Italia, e cila ka qenë një objektiv tregu për vite me radhë për shkak të borxhit të saj të lartë publik dhe bankave me operacione të gjera ndërkombëtare, tani është në favor të saj, falë këmbënguljes së një banke qendrore që mbështetet në rezervat e arit, raporton Reuters.
Rezervat e arit të Italisë pasqyrojnë një politikë të ruajtjes së vlerës që ka zgjatur për dekada, që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore dhe mbushja e mundimshme e kasafortave të plaçkitura nga nazistët.
Shteti italian i ka rezistuar thirrjeve të shpeshta në kohë krize për t’i shitur ato për të ulur borxhin e lartë publik.
Sot, rezervat e arit të bankës qendrore italiane janë të dytat vetëm pas SHBA-së dhe Gjermanisë.
Sipas llogaritjeve të Reuters, sasia e vlerësuar prej 2,425 tonësh ari italian, me çmimet aktuale, vlen rreth 300 miliardë dollarë, ekuivalente me 13 përqind të PBB-së së Italisë në vitin 2024.
Fiorino si një dollar
Prirja e Italisë për arin shtrihet shumë në të kaluarën, që nga etruskët e lashtë, të cilët zotëruan teknikën e shkrirjes së granulave të arit shumë kohë para Romës së lashtë.
Nën sundimin e Jul Cezarit, monedha e artë aureus u bë gurthemeli monetar i Perandorisë Romake, dhe disa shekuj më vonë fiorino ndërtoi një pozicion në Evropën mesjetare të krahasueshëm me statusin e dollarit sot.
Politika më e fundit e menaxhimit të arit në Itali u formësua nga përvoja e kohës së luftës dhe sekuestrimi nazist i 120 tonëve rezerva ari, me mbështetjen e regjimit fashist italian.
Vetëm 20 ton ar i mbijetuan luftës.
“Mrekullia ekonomike” dhe rivendosja e rezervave
“Mrekullia ekonomike” e pasluftës i siguroi Italisë statusin e një ekonomie të varur nga eksportet dhe një të ardhur të madhe në valutë të huaj, veçanërisht në dollarë. Një pjesë e këtyre të ardhurave u konvertua në ar, sipas faqes së internetit të bankës qendrore italiane.
Kështu, rezervat u rritën në 1,400 ton deri në vitin 1960, duke përfshirë tre të katërtat e shufrave të arit të kthyera në vitin 1958, të cilat u konfiskuan nga nazistët.
Leva e Kredisë
Shokët e naftës të viteve 1970 shënuan fillimin e një periudhe të re pasigurie në ekonominë botërore, e cila në Itali u shënua nga trazira sociale dhe ndryshime të shpeshta të qeverisë.
“Paqëndrueshmëria ekstreme monetare i ka shtyrë bankat qendrore perëndimore të blejnë ar, një simbol të qëndrueshmërisë financiare”, tha për Reuters Stefano Caselli, dekan i Shkollës së Menaxhimit SDA Bocconi në Milano.
Për të mbyllur boshllëqet në buxhet të hapura nga ikja e kapitalit jashtë vendit, Roma në vitin 1976 depozitoi 41,300 shufra ari si kolateral për një kredi prej dy miliardë dollarësh nga Bundesbanka gjermane.
Ndryshe nga Britania e Madhe dhe Spanja, Italia nuk donte të shiste ar gjatë krizave financiare dhe i ruajti rezervat e saj të arit edhe gjatë krizës së borxhit të eurozonës në vitin 2008.
“Ari është si argjendaritë familjare, si ora e çmuar e gjyshit, pika e fundit e krizave që minojnë besimin ndërkombëtar në (Itali)”, shkroi ish-zëvendësguvernatori i bankës qendrore italiane Stefano Caselli në librin e tij të vitit 2018 “Oro” (Ari).
“Sakristi”
Ari konsiderohet ende një rrjetë sigurie në shumë vende perëndimore, por ndryshimet tektonike në marrëdhëniet ndërkombëtare kanë bërë që bankat qendrore në të gjithë botën të grumbullojnë përsëri lingota në kasafortat e tyre.
“Vendimi historik i bankës qendrore italiane duket tepër i rëndësishëm sot, sepse jemi përsëri në një situatë të ngjashme”, thotë Caselli.
Bota po ndryshon, thotë ai, çmimet në treg kanë arritur nivele të paimagjinueshme, kriptovalutat po bëhen gjithnjë e më popullore, por ajo që kërkohet më shumë është ajo që bankat qendrore mbajnë në kasafortat e tyre.
Dhe me të drejtë, thekson Caselli, ata nuk po shesin ar.
Banka qendrore italiane aktualisht mban në kasafortën e saj rreth 871,713 monedha ari që peshojnë rreth 4.1 ton. Statusi i tyre zbulohet nga emri që u është dhënë atyre në Itali – “sakristi”.
Ari përbënte pothuajse 75 përqind të rezervave zyrtare të Italisë në fund të vitit të kaluar, sipas Këshillit Botëror të Arit (WGC). Mesatarja e eurozonës ishte 66.5 përqind.
Italia gjithashtu ruajti vendin e saj midis eksportuesve kryesorë në botë të bizhuterive prej ari, me prodhimin e përqendruar në Alessandria, Arezzo dhe Vicenza.
Bankë e palëkundur
Borxhi publik i Italisë ndërkohë ka tejkaluar tre trilionë euro dhe, sipas disa vlerësimeve, duhet të arrijë në 137.4 përqind të PBB-së në vitin 2026.
Banka qendrore nuk e sheh zgjidhjen në zbrazjen e thesareve.
“Ata nuk do ta zgjidhnin borxhin publik të Italisë edhe nëse do të shisnin gjysmën e rezervave të arit”, paralajmëron Giacomo Chiorino, kreu i analizës së tregut në Banca Patrimoni Sella&C.
Disa argumentojnë se shitja e shufrave të metaleve, të cilat aktualisht ruhen në një “sakristi”, mund të sigurojë fonde për shërbimet publike bazë.
Banka e Italisë nuk pranoi të komentojë mbi politikën e saj të menaxhimit të arit për artikullin e Reuters.
