Shkruan: Hyzri SALIHU
1. Ballkani Perëndimor: Rajon i një Krize Politiko-Ushtarake në Zhvillim
1.1 Kaosi Global që Lëkund Rendi Botëror
Analiza mbi situatën gjeopolitike dhe gjeostrategjike në botë sjell një sfond të zymtë për shkak të vatrave të luftës, të cilat, veçmas dhe të marra së bashku, po e hedhin gradualisht njerëzimin në zjarr.
Në studimet tona i referohemi shpesh përvojave të Luftës së Dytë Botërore, duke harruar se ajo tashmë është një etapë e largët historike, ndërkohë që një erë e re lufte ka filluar dhe po trazon mendimet e njerëzimit për mundësinë e një Lufte të Tretë Botërore.
Në marrëdhëniet ndërkombëtare, ekuilibrat tradicionalë janë ndryshuar, duke nxjerrë në pah aktorë të rinj, të cilët kërkojnë vendin e tyre në tryezën globale të interesave shtetërore dhe gjeopolitike.
Prej kohësh, në sfondin global janë shfaqur dhe konsoliduar interesat e Kinës në rajonin e Paqësorit dhe në vendet e pasura anembanë botës. Projekti kinez “Rruga e Mëndafshit” është shtrirë në më shumë se 140 vende, duke mbuluar rreth 75% të popullsisë së globit dhe mbi gjysmën e GDP-së botërore .
Krijimi i varësisë nga ekonomia kineze ka sjellë mundësinë e dislokimit të bazave të reja ushtarake kineze në zona strategjike të rëndësishme në mbarë botën.
Një tjetër aktor me qasje agresive është Rusia, e cila ka ndërmarrë një luftë pushtuese, me synimin për të rikthyer autoritetin e ashtuquajtur të “Perandorisë së Kuqe”. Politika e jashtme ruse është shndërruar në një instrument të destabilizimit të Perëndimit. Fushata e saj e dezinformimit është pjesë përbërëse e një lufte hibride, që synon arritjen e objektivave gjeostrategjikë. Rusia ka vendosur në varësi energjetike Bashkimin Evropian dhe ndërhyn fuqimisht për destabilizimin e Ballkanit dhe Evropës Qendrore. Po ashtu, ajo po demonstron gatishmëri të lartë për t’u përfshirë në ndërhyrje ushtarake të kushtueshme dhe afatgjata.
Po ashtu është shfaqur në mënyrë më të dukshme Irani, i cili përpiqet t’i japë fund ndikimit amerikan në Lindjen e Mesme. Ambicie të ngjashme po shfaqen nga India, Brazili, Indonezia, Pakistani dhe Afrika e Jugut, të cilat synojnë një pozicion të ri në sistemin global.
Ndërkohë, Vëllazëria Myslimane, e mbështetur nga Turqia dhe Katari, kërkon të diktojë zhvillimet në botën arabe, duke ushtruar ndikim politik në shumë drejtime dhe nivele.
Brenda vetë kampit perëndimor, Ballkani paraqitet si një rajon problematik që konsumon më shumë siguri sesa prodhon, i ekspozuar ndaj ndikimeve të rrezikshme ruse dhe kineze. Organizatat terroriste janë shndërruar në struktura të mirëorganizuara me potencial të lartë shkatërrues, duke përdorur luftën hibride për të tronditur themelet e rendit ndërkombëtar.
Pakicat etnike, kudo ku ekzistojnë, janë shndërruar në bërthama përplasjeje të ashpër, shpesh në formën e luftës morale dhe paramilitare, në përpjekje për të fituar të drejtat e tyre kombëtare.
Në sfondin global, ndjehet një konkurrencë e ashpër strategjike. Fuqitë e mëdha janë përfshirë në një garë të re armatimi, me qëllimin për të zotëruar teknologji superiore në mënyrën e bërjes së luftës. Të gjitha këto fuqi ekonomike dhe ushtarake janë rreshtuar në një front të përbashkët kundër Perëndimit, me në krye Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ato po përgatiten për një konflikt afatgjatë që pritet të marrë një natyrë krejtësisht të re.
Megjithatë, ende ekziston koncepti se asnjë vend, sado i fuqishëm ushtarakisht, nuk mund të përballojë vullnetin politik dhe ushtarak të NATO-s dhe SHBA-ve. Për këtë arsye, aktorët kundërshtarë i drejtohen formave të reja të luftës – veçanërisht luftës hibride – duke investuar në blerje ndikimi politik dhe investime të strukturuara për të dobësuar shtetet nga brenda.
Pas luftës në Ukrainë, konfliktet janë përhapur dhe përkeqësuar në mbarë botën. Fuqitë antiperëndimore po përdorin “armët me silenciator”, sipas doktrinave moderne të betejave teknologjike dhe luftës hibride, duke zgjeruar objektivat e tyre gjeostrategjikë në kohë dhe hapësirë.
Konflikti botëror ka marrë tashmë natyrën e një Lufte të Tretë Botërore të pashpallur. Ai synon të rrëzojë rendin botëror të pas Luftës së Dytë Botërore dhe të reduktojë rolin udhëheqës të SHBA-ve. Kjo luftë është më afër se sa shumica e njerëzve e mendojnë, dhe njerëzimi është përfshirë në të pa vetëdije.
Kjo është një arsye më shumë pse shtetet dhe faktori shqiptar në Ballkan duhet të mobilizojnë vullnetin politik kombëtar për të marrë në dorë fatin e jetës dhe të pasurisë së popullit. Rreziqet që shfaqen në rajonin e Ballkanit Perëndimor janë reale, brutale dhe shkatërruese, të manifestuara përmes një forme të re lufte – pa formë dhe pa front – e cila ka për qëllim nënshtrimin dhe asgjësimin e qëndresës për mbijetesën kombëtare.
Me apo pa dashje, jemi bërë pjesë e kësaj ngatërrese të madhe globale. Prandaj, me mençuri dhe vendosmëri, duhet të gjejmë rrugëzgjidhje për forcimin e sigurisë kombëtare, ruajtjen e paqes dhe stabilitetit në të gjitha territoret shqiptare dhe në rajon.
Institucionet demokratike shqiptare, të mbështetura nga akademizmi, inteligjenca, patriotizmi dhe aleancat qytetare, në bashkëpunim të ngushtë me aleatët strategjikë në fushën e sigurisë, duhet të përmbushin detyrimin e tyre ndaj interesave kombëtare. Kjo përmbledhje e situatës globale dhe paralajmërimi për një Luftë të Tretë Botërore duhet të shërbejë si një thirrje serioze për të mos vonuar më në konsolidimin e elementëve jetikë të Sigurisë Kombëtare Shqiptare.
