Mes tensioneve në rritje në fushën e betejës dhe një raundi të ri bisedimesh për paqe, Vladimir Putin deklaroi se “armiqësitë në Ukrainë do të pushojnë kur Forcat e Armatosura të Ukrainës të tërhiqen nga territori që kanë pushtuar në Donbas”. Si po ndikon situata në front në negociata? A do të bjerë dakord Rusia për një ngrirje të luftës në këmbim të njohjes së mundshme të territoreve të pushtuara nga SHBA-ja si territor rus? Dhe çfarë pasojash do të ketë kjo për Evropën, SHBA-në dhe botën – kryesisht Kinën dhe Tajvanin?
Projekti i shërbimit ukrainas të Radio Liberty, “Realitetet e Donbasit”, foli me Valentin Badrak, drejtor i Qendrës për Studime të Ushtrisë, Konvertimit dhe Çarmatimit . Strategjia Kombëtare e Sigurisë e SHBA-së, e publikuar të premten, më 5 dhjetor, liston “parandalimin e konfliktit për Tajvanin, idealisht duke ruajtur epërsinë ushtarake”, si një nga prioritetet e saj . A është kaq e lehtë për t’u arritur kjo dhe çfarë lidhje ka Ukraina me të?
Ukraina dhe Tajvani: një emërues i përbashkët
– A janë të lidhura tensionet në rritje në front dhe deklaratat e Putinit?
“Mendoj se po. Besoj se gjithçka që ndodh në vijën e frontit është e lidhur me krizën e brendshme politike në Ukrainë dhe qëllimin e [Presidentit të SHBA-së Donald] Trump për ta shfrytëzuar këtë situatë për qëllimet e tij.”
Putini, sigurisht, tani dëshiron të kapë sa më shumë territor të jetë e mundur, në mënyrë që ta paraqesë të gjithën si një fitore të pjesshme, sepse pas kësaj ai në mënyrë të pashmangshme do të ecë përpara.
Dhe edhe nëse lufta ngrihet për një periudhë kohore, kjo periudhë mund të jetë shumë më e shkurtër se mandati presidencial i Trump.
Do të doja të tërhiqja vëmendjen në një pikë krejtësisht të ndryshme në planet që pasqyron situatën që po përjetojmë. Po i referohem veprimeve të Kinës.
Vetëm në nëntor, brenda një jave të vetme, Kina shkeli kufijtë e Filipineve , Japonisë dhe Koresë së Jugut. Vetëm Koreja e Jugut reagoi me qartësi : u sekuestrua një anije, u përdor gaz lotsjellës dhe anija u dëbua nga ujërat e saj territoriale.
Kina gjithashtu demonstroi një raketë të re hipersonike, dhe videoja zyrtare tregon se objektivi është Japonia. Kjo do të thotë që Kina po përgatitet të pushtojë Tajvanin, dhe ne e shohim qartë se kjo është e lidhur edhe me luftën tonë, dhe këto kërcënime i drejtohen posaçërisht Trumpit.Nuk mund të mos kujtoj takimin e Trump me Xi Jinping në Korenë e Jugut, përpara të cilit Ministria e Jashtme kineze deklaroi se Tajvani nuk duhet të diskutohet sepse ishte një çështje kineze. Dhe Trump nuk e përmendi Tajvanin, gjë që e pranoi më vonë. Të gjitha këto veprime, të gjitha këto situata, përputhen me njëra-tjetrën: Plani i përgjithshëm i Xi Jinping dhe Putin është që Kina t’i bëjë presion Trumpit që të jetë më i hapur dhe të bëjë kompromis.
Ekziston një përpjekje për të personalizuar zgjidhjen e luftës, një përpjekje për ta paraqitur atë si meritë tënde, Këto interesa të përbashkëta kanë përkuar në një mënyrë të tillë që edhe Evropa tani duhet të luftojë me shumë vështirësi .
– A është Rusia vërtet e gatshme të pushtojë sa më shumë tokë të jetë e mundur me mjete ushtarake?
“Pavarësisht se çfarë thotë Putini, ai do të përparojë vetëm aq sa i lejohet. Nëse e çlirojmë Donbasin tani, ai do të shkojë më tej – ai do të pushtojë Zaporizhzhian, do të nisë një ofensivë në rajonin verior të Kharkivit. Do të jetë një ofensivë në shkallë të plotë dhe do të vazhdojë e do të përshkallëzohet deri në masën që ne të jemi në gjendje ta sprapsim atë dhe deri në masën që Evropa të jetë në gjendje të na ndihmojë ta bëjmë këtë.”
Sa i përket Shteteve të Bashkuara, në kuadër të programit Me siguri do të ketë shitje armësh për Ukrainën, sepse Trump nuk mund ta ngrijë shitjen e armëve amerikane – ai ka nevojë për dividentë politikë.
Kompleksi ushtarako-industrial i SHBA-së është pikërisht mënyra se si [Trump] do të fitojë mbështetje [politike dhe financiare]. Por një çështje tjetër është nëse ne mund ta ndikojmë këtë. Kam frikë se kjo është e vështirë, sepse aktualisht kemi nevojë për raketa, një larmi të gjerë të tyre, në sasi shumë të mëdha, dhe kryesisht raketa amerikane.
Kemi folur për to shumë herë, nga ATACMS, raketat më të vjetra taktike, te raketat më të reja Precision Strike Missile, te raketat kruz AGM-158 për F-16 dhe shumë lloje të tjera të sistemeve të goditjes me precizion.
Evropa ka pak nga kjo, dhe Evropa ende ka frikë të na japë ndonjë nga rezervat e saj. Për shembull, Gjermania ka raketa për sistemin e mbrojtjes ajrore Patriot. Nëse do t’i japë raketat e saj apo jo është një pyetje e vështirë.
Rumania dhe Polonia po blejnë HIMARS, dhe ato gjithashtu kanë tashmë raketa ATACMS. Ne besojmë se secila prej tyre ka afërsisht pesëdhjetë raketa. Por mbetet për t’u parë nëse Polonia dhe Rumania do t’i japin raketat e tyre Ukrainës.
A mund ta sulmojë Rusia Evropën në të njëjtën kohë kur Kina sulmon Tajvanin, që në vitin 2026?
“Egoizmi i Evropës nuk është kapërcyer ende. Frika, vetëmbrojtja, keqkuptimet dhe keqkuptimet janë të gjitha në lojë këtu. Ata e shohin Ukrainën si bastionin e fundit para një lloj lufte të gjatë. Ata po planifikojnë për vitet 2029-30.”
Ata nuk e kuptojnë se sulmi i Kinës ndaj Tajvanit dhe sulmi i njëkohshëm i Putinit ndaj Evropës mund të ndodhin që në vitin 2026 nëse Putinit i jepet mundësia të përparojë këtu në Ukrainë.
Gjëja më interesante është se në një moment të caktuar, Putinit as nuk do t’i interesojë se sa territor ukrainas është konfiskuar. Sepse tani për tani, çështja kryesore është refuzimi i SHBA-së për të mbrojtur Tajvanin dhe Evropën.
Nuk e di kush mund të konfirmojë sot se Shtetet e Bashkuara do të mbrojnë Evropën – vendet evropiane të NATO-s – dhe se Shtetet e Bashkuara do të mbrojnë Tajvanin.
Nuk mendoj se kjo do të ndodhë. Dhe ky është pikërisht plani i Xi Jinping dhe Putinit. Putini mund ta kryejë këtë provë dhe të nisë një sulm hibrid.
Për Putinin, është e rëndësishme të shohë se sa do të vonohet përgjigja e SHBA-së. Nëse është dy ose tre ditë, kaq. NATO mund të konsiderohet një projekt i përfunduar.
Dhe pastaj fillojnë negociatat, me qëllimin e vetëm, si të thuash, për të blerë Putinin. Ky është qëndrimi i Evropës.
“Për Putinin, është e rëndësishme të rikthejë perandorinë.”
“Shtetet e Bashkuara po largohen gjithnjë e më shumë nga Evropa. Ekziston një propozim që trupat e NATO-s të udhëhiqen për herë të parë nga një gjeneral gjerman, jo nga një amerikan. Dhe të gjitha këto zhvillime mund të jenë shumë problematike.”
Kështu, Evropa ka shpresa shumë të mëdha për Ukrainën, por këto shpresa nuk lidhen veçanërisht me transferimin e llojeve të reja kryesore të armëve. Unë këmbëngul në transferimin e armëve të reja.
Këtu pajtohem plotësisht me Andriy Biletsky (komandant i Korpusit të 3-të të Ushtrisë së Forcave të Armatosura të Ukrainës, – shënim i redaktorit) , i cili disa muaj më parë sugjeroi që evropianët nuk duhet të mendojnë se si të futin një lloj kontingjenti në Ukrainë, por për sigurimin e parave për të mbështetur ushtrinë ukrainase.
Gazeta britanike The Telegraph raportoi se Donald Trump thuhet se do të propozojë, gjatë vizitës së ndihmësit të tij Witkoff në Moskë, njohjen e Krimesë dhe territoreve të tjera të pushtuara ukrainase si territor rus, me qëllim që të ndërmjetësohet një marrëveshje për t’i dhënë fund luftës. Kuptoj që kjo ka të bëjë me njohjen e njëanshme nga Shtetet e Bashkuara. A mendoni se kjo do ta kënaqë Putinin?
Nëse Trump e bën këtë, kjo do të nxjerrë në pah në mënyrë efektive veprimet e ardhshme të Kinës. Dhe vetë Trump do të marrë, siç tha Churchill, “si turp ashtu edhe luftë”. Rivaliteti aktual global midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara është larg të qenit në favor të Shteteve të Bashkuara.
Unë mendoj se ushtria e kupton shumë mirë këtë, që kur në vitin 2024 u pranua se raketat hipersonike të Kinës ishin superiore ndaj armëve të ngjashme amerikane. Kjo mund të çojë në një rindarje të botës sipas linjave që Xi Jinping i propozoi Joe Biden në nëntor 2023. Në Kaliforni, mbani mend, ai tha se kishte mjaftueshëm botë për të gjithë ne për ta ndarë. Ky ishte aluzioni i tij.
Biden heshtte atëherë. Dhe Trump po ndërmerr këto veprime – duke bërë atë nga e cila Biden u përmbajt.
Çmimi i mbrojtjes
Për më tepër, është pasiguria rreth financimit të Ukrainës për vitin 2026 nga partnerët perëndimorë – në BE po zhvillohen diskutime rreth ndarjes së aseteve të ngrira ruse për Kievin. Duket si një Rubikon i vërtetë në luftën ruso-ukrainase. A do të ketë para, a do të ketë armë? Nëse jo, a mund ta shfrytëzojnë vërtet Kina dhe Rusia një dritare kaq të madhe mundësish?
“Mendoj se Evropa do t’i gjejë paratë në një mënyrë ose në një tjetër. Dhe këtu, instinkti i vetëmbrojtjes do të aktivizohet. Sidomos duke qenë se kujtojmë: Trump mbështeti fuqimisht përdorimin e aseteve të ngrira. Ai i inkurajoi evropianët ta bënin këtë.”
Por do të doja të tërhiqja vëmendjen edhe për disa gjëra të tjera që lidhen me ato që përmendët. Për shembull, çfarë po ndodh në ushtritë kryesore të Evropës.
Kreu i inteligjencës në Poloni, e cila shpenzon më shumë për mbrojtje në NATO—4.8% të PBB-së— deklaroi në fillim të vitit se Polonia do të luftonte për tre javë. Sepse atëherë nuk do të kishte municion të mjaftueshëm, etj. Dhe veprimet e Polonisë kur filluan të fluturonin dronët tregojnë se sa e vështirë është të zgjidhen të gjitha këto çështje.
Ushtria Britanike njoftoi dje se për herë të parë në disa vite, numri i personave që largohen nga ushtria Bundeswehr-i po përjeton probleme të mëdha me rekrutimin e trupave. Madje ka edhe një debat: të rinjtë janë kategorikisht kundër rikthimit të rekrutimit ushtarak.
Pyetja për Evropën dhe Ukrainën është se sa të aftë jemi për të përmbajtur së bashku ofensivën ruse. Në fund të fundit, njohja e Krimesë dhe e territoreve të pushtuara është rruga drejt përparimit të mëtejshëm të Putinit. Për Putinin, gjëja më e rëndësishme është që të mos ketë garanci ligjërisht të detyrueshme në formën e mbrojtjes së SHBA-së ose mbrojtjes së Ukrainës. Ky është çelësi. Ai nuk interesohet për asgjë tjetër. Kjo është pikërisht ajo që do t’i mundësojë atij të pushtojë plotësisht Ukrainën.
– Pse?
“Sepse Putini është shumë i shqetësuar për rimarrjen e perandorisë. Dhe nëse Trumpi e shfrytëzon këtë, atëherë, për fat të keq, Shtetet e Bashkuara do të kenë një rezultat shumë të hidhur dhe katastrofik.”
Sepse Ukraina nuk do të kufizohet vetëm në këtë. Një riorganizim shumë serioz i Evropës është i mundur.
