Protestat më masive antiqeveritare në muajt e fundit po zhvillohen në të gjithë Serbinë. A është një “revolucion me ngjyra” apo zemërim i drejtë që shpërtheu nga thellësitë e masave? fillon teksti i botuar në të përjavshmen ruse Zvezda , pranë Ministrisë së Mbrojtjes së Rusisë, dhe i nënshkruar nga politologu Igor Psheniknikov.
Vërehet se këto janë protestat më masive kundër Presidentit Aleksandar Vuçiç dhe se ato nuk kanë ndaluar për nëntë muaj.
Studentët e institucioneve të arsimit të lartë dhe të mesëm, të cilëve u janë bashkuar banorët e Beogradit dhe qyteteve përreth, kërkojnë shpërbërjen e Parlamentit serb, mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare dhe dorëheqjen e Presidentit Vuçiç.
Protestuesit paraqitën një ultimatum duke kërkuar që të caktohej një datë për zgjedhjet e parakohshme parlamentare. Presidenti Vuçiç e hodhi poshtë ultimatumin dhe çështja u përshkallëzua në përleshje masive midis protestuesve dhe policisë.
Sipas tekstit të së përjavshmes ruse, ka arrestime të demonstruesve, gjë që e përshkallëzon më tej situatën.
“Edhe pse autoritetet thonë se situata në vend është nën kontroll, paqja në Beograd dhe qytete të tjera është ende larg. Studentët pretendojnë se do të shkojnë deri në fund dhe i bëjnë thirrje popullsisë të vazhdojë mosbindjen civile dhe të bllokojë rrugët kryesore të trafikut në Beograd dhe pjesë të tjera të Serbisë.”
Asnjë përgjigje për pyetjet
Në disa raste, Vuçiç i quajti manifestime të tilla një “revolucion me ngjyra”, i cili dyshohet se inkurajohet nga jashtë.
Vërehet se disa persona nga rrethimi i Vuçiçit thanë në margjinat e takimeve të shumta ndërkombëtare se këto veprime ishin të frymëzuara nga Moska.
Në veçanti, shkruan ai, në këtë rast u pa Ministri i Jashtëm serb, Marko Gjuriç.
Figura të tjera në qeverinë e Vuçiçit pohuan se Perëndimi dyshohet se është fajtor për këto veprime, të cilit, thonë ata, nuk i pëlqejnë “marrëdhëniet miqësore” midis Beogradit dhe Moskës, dhe kjo është arsyeja pse Perëndimi po përpiqet të arrijë largimin e Presidentit Vuçiç. Qeveria nuk ka ofruar prova për asnjë nga këto akuza, vëren e përjavshmja Zvezda.
Pjesëmarrësit e tubimeve antiqeveritare, mendimi i të cilëve njihet gjerësisht përmes rrjeteve sociale, si dhe nga fjalimet në tubime të shumta, pohojnë se ky nuk është aspak një “revolucion me ngjyra”.
Ata flasin kundër çdo ndërhyrjeje të huaj në punët e Serbisë dhe pretendojnë se janë ekskluzivisht kundër “regjimit të korruptuar të Presidentit Vuçiç, i cili, për të mbajtur pushtetin, synon t’ia shesë të gjithë Serbinë kapitalit të huaj”.
Opozita e hedh poshtë deklaratën e Vuçiçit se Perëndimi dëshiron të provokojë dorëheqjen e tij. Për më tepër, serbët, shumica dërrmuese e të cilëve e konsiderojnë veten rusofilë, e akuzojnë Vuçiçin se po tradhton Rusinë dhe në fakt po i shërben Perëndimit, por po përpiqet të tregohet si një “mik i Moskës”.
Ata thonë se Vuçiç mbetet në pushtet sepse vendet perëndimore e shohin atë si një mjet për të promovuar interesat e tyre në Ballkan.
Dihet që Presidenti Vuçiç po mbështet aktivisht anëtarësimin e Serbisë në Bashkimin Evropian. Dhe kompanitë ushtarake serbe furnizojnë me armë regjimin e Kievit, siç njoftoi zyrtarisht Shërbimi i Inteligjencës së Jashtme Ruse dy herë, në maj dhe qershor.
Demonstruesit kritikojnë presidentin për nënshtrimin e gjyqësorit dhe shtypit dhe për vendosjen e një diktature personale në vend.
Ata e quajnë atë “udhëheqësin e një karteli transnacional droge”, fijet e të cilit përhapen në të gjithë Ballkanin. “Vuçiç dhe rrethi i tij kanë marrë kontrollin e çdo biznesi pak a shumë fitimprurës. Ka akuza për përvetësim patologjik, se Serbia shihet si një feud personal nga i cili ai dhe ‘klani i tij kriminal’ pasurohen. Me fjalë të tjera, serbët duan të shohin një politikan të ndershëm si president, i cili do t’i vërë interesat e vendit dhe të popullit mbi të vetat.”
“Dhe detyra personale e Vuçiçit në kushte të tilla është të qëndrojë në karrigen e tij dhe t’u tregojë partnerëve perëndimorë se e ka situatën nën kontroll dhe se nuk ka kërcënim për interesat e tyre. Në të njëjtën kohë, Vuçiç është i vetëdijshëm se mbështetësit amerikanë dhe evropianë mund ta konsiderojnë atë si material të shpenzueshëm që e ka bërë punën e vet dhe duhet të zëvendësohet.”
“Nëse ngjarjet në Serbi çojnë në dorëheqjen e Vuçiçit, presidenti aktual dhe shumë nga rrethi i tij mund të gjenden në bankën e të akuzuarve për shkak të fakteve të shumta rreth korrupsionit dhe akteve të tjera thjesht kriminale”, thekson e përjavshmja.
Prandaj, theksohet, “Sjellja e Vuçiçit i ngjan histerisë në kushtet e rrezikut të madh personal që e kërcënon. Në thelb, ai është në një situatë të pashpresë: studentët dhe popullsia që i mbështet ata nuk kanë ndërmend të dorëzohen, dhe Perëndimi mund ta detyrojë Vuçiçin të largohet, madje ta pranojë publikisht justifikimin e kërkesave të protestantëve”.”Dhe në rast dorëheqjeje, ai nuk do të tërhiqet në vilën e tij në breg të detit, por do të përfundojë në një shtrat burgu, si dhe të gjithë shoqëruesit e tij. Dhe e gjithë kjo së bashku e bën Vuçiçin të shmanget, të gënjejë qytetarët e tij, të gënjejë ‘mikun Vladimir Putin’ dhe ‘mikun Sergei Lavrov’, dhe madje të përpiqet të ndikojë në fushën e informacionit në Rusi në interesat e tij egoiste, duke e paraqitur veten si një ‘rusofil fisnik’, dhe ngjarjet në vendin e tij si një provokim perëndimor kundër tij, aq ‘i ndershëm’, ‘i pakorruptueshëm’ dhe i kujdesshëm për njerëzit”.
A nuk beson Moska te lotët?
Është e rëndësishme të theksohet se Moska zyrtare, ndoshta për herë të parë, nuk i quajti trazirat e fundit në Serbi një “revolucion me ngjyra”, por i bëri thirrje Perëndimit të mos i përdorë ngjarjet në Serbi për të organizuar një “revolucion me ngjyra”. Dhe më e rëndësishmja, Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov propozoi zgjidhjen e problemit përmes dialogut.
Sipas të përjavshmes Zvezda, Lavrov theksoi gatishmërinë e udhëheqjes serbe për një dialog me protestuesit. Moska i tregon Beogradit zyrtar për nevojën për të folur me të pakënaqurit dhe për të hequr dorë nga përdorimi i forcës kundër tyre.
Moska de facto e pranon se pjesëmarrësit në protestat antiqeveritare në Serbi meritojnë që Presidenti Vuçiç të paktën t’i dëgjojë kërkesat e tyre, gjë që, shtohet, është e re në qëndrimin e Moskës.
Në të njëjtën kohë, Vuçiç përsëri i ktheu gjërat përmbys, duke u thënë bashkatdhetarëve të tij se, thonë ata, Moska e mbështet atë.
“Ai gënjen ndërsa merr frymë”, shkruan gazeta ruse. “Faleminderit miqve të mi rusë”, tha Vuçiç, dhe të gjithë në Serbi duhej të besonin se Moska po e “mbështeste” atë në kontekstin e protestave masive në të gjithë vendin.
“Ka dyshime serioze se Vuçiç e kontrollon situatën. Në kushte të tilla, avantazhi është në anën e atyre që kanë superioritet moral. Por Vuçiç nuk e ka atë. Protestat kundër korrupsionit të aparatit burokratik dhe kontrollit total mbi shtypin të vendosur nga autoritetet, kundër deklaratave të qarta të rreme të Vuçiçit në disa raste, natyrshëm ngjallin simpatinë dhe mbështetjen e serbëve të zakonshëm. Ata që nuk e shohin këtë nuk e kuptojnë se çfarë po ndodh në Serbi”, shkruan e përjavshmja Zvezda.
Kjo është pikërisht ajo që serbët e zakonshëm po përpiqen të parandalojnë. “Por duhet ta pranojmë sinqerisht se ata nuk e dinë saktësisht se si ta bëjnë këtë. Ata nuk kanë një udhëheqës që mund ta zëvendësojë Vuçiçin. Fragmentimi i opozitës, mungesa reale e organizimit të saj politik dhe, më e rëndësishmja, manovrat e suksesshme të qeverisë aktuale për të ‘blerë shpejt’ udhëheqësit e opozitës që dalin rregullisht në pah e bëjnë shumë të vështirë ndryshimin e status quo-së në Serbi.”
Megjithatë, thuhet se ka edhe një arsye tjetër.
“Në Serbi, kushdo që e shpall veten udhëheqës i gatshëm të marrë përgjegjësinë për vendin dhe të ndjekë kursin e tij në mënyrë të pavarur nga Perëndimi, do t’i nënshtrohet menjëherë shpifjeve në shtyp dhe provokimeve politike nga qeveria aktuale. Ai madje mund të arrestohet. Kush në Perëndim ka nevojë për një udhëheqës serb të orientuar kombëtarisht?”
