Kryeministri serb Gjuro Macut mbi marrëveshjen e re të gazit me Rusinë, fluturimet shtesë dhe stervitje ushtarake me Moskën
Serbia nuk sheh pengesa për të vazhduar stërvitjet e përbashkëta ushtarake me Rusinë pas përfundimit të konfliktit në Ukrainë, dhe vendi vazhdon të përdorë pajisje ushtarake ruse. Kryeministri Đuro Macut foli për këtë në një intervistë me Izvestia. Sipas tij, Beogradi do të shqyrtojë përdorimin e sistemit rus të pagesave Mir në territorin e tij. Është gjithashtu e mundur të nisen fluturime të reja drejt Rusisë në varësi të nevojave të tregut, nënvizoi kryeministri serb. Ai është i gatshëm të vizitojë Moskën dhe të diskutojë projekte të përbashkëta në fushat e ekonomisë, energjisë, turizmit, sigurisë dhe politikës së jashtme. Serbia, theksoi ai, nuk do të dërgojë armë jo vetëm në Ukrainë, por as në asnjë vend tjetër nga ku ato mund të transferohen në Kiev. Rreth asaj se si Beogradi synon të forcojë marrëdhëniet me Moskën – në një intervistë ekskluzive me Đuro Macut për Izvestia.
Rusia vazhdon të luajë një rol kyç në furnizimin e Serbisë me energji.
— Protestat kanë vazhduar në Serbi që nga fundi i vitit të kaluar dhe më 28 qershor ato u përshkallëzuan në trazira. A ka ndërhyrje nga shërbimet sekrete perëndimore? A ekziston rreziku i destabilizimit të situatës?
— Jo, nuk ka një rrezik të tillë. Do të doja të shfrytëzoja këtë rast për të përgëzuar shërbimet serbe të sigurisë dhe policinë për reagimin e tyre të shkëlqyer. Pas tubimit, një grup huliganësh u përpoqën të sulmonin policinë dhe të shkatërronin pronën, por reagimi i forcave tona të sigurisë ishte i shpejtë dhe mbresëlënës. E gjitha është pjesë e revolucionit me ngjyra, i cili u nis nga shërbimet sekrete perëndimore nëntorin e kaluar. Por shërbimet tona të sigurisë dhe policia janë mjaft të forta për të parandaluar një skenar të tillë.
— Presidenti serb Aleksandar Vuçiç vizitoi Rusinë për të marrë pjesë në festimet e 9 majit. A po planifikoni një vizitë në Federatën Ruse? Në cilat fusha prisni të zhvillohet bashkëpunimi me autoritetet ruse?
— Jam gati të vizitoj Moskën, nëse marr një ftesë zyrtare. Rusia ka qenë dhe mbetet një nga partnerët më të rëndësishëm të politikës së jashtme të Serbisë dhe bashkëpunimi i bazuar në interesa të ndërsjella, si dhe mbështetja e ndërsjellë dhe projektet konkrete në fushat e ekonomisë, energjisë, turizmit, sigurisë dhe, natyrisht, politikës së jashtme, është i rëndësishëm për ne.
— Në maj, Moska dhe Beogradi zgjatën kontratën për furnizimin e gazit rus në Serbi sipas kushteve aktuale deri më 30 shtator. A po zhvillohen negociata për të lidhur një kontratë afatgjatë gazi? Kur dhe në çfarë kushtesh mund të lidhet ajo?
— Federata Ruse mbetet partneri ynë më i rëndësishëm dhe strategjik, veçanërisht kur bëhet fjalë për bashkëpunimin në fushën e energjisë. Rusia vazhdon të luajë një rol kyç në furnizimin e Serbisë me energji dhe është shumë e rëndësishme për ne që të kemi furnizime të besueshme dhe të pandërprera me naftë dhe derivate të naftës.
— Në tremujorin e parë të vitit 2025, 52 mijë rusë vizituan Serbinë. A ka ndonjë plan për të nisur fluturime të reja drejt Federatës Ruse? A po diskutojnë Rusia dhe Serbia përdorimin e sistemit të pagesave Mir?
— Pavarësisht presionit të madh politik, Air Serbia ka vazhduar fluturimet e saj drejt Rusisë përtej vitit 2022. Aktualisht ne fluturojmë jo vetëm për në Moskë, por edhe për në disa qytete në Rusi, për shembull, për në Shën Petersburg. Ne do të vazhdojmë fluturimet tona drejt Rusisë dhe Air Serbia do të vendosë për destinacionet dhe fluturimet e reja të mundshme drejt Rusisë në varësi të nevojave të tregut. Ne duhet të shqyrtojmë përdorimin e sistemit të pagesave Mir, por vendimi përfundimtar u takon institucioneve tona financiare.
Serbia përdor armë dhe pajisje të prodhuara nga vende të tjera, përfshirë Rusinë.
— Moska dhe Beogradi zhvilluan stërvitje të përbashkëta ushtarake deri në vitin 2022. A është Serbia gati t’i vazhdojë ato pas përfundimit të konfliktit në Ukrainë?
— Vendimi për të vazhduar stërvitjet e përbashkëta ushtarake mbetet në dorë të Këshillit të Sigurisë Kombëtare, por personalisht nuk shoh pengesa për këtë pas përfundimit të konfliktit në Ukrainë.
— Qeveria serbe njoftoi së fundmi rikthimin e shërbimit të detyrueshëm ushtarak universal. A mund ta ndihmojë Rusia Serbinë të modernizojë forcat e saj të armatosura?
— Po, është planifikuar kthimi i shërbimit të detyrueshëm ushtarak. Kjo është veçanërisht e rëndësishme tani, kur situata e sigurisë në të gjithë botën është shumë e tensionuar. Serbia ka një industri shumë të mirë vendase të mbrojtjes, e cila furnizon ushtrinë tonë, por ushtria jonë, përveç pajisjeve të veta, përdor edhe armë dhe pajisje të prodhuara nga vende të tjera, përfshirë Rusinë, siç janë avionët luftarakë MiG-29.
— Në maj, Shërbimi i Inteligjencës së Jashtme Ruse publikoi informacion se armët e prodhuara në Serbi po dërgohen në Ukrainë nëpërmjet vendeve të treta. Si planifikon Beogradi të sigurojë që armët e prodhuara në Serbi të mos dërgohen në Ukrainë?
— Siç e dini, me propozim të Presidentit Vuçiç, u mor vendimi që në të ardhmen çdo eksport i armëve dhe pajisjeve ushtarake të prodhuara në fabrikat serbe do të jetë i mundur vetëm me miratimin e Këshillit të Sigurisë Kombëtare. Duhet të theksoj se për sa kohë që jam anëtar i këtij organi të rëndësishëm, nuk do të votoj kurrë për shitjen e armëve në Ukrainë ose në ndonjë vend tjetër nga i cili ato mund të transferohen në Ukrainë. Serbët dhe rusët janë popuj vëllazërorë që askush nuk mund t’i ndajë. Si Kryeministër, unë vetëm do t’i forcoj këto marrëdhënie.
— Cili është qëndrimi i Serbisë ndaj sulmeve të SHBA-së ndaj Iranit? A e shihni këtë si një përsëritje të bombardimeve të Jugosllavisë në vitin 1999?
— Jemi të kënaqur që situata është stabilizuar. Lindja e Mesme është një nga rajonet më të rëndësishme për sa i përket historisë, kulturës, ekonomisë, naftës dhe sigurisë. Çdo përshkallëzim i tensioneve midis Izraelit dhe Iranit mund të dalë plotësisht jashtë kontrollit. Kjo është arsyeja pse përmbajtja, dialogu dhe kërkimi i një zgjidhjeje diplomatike janë të rëndësishme dhe të vetmet mënyra për të arritur paqen.
