Për dekada të tëra, Presidenti rus Vladimir Putin është kthyer në një ndihmës besnik për disa nga detyrat e tij më të ndjeshme, raporton New York Times.
Kur Putini u bë kryeministër në vitin 1999, ai emëroi një ndihmës, Dmitry Kozak, si shef të stafit të tij. Kur Rusia fitoi Lojërat Olimpike Dimërore të vitit 2007, Kozakut iu ngarkua detyra të menaxhonte përgatitjet për Lojërat.
Kur Rusia aneksoi Krimenë në vitin 2014, Kozak mbikëqyri integrimin e gadishullit në Rusi. Ndërsa Putin po grumbullonte trupa në vitin 2021, Kozak po fliste me diplomatët amerikanë rreth krimeve të kryera nga qeveria ukrainase.
Nuk ka gjasa që ai të mund ta bindë Putinin.
Megjithatë, Kozak, 66 vjeç, nuk ka më shumë përgjegjësi dhe shumë nga kompetencat e tij i kanë kaluar një ndihmësi tjetër të lartë, Sergei Kiriyenko, sipas tre personave pranë Kremlinit, kontaktit perëndimor të z. Kozak dhe një zyrtari amerikan.
Ata pretendojnë se Kozak e zhgënjeu Putinin duke e bërë të qartë se besonte që pushtimi i Ukrainës ishte një gabim. Pasi Putini nisi luftën në Ukrainë në shkurt të vitit 2022, Kozak tha privatisht se e këshilloi presidentin rus të mos e bënte këtë, sipas burimeve të Kremlinit dhe një kontakti perëndimor i cili ka pasur disa takime me Kozakun që nga fillimi i luftës.
Kozak u tha ndihmësve këtë vit se i kishte paraqitur Putinit një propozim për të ndaluar luftimet dhe për të zhvilluar bisedime paqeje, thanë burimet e Kremlinit. Ata shtuan se Kozak tregoi se i kishte kërkuar Putinit të zbatonte reforma të brendshme, duke përfshirë vendosjen e agjencive të fuqishme të sigurisë së Rusisë nën kontrollin e qeverisë dhe ndërtimin e një gjyqësori të pavarur.
Ky presion nuk ka gjasa ta lëkundë Putinin, pasi presidenti rus është kryesisht i rrethuar nga njerëz që mbështesin kërkesat e tij të ashpra ndaj Ukrainës. Por pikëpamjet e Kozakut pasqyrojnë zhgënjimin midis disa personave në elitën e Moskës për shkak të mosgatishmërisë së Putinit për të bërë kompromis për luftën dhe pushtetit gjithnjë e më të pakontrolluar të shërbimeve të sigurisë.
Ai lindi në Ukrainë.
Kozak është i vetmi zyrtar i lartë pranë Putinit që dihet se flet hapur për mospajtimin e tij me luftën, sipas njerëzve pranë Kremlinit, megjithëse ai nuk i ka shprehur këto kritika publikisht.
Para se të fillonte lufta, Kozak foli kundër pushtimit në një takim të Këshillit të Sigurimit, sipas dy personave të brendshëm të Kremlinit. Disa ditë pasi filloi pushtimi, Putin hodhi poshtë një marrëveshje paqeje që Kozak tha se e kishte negociuar me Ukrainën, sipas një raporti të Reuters të vitit 2022 dhe dy personave të brendshëm.
Qëndrimi kritik i Kozakut duket se ka bërë që reputacioni i tij te Putini të bjerë. Ai kryesisht ndaloi së shfaquri në publik, ndërsa Kiriyenko, zëvendëskryetari i parë i kabinetit, mbështeti luftën dhe shpesh udhëtoi në Ukrainën e pushtuar.
Putini e përdor atë si ndërmjetës drejt Perëndimit
Shumica e përgjegjësive të Kozakut për t’u marrë me pjesë të ish-Bashkimit Sovjetik, të tilla si Moldavia dhe rajonet separatiste të Gjeorgjisë, i janë transferuar që atëherë Kiriyenkos, thanë burime të Kremlinit dhe një zyrtar amerikan.
Pavarësisht kësaj humbjeje të ndikimit, Kozak ka ruajtur një farë aksesi te Putini, thonë burimet e Kremlinit. Fakti që Putini e mban Kozakun pranë tij pasqyron besnikërinë e presidentit rus ndaj bashkëpunëtorëve të tij të hershëm, vunë në dukje ata.
Putini duket gjithashtu se e ka përdorur Kozakun si ndërmjetës për të dërguarit jozyrtarë perëndimorë me lidhje të ngushta me zyrtarët perëndimorë. Kontakti perëndimor i Kozakut tha se ata ishin takuar me të disa herë që nga viti 2022 dhe se Kozak e kishte bërë të qartë se nuk ishte dakord me pushtimin.
“Më jepni argumente”, thoshte shpesh Kozak, sipas një burimi perëndimor. Sipas personit, Kozak po kërkonte ide për të bindur Putinin të ndryshonte kurs.
