Shtetet e Bashkuara të Amerikës presin që Serbia të kontribuojë në neutralizimin e kërcënimeve në rajon përmes uljes së tensioneve rajonale, të kufizojë ndikimin rus dhe të mbështesë marrëveshjet e paqes.
Gjuriç dhe zëdhënësja e Departamentit të Shtetit të SHBA-së, Tammy Bruce, deklaruan se të dyja palët ranë dakord të zhvillojnë një dialog strategjik dypalësh para fundit të vitit me qëllim thellimin e lidhjeve ekonomike dhe të sigurisë të të dy vendeve, sepse tani ndoshta ekziston një mundësi historike që marrëdhëniet që kanë kaluar nëpër faza të ndryshme të ndërtohen mbi themele krejtësisht të reja.
Nikola Luniq, një konsulent në fushën e gjeopolitikës dhe sigurisë, i thotë Danas se takimi midis Gjurić dhe Rubio përfaqëson një moment të rëndësishëm diplomatik që zhvillohet në dritën e perceptimit amerikan të Ballkanit Perëndimor si një kërcënim për sigurinë kombëtare të SHBA-së.
Mungesa e një njoftimi zyrtar në lidhje me bisedimet lidhet drejtpërdrejt me ndjeshmërinë e temave që u diskutuan, përfshirë rastin e Milorad Dodik dhe kërkesat amerikane ndaj Serbisë për një rol më konstruktiv rajonal, deklaron ai.
Ai sqaron se që nga viti 2001, Uashingtoni e ka trajtuar rajonin e Ballkanit Perëndimor si një gjendje të jashtëzakonshme aktive që përbën një kërcënim për sigurinë kombëtare dhe politikën e jashtme të SHBA-së, kryesisht për shkak të pengesave ndaj përparimit drejt një qeverisjeje efikase dhe demokratike dhe integrimit të plotë në institucionet transatlantike.- Më 20 qershor 2025, Donald Trump e zgjati këtë gjendje të jashtëzakonshme për një vit tjetër, duke deklaruar se situata në rajon vazhdon të përfaqësojë një “kërcënim të jashtëzakonshëm dhe të pazakontë” – kujton Lunić.
Sipas tij, kërkesa e Gjuriçit për mbështetje amerikane në lidhje me vendimin kundër Dodikut, të cilin ai e përshkroi si një “gjueti shtrigash politike”, e vë Serbinë në përballje të drejtpërdrejtë me përkufizimin amerikan të kërcënimeve.
– Është e qartë se administrata Trump i sheh edhe aktivitetet e Dodikut si pjesë të kërcënimeve që çuan në futjen e gjendjes së jashtëzakonshme, gjë që shpjegon qasjen delikate në komunikimin me publikun pas takimit – thekson ai.
Dhe kjo tregon se në këtë moment, SHBA-të presin që Serbia të kontribuojë në mënyrë aktive në neutralizimin e kërcënimeve të identifikuara në rajon përmes uljes së tensioneve rajonale, kufizimit të ndikimit rus dhe mbështetjes së marrëveshjeve të paqes.
– Për këtë qëllim, u nis një dialog strategjik me Serbinë, i cili duhet të perceptohet si një mekanizëm për menaxhimin e marrëdhënieve komplekse që do të mundësonte kryesisht zgjidhjen e shqetësimeve amerikane të sigurisë përmes kanaleve institucionale – deklaron ai.
Dhe ai shton se mungesa e një njoftimi zyrtar tregon një përpjekje për të menaxhuar tema të ndjeshme të sigurisë.
– Nga njëra anë, Uashingtoni nuk dëshiron të legjitimojë qëndrimet serbe që janë në kundërshtim të drejtpërdrejtë me përkufizimin e kërcënimeve të sigurisë përmes rastit Dodik , ndërsa nga ana tjetër përpiqet të ruajë bashkëpunimin me Beogradin pa kompromentuar qëndrimet amerikane. Në një kontekst më të gjerë, SHBA-të duhet gjithashtu të balancojnë përmirësimin e marrëdhënieve me Serbinë në mënyrë që të mos dobësojnë besueshmërinë e tyre me aleatët e tyre – beson Lunić.
Dhe rezulton se takimi midis Đurić dhe Rubio na tregon durimin e llogaritur të SHBA-së ndaj shmangies së sanksioneve ruse nga Serbia, ndërkohë që përqendrohet në reduktimin gradual të atyre elementëve të politikës serbe që perceptohen si kërcënime për sigurinë.
– Kjo qasje pasqyron një strategji më të gjerë që i jep përparësi stabilizimit afatgjatë të rajonit mbi presionet afatshkurtra, ndërsa në të njëjtën kohë përpiqet të neutralizojë kërcënimet specifike përmes bashkëpunimit ekonomik dhe angazhimit diplomatik. Për këtë qëllim, dialogu strategjik përfaqëson një platformë për transformimin e Serbisë nga një burim potencial i kërcënimeve të sigurisë në një partner që do ta ridrejtojë gradualisht politikën e jashtme serbe pa episode dramatike të destabilizimit të rajonit – thekson Lunić.
Ndërsa Dimitrije Miliq, drejtor i programit të New Third Way, thekson se temat e takimit ishin një kombinim i temave të zakonshme që lidhen me rajonin tonë, siç janë çështjet e situatës në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe Kosovë, por edhe një temë që është bërë e rëndësishme në marrëdhëniet midis dy vendeve në formën e energjisë.
– Lufta në Ukrainë hapi një dritare për ndikim më të madh amerikan në sferën e energjisë në Evropë, dhe Serbia është pjesë e asaj enigme më të gjerë. Sanksionet kundër NIS janë një pikë e rëndësishme, sepse pa zgjidhur këtë çështje është e vështirë të vendoset bashkëpunim strategjik në sferën e energjisë. Unë supozoj se të dy palët do të negociojnë ende për marrëdhëniet e ardhshme tregtare, sepse tarifat aktuale nga pala amerikane janë të larta, por ato duhet të shihen vetëm si një kornizë fillestare për negociata – thotë ai për Danas.
Dhe ai arrin në përfundimin se, megjithëse administrata Trump është qartësisht disi më e hapur ndaj bashkëpunimit me Serbinë, ka pengesa të reja që vijnë me të, të cilat duhet të zgjidhen shpejt, dhe kjo është padyshim çështja e doganave.
Kur u pyet nëse priste që një temë të përmendej në takimin polak dhe nëse nuk u përmend, ai u përgjigj se priste që çështja e NIS-it të ishte një temë shumë më e rëndësishme dhe të komunikohej më shumë në publik, por supozon se kjo do të hidhte një hije mbi mesazhin përgjithësisht pozitiv të takimit.
Kujtojmë se, para Marko Gjuriç, ata patën një takim në Uashington me Sekretarin e Shtetit në vitin 2009. Vuk Jeremiç , si Ministër i Punëve të Jashtme, kur Sekretare e Shtetit e SHBA-së ishte Hillary Clinton, dhe Ivica Daciç në vitin 2018 me Rex Tillerson.
