Më shumë se 110 milionë njerëz në Evropë janë të ekspozuar ndaj zhurmës së dëmshme që rrezikon seriozisht shëndetin e tyre, sipas një raporti të ri, të raportuar nga Guardian . Për shkak të stresit fiziologjik dhe çrregullimeve të gjumit të shkaktuara nga zhurma, 66,000 njerëz vdesin para kohe çdo vit, dhe zhurma gjithashtu kontribuon në zhvillimin e sëmundjeve të zemrës, diabetit dhe depresionit.
Raporti i Agjencisë Evropiane të Mjedisit (EEA) përqendrohet në zhurmën nga makinat, trenat dhe aeroplanët, dhe vlerëson se 20 përqind e popullsisë në Zonën Ekonomike Evropiane është e prekur. Një studim tjetër, i cili përdor një prag pak më të ulët për nivelet e dëmshme të zhurmës, zbuloi se deri në 40 përqind e popullsisë në Britani është e ekspozuar ndaj zhurmës së dëmshme të rrugës.
Plot 17 milionë njerëz vuajnë nga nivele jashtëzakonisht të larta të zhurmës, të cilat ekspertët i përshkruajnë si afatgjata dhe shumë irrituese, dhe pothuajse 5 milionë njerëz kanë çrregullime serioze të gjumit. 15 milionë fëmijë jetojnë gjithashtu në zona me zhurmë të tepërt. Analiza tregon se ndikimi i zhurmës në shëndet është më i madh se shumë rreziqe më të njohura, duke përfshirë pirjen pasive të duhanit dhe ekspozimin ndaj plumbit, dhe kostoja ekonomike e vlerësuar arrin pothuajse 100 miliardë euro në vit.
“Zhurma nuk është vetëm një bezdi”
Dëmi shëndetësor ka të ngjarë të jetë nënvlerësuar, paralajmërojnë studiuesit. Nëse zbatohet pragu më i rreptë për zhurmën e rrezikshme i përcaktuar nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, numri i njerëzve të prekur në Evropë rritet në 150 milionë. Qëllimi i Bashkimit Evropian për të zvogëluar numrin e njerëzve të ekspozuar kronikisht ndaj zhurmës së trafikut me 30 për qind deri në vitin 2030 nuk do të arrihet pa masa shtesë, thotë raporti.
“Zhurma na mban në një gjendje vigjilence të vazhdueshme, në modalitetin “lufto ose ik”, edhe kur nuk jemi të vetëdijshëm për të”, tha Dr. Eulalia Peris nga Agjencia Evropiane e Mjedisit. “Kjo mund të shkaktojë reaksione të dëmshme fiziologjike si inflamacioni dhe stresi oksidativ, dhe në planin afatgjatë rrit rrezikun e sëmundjeve të zemrës, diabetit, goditjes në tru, obezitetit, vështirësive njohëse tek fëmijët dhe çrregullimeve mendore.
“Zhurma nuk është vetëm një bezdi,” shtoi Peris, e cila vetë është e prekur. “Jam shumë e vetëdijshme se si zhurma ndikon në shëndet dhe jam shumë e ndjeshme ndaj saj. Të kufizon jetën,” tha ajo.
Zhurma shkakton 66,000 vdekje të parakohshme çdo vit
Raporti bazohet në të dhënat e ofruara nga vendet anëtare të EEA-së dhe përqendrohet në zhurmën e trafikut, e cila është forma më e përhapur dhe e rrezikshme e zhurmës mjedisore. Burime të tjera, të tilla si fqinjët e zhurmshëm ose muzika nga baret, gjithashtu mund të dëmtojnë shëndetin, por janë të vështira për t’u matur me saktësi për shkak të natyrës së tyre të ndërprerë.
Sipas raportit, 92 milionë njerëz në Evropë preken nga zhurma e rrugëve, 18 milionë nga zhurma e trenave dhe 2.6 milionë nga zhurma e avionëve. Bazuar në hulumtimet e mëparshme shkencore, vlerësohet se zhurma shkakton 66,000 vdekje të parakohshme, 50,000 raste të sëmundjeve kardiovaskulare dhe 22,000 raste të diabetit të tipit 2 çdo vit.
Numri i njerëzve të prekur nga zhurma në Evropë ra me vetëm 3 përqind midis viteve 2017 dhe 2022, por studiuesit theksojnë se ekzistojnë një numër masash të mundshme. Këto përfshijnë uljen e kufijve të shpejtësisë në qytete, përdorimin e gomave më të qeta dhe inkurajimin e transportit publik, ecjes në këmbë dhe çiklizmit.
“Fëmijët janë veçanërisht të ndjeshëm”
Ekspertët paralajmërojnë se numri në rritje i makinave elektrike nuk do ta zvogëlojë zhurmën aq sa pritet, sepse zhurma e motorrit është dominuese vetëm në shpejtësi më të ulëta, ndërsa në shpejtësi më të larta burimi kryesor i zhurmës është kontakti i gomave me rrugën. Zhurma e trafikut përkeqësohet më tej nga një numër i vogël automjetesh veçanërisht të zhurmshme.
Zhurma e trenave mund të reduktohet me mirëmbajtje më të mirë të trenave dhe shinave, dhe zhurma e avionëve duke optimizuar rrugët e ngritjes dhe uljes dhe duke inkurajuar përdorimin e avionëve më të qetë. “Zhurma shpesh neglizhohet dhe shihet si një shqetësim i përditshëm”, tha Leena Ylä-Mononen, Drejtore Ekzekutive e Agjencisë Evropiane të Mjedisit. Një arsye për këtë është se zhurma e trafikut është kronike, ndryshe nga ndotja e ajrit e cila vjen në kulme, duke shkaktuar paralajmërime shëndetësore dhe duke rritur ndërgjegjësimin publik.
“Por efektet afatgjata të zhurmës në shëndet dhe mjedis janë të përhapura dhe serioze”, tha ajo. “Fëmijët janë veçanërisht të prekshëm ndaj efekteve të zhurmës dhe ky është një problem që të gjitha vendet duhet të fillojnë urgjentisht ta adresojnë”, tha ajo.
