, Sahar thotë se u detyrua të largohej nga fshati i saj. “Pasi ndodhi kjo, mendimi i njerëzve për ne ndryshoi plotësisht. Shumë njerëz i besuan akuzat. Kjo na detyroi të linim shtëpinë tonë dhe të shpërnguleshim në qytet.”
Një histori e ngjashme u tregua nga 18-vjeçarja Karima, e cila jeton në një provincë tjetër perëndimore afgane. Dy vjet më parë, kur ishte 16 vjeç, ajo po udhëtonte me kushërirën e saj për të blerë materiale qepjeje për nënën e saj kur u ndaluan nga talebanët.
“Na ndaluan në rrugë. Talebanët na kërkuan dokumentet. U thashë se ishte kushëriri im, por ata thanë: ‘Ky nuk është një kujdestar i vlefshëm. Nuk ke të drejtë të jesh me të.'” “Na arrestuan në vend”, tha Karima për The Guardian.
“Ata thanë se nuk mund të largoheshim derisa të na shëroheshin plagët”
Ajo kaloi dy muaj në burg, duke vuajtur nga sulme paniku dhe halucinacione: “Humba ndjenjat. Kur erdha në vete, duart e mia ishin të prangosura dhe me gjakderdhje, dhe një nga të burgosurat më tha se më kishin lidhur dhe më kishin shkelur me këmbë.”
Karima thotë se ajo dhe kushërira e saj u rrahën me kamzhik në sheshin kryesor të qytetit ku jetonin. Ajo mori 39 goditje me kamzhik, dhe kushërira e saj 50. Pas kësaj, ata u kthyen në burg: “Na mbajtën edhe për një javë. Thanë se nuk mund të largoheshim derisa të na shëroheshin plagët. Nuk donin që askush të shihte çfarë na kishin bërë.”
Kur ajo u lirua, zyrtarët talebanë i thanë se i ndalohej të largohej nga vendi. Ashtu si Sahar dhe Deeba, poshtërimi i njerëzve që e shikonin dhe pëshpërisnin për të kur ajo kthehej në fshatin e saj e detyroi të shpërngulej në një qytet tjetër në Afganistan.
