Edhe pse Kina pa dyshim po e ndihmon makinën e luftës së Rusisë, ajo gjithashtu po i mbron rreziqet. Nëse Federata Ruse fillon të shpërbëhet, Pekini ka hartuar tashmë një strategji.
Ndërsa lufta në Ukrainë mbetet një çështje mbijetese fizike, bota e lexon atë gjithnjë e më shumë si një katalizator për një riorganizim të madh gjeopolitik. Ajo është bërë një provë globale e aftësisë së shteteve për të mbrojtur sovranitetin, për të mbështetur të drejtën ndërkombëtare dhe për të ruajtur stabilitetin ekonomik. Një nga sinjalet më të qarta të këtij ndryshimi global nuk erdhi nga Uashingtoni apo Brukseli, por nga Kina.
Më 15 dhjetor 2025, Liu Sensen, një analist me seli në Shangai, publikoi një artikull mbi NetEase, një nga platformat kryesore të informacionit në Kinë. NetEase nuk publikon përmbajtje që bie ndesh me interesat strategjike thelbësore të Kinës, kështu që edhe artikujt kritikë ose ambivalentë kanë peshë të konsiderueshme.
Liu Sensen shpjegon se si turbulenca ruse krijon një boshllëk, duke hapur hapësirë për manovrat strategjike të Pekinit. Teksti nuk është një deklaratë zyrtare nga qeveria kineze, por pasqyron gamën e mendimit të lejuar në lidhje me Rusinë, rolin e saj rajonal dhe pozicionimin e Kinës – duke e bërë atë të denjë për vëmendje të kujdesshme.
Lindja e Largët e Rusisë: territor i gjerë me dobësi kritike
Liu Sensen përcakton menjëherë shkallën: “Lindja e Largët e Rusisë mbulon gati 7 milionë kilometra katrorë (2.7 milionë milje katrorë), pothuajse 40% të territorit të vendit, megjithatë popullsia është nën 8 milionë dhe po zvogëlohet.” Rajoni është gjigant, por pak i populluar, dhe lufta kundër Ukrainës vetëm sa e ka thelluar krizën demografike: njësi të gatshme për luftime janë dërguar në perëndim, dhe prania ushtarake në Lindjen e Largët është reduktuar në minimum. Liu paralajmëron: “Nëse Rusia ndonjëherë përjeton një përçarje të brendshme, ky rajon strategjik do të jetë në rrezik.”
Kontrasti me verilindjen e Kinës është i theksuar: përtej kufirit, mbi 100 milionë njerëz jetojnë në një rajon me infrastrukturë të zhvilluar dhe një ekonomi të fortë, duke nxjerrë në pah dallime të mëdha në lëvizshmëri, përshtatshmëri dhe kapital njerëzor. Liu u kujton lexuesve se në shekullin e 19-të, territoret u përfshinë në perandori përmes shtrëngimit dhe traktateve të pabarabarta, të cilat forcuan kontrollin, por i lanë rajonet të cenueshme nëse autoriteti qendror dobësohej.
Integrimi pragmatik i Kinës
Liu thekson: “Kontrolli mbi rrjedhat, infrastrukturën dhe tregjet është më i rëndësishëm sesa sovraniteti formal.” Kina po e integron sistematikisht rajonin në strategjinë e saj: një e treta e rezervave të qymyrit dhe ujit të Rusisë, 30% e burimeve të saj pyjore, së bashku me arin, diamantet, platinin, naftën dhe gazin, po futen në logjikën ekonomike dhe strategjike të Pekinit. Jakutia prodhon 25% të diamanteve në botë, dhe fusha e gazit Kovykta përmban 1.8 trilion metra kub gaz.
Kina nënshkruan kontrata afatgjata dhe ndërton infrastrukturë: tubacioni Power of Siberia furnizon deri në 380 miliardë metra kub gaz në vit, dhe një memorandum i nënshkruar në vitin 2025 përshkruan ndërtimin e Power of Siberia 2, i cili parashikohet të furnizojë 50 miliardë metra kub në vit përmes Mongolisë. Zbatimi aktual varet nga marrëveshjet tregtare, financimi dhe ndërtimi, me furnizimin që realisht fillon jo më herët se vitet 2030-31. Liu thekson se Kina ruan fleksibilitetin dhe kontrollin mbi burimet kryesore: “Sot Kina ka asete të mjaftueshme ekonomike dhe strategjike për të çimentuar pozicionin e saj në këtë territor. Kontrollimi i burimeve kryesore është më i rëndësishëm sesa statusi nominal.”
Investimet në infrastrukturë shkojnë përtej energjisë: Kina investon në mënyrë aktive në rrugë, ura, porte dhe ndërmarrje lokale, duke ofruar teknologji, vende pune dhe përdorim më të gjerë të juanit. Kjo krijon kontroll de facto mbi ekonominë rajonale, një instrument kyç i ndikimit politik pa aneksim formal.
Brishtësia e brendshme e Federatës Ruse dhe harta e Budanovit
Është gjithashtu thelbësore të kuptohet se Kina tashmë po e përdor Rusinë si përfaqësuese. Në të njëjtën kohë, ajo po modernizon potencialin e saj ushtarak dhe po rrit gradualisht praninë e saj politike dhe ekonomike brenda Federatës Ruse. Kontrolli mbi burimet, infrastrukturën dhe pikat strategjike po zgjerohet ngadalë. Regjimi aktual i Kremlinit dhe logjika e tij e trashëguar perandorake nuk lënë hapësirë për demokratizimin e Federatës Ruse ose zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik dhe shoqëror të rajoneve të saj. Qendra nuk është e përqendruar në zhvillim, por në ruajtjen e kontrollit, gjë që e dënon periferinë me degradim, varësi dhe tensione të brendshme në rritje.
Në këtë kontekst, Harta e famshme e Budanovit merr një kuptim të ri. Dikur e shpërfillur si një meme apo tallje, ajo nuk ka të bëjë as me kufij imagjinarë dhe as me fantazi. Harta përshkruan strukturën e brendshme të Perandorisë Ruse, duke treguar se ajo përbëhet nga rajone të ndryshme me karakteristika të dallueshme ekonomike, etnike dhe historike. Ajo nxjerr në pah se ku Kremlini mban pushtetin dhe ku rajonet janë potencialisht të dobëta dhe autonome, të ndjeshme ndaj destabilizimit nëse autoriteti qendror lëkundet. Në thelb, harta vizualizon pikat e tensionit dhe shpërbërjen e mundshme: zona ku mund të shfaqen konflikte, luftëra civile, separatizëm lokal ose kriza të tjera. Me fjalë të tjera, Federata Ruse qëndron e bashkuar vetëm përmes pushtetit të centralizuar të Kremlinit, i cili është i tendosur rëndë nga lufta në Ukrainë, pasi regjimi kriminal i Kremlinit i ka devijuar të gjitha burimet për të arritur objektivat e tij të të ashtuquajturave “operacione ushtarake speciale”.
Kjo është çështje kohe dhe forme: luftërat civile, konfliktet e brendshme në periferi dhe grushtet e shtetit në Kremlin mund të shkaktojnë një reaksion zinxhir të shpërbërjes në çdo moment. Në këtë kontekst, përpjekjet e SHBA-së për të menaxhuar rajonin në interesat e veta përmes lëshimeve territoriale ose duke sakrifikuar në mënyrë efektive sovranitetin e Ukrainës ndaj Rusisë duken të rrezikshme, të çmendura dhe të përgjakshme. Vazhdimi i një politike të tillë vetëm sa do ta dobësonte pozicionin e Perëndimit dhe do t’i rriste ndjeshëm kërcënimet ekzistuese në Evropë.
Për Perëndimin, një qasje proaktive është thelbësore.
Iluzioni se problemi mund të “pritet” ose të menaxhohet përmes lëshimeve nga Ukraina vetëm sa e afron skenarin e paqëndrueshmërisë globale. Mbështetja e Ukrainës, përgatitja për skenarë të mundshëm të fragmentimit të Federatës Ruse dhe koordinimi i veprimeve me aleatët në rajon nuk ka të bëjë me moralin apo vullnetin e mirë. Ka të bëjë me sigurinë afatgjatë të Evropës, aleancën transatlantike dhe aftësinë e SHBA-së dhe BE-së për t’iu kundërvënë ambicieve monopoliste të Pekinit në një rajon kritik për stabilitetin global.
Oleksandr Antonyuk është konsulent politik
