Turqia i ka kërkuar Rusisë që të shtyjë një pjesë të pagesave të gazit deri në vitin 2024, shkruan Bloomberg , duke cituar burime. “Tregime të rëndësishme” pyeti ekspertët se cilat rrugë të eksportit të gazit ka lënë Rusia dhe si ka ndryshuar situata në industri që nga fillimi i luftës.
Turqia i kërkoi Rusisë të shtyjë një pjesë të pagesave të gazit deri në vitin 2024, shkruan Bloomberg. Pra, Turqia kërkon të zbusë dëmin ekonomik nga rritja e çmimeve të energjisë. Negociatat nuk kanë filluar ende, Gazprom pret propozime zyrtare nga pala turke.
Sipas RIA Novosti, bisedimet nuk janë për pagesat e shtyra, por për çmimin e gazit. Fakti që presidenti turk Rexhep Erdogan do t’i kërkojë Rusisë një zbritje prej 25% në gaz, shkruante Bloomberg në mes të shtatorit. Në të njëjtën kohë, palët ranë dakord që Turqia të paguante një të katërtën e kostos së gazit në rubla.
Pozicioni i fortë i Turqisë
Sipas ekspertit të naftës dhe gazit Mikhail Krutikhin, kërkesa e Turqisë për pagesa të shtyra (nëse Rusia e respekton atë) do të çojë në faktin se fitimet e Gazprom nga eksportet e gazit do të ulen ndjeshëm. “Turqia merr shumë gaz rus. Të paktën tre tubacione shkojnë atje: Rrjedha Blu përmes Detit të Zi me një kapacitet deri në 16 miliardë metra kub në vit; dy pjesët e Rrjedhës Turke me më shumë se 16 miliardë metra kub secili. Njëri prej tyre ushqen konsumatorët turq, tjetri shkon më tej dhe hyn në Bashkimin Evropian në kufirin me Bullgarinë. Nëse Turqia refuzon të paguajë tani dhe kërkon një vonesë, atëherë Gazprom nuk do të marrë asgjë për eksportet e gazit [në Perëndim]. Sepse kompania do të mbyllë rrugën e fundit të mbetur përmes Ukrainës në të ardhmen e afërt, “shpjegon eksperti. “Turqia përfiton nga fakti se është një vend transit monopol”.
Një tjetër ekspert në industrinë e naftës dhe gazit, kreu i Institutit të Energjisë dhe Financave Marcel Salikhov, shton se furnizimet me gaz përmes Turqisë janë të rëndësishme për Rusinë edhe sepse gazi furnizohet prej andej për aleatët politikë: “Rrjedha Turke shkon pjesërisht në tregun e brendshëm. , dhe pjesërisht në Evropën jugore: Hungari, Serbi, Sllovaki dhe vende të tjera, thotë ai. “Kjo situatë [me një kërkesë për pagesa të shtyra] tregon se Turqia do të përpiqet të përfitojë nga pozicioni i saj: pozicioni i saj negociues po forcohet, sepse tani tregu më i madh i huaj për Gazprom është Turqia, dhe eksportet në Evropë [kalojnë] vetëm përmes Turqisë ose Ukrainës. Prandaj, është mjaft logjike që Turqia tani po përpiqet të përfitojë për vete.”
Çfarë tregjesh ka humbur Rusia
Nëse në vitin 2021 Rusia shiti 127-155 miliardë metra kub gaz në Evropë (në varësi të metodave të llogaritjes), atëherë këtë vit, deri në dhjetor, të gjitha dërgesat në vendet e largëta jashtë vendit në drejtimin perëndimor mund të ndalojnë plotësisht, beson Krutikhin. Situata është rënduar nga shpërthimet në tubacionet e gazit Nord Stream në Detin Baltik, të cilat u bënë të njohura më 27 shtator. Të dy linjat e Nord Stream 1 dhe një nga dy linjat e Potok 2 u shkatërruan. Nord Stream 2 nuk u vu në funksion për shkak të sanksioneve. Pas shpërthimeve, Gazprom njoftoi se ishte i gatshëm të fillonte pompimin e gazit përmes linjës së mbetur të Potokut të dytë, nëse merrej një vendim i tillë.
“Gazprom do të pushojë së qeni një eksportues gazi në Evropë. Nëse më parë Gazprom tregtonte gaz në të gjithë Evropën dhe konsiderohej një furnizues i besueshëm, atëherë me urdhër të lidershipit politik ai vdiq si një eksportues, “thotë Krutikhin.
“Gazprom mbylli rrugën për në Finlandë kur refuzuan te paguajnë në rubla. Finlanda dhe Estonia kaluan mirë pa gazin rus. Tubacionet nëpër Balltik u hodhën në erë, Nord Stream 2 nuk funksionoi fare. Përmes Bjellorusisë, Polonia kalon rrugën e ashtuquajtur “Yamal – Evropë”. Gazprom e mbylli atë me vendim të qeverisë ruse, e cila shpalli kundërsanksione ndaj operatorit të seksionit polak. Ka vetëm një hyrje përtej kufirit në territorin ukrainas, e dyta është e mbyllur sepse trupat pushtuese ruse janë vendosur atje. Dhe kjo hyrje e vetme do të mbyllet, sepse Gazprom nuk do të paguajë Ukrainën për transitin e gazit. Mbetet vetëm drejtimi turk. [Ndër eksportuesit kryesorë] Gjermania njoftoi në dhjetor se nuk ka më nevojë për gazin rus. Italia tha: deri në dimrin e ardhshëm nuk do të ndiejmë fare nevojë për gazin rus, por tani do të shtyjmë veten dhe do të bëjmë pa të.
“Afro 75-80 milionë metër kub në ditë po dërgohen në vendet jashtë CIS përmes Ukrainës dhe Rrjedhës Turke. Dhe vitin e kaluar në të njëjtën kohë ishte diku midis 350-400 milionë në ditë, ”thotë Salikhov vlerësimet e tij. “Nord Stream u ndal edhe para aksidentit. Ishte rruga më e madhe për sa i përket vëllimit (55 miliardë metra kub në vit), vinte direkt në Gjermani dhe ishte tregu më i madh për Rusinë. E gjithë Evropa Veri-Perëndimore janë tregjet që tani janë humbur për Rusinë, thotë eksperti. – “Yamal – Evropë” qëndron. Edhe pse teorikisht, nëse ka ndonjë ndryshim në situatën politike, ai mund të përfshihet. Plus, ka një pjesë [të gazsjellësit] që punon për Bjellorusinë. Rusia furnizon shumë gaz në Bjellorusi”.
Një problem tjetër mund të lindë me Transnistrinë, thotë Salikhov: “Tranziti ukrainas është i rëndësishëm për Rusinë jo vetëm për furnizimin me gaz në Evropë, por edhe për sa i përket furnizimeve në Transnistria. Gazi mund të dërgohet atje vetëm përmes Ukrainës. Dhe është e qartë se nëse tranziti përmes Ukrainës rivendoset në zero, atëherë furnizimet në Transnistria janë rivendosur në zero, megjithëse është politikisht e rëndësishme [për Rusinë] që të ketë gaz në Transnistria.”
Më 4 tetor, Gazprom njoftoi se mund të ndalonte furnizimin me gaz në Moldavi për shkak të borxheve. Kompania pret që borxhi të shlyhet deri më 20 tetor.
A është e mundur të gjesh blerës të tjerë
“Tubacioni Fuqia e Siberisë po shkon në Kinë, është duke u përfunduar, kapacitetet nga rajoni Irkutsk po sillen gjithashtu atje, por ai do të arrijë kapacitetin e tij të projektimit prej 38 miliardë metra kub në vit vetëm në vitin 2025. Nuk ka rrugë të tjera gazsjellësi për në Kinë. Nëse tani filloni të ndërtoni një tubacion të ri të madh për në Kinë, në mënyrë që kapaciteti [i saj] të jetë të paktën 50 miliardë metra kub në vit, do t’ju duhen 12-15 vjet, “thotë Mikhail Krutikhin për perspektivat për zëvendësimin e tregjeve evropiane me ato lindore.
“[Vendet e humbura gjatë luftës] Rusia nuk mund të zëvendësohet me asnjë tjetër. Marrëzitë e shprehura nga qeveria ruse se do të vendosin një tub deri në Indi përmes Pakistanit është një çmenduri e plotë, sepse Turkmenistani ka gazin e vet atje. Dhe Turkmenistani do të përfundojë ndërtimin e tubacionit të tij të gazit përmes Afganistanit në Pakistan; ai nuk ka nevojë për konkurrentë në formën e Gazprom atje. Irani ka gazin e vet, gjithashtu nuk ka nevojë për gazin e Gazpromit. Të kalosh transit nëpër Iran diku për të transferuar gaz është marrëzi, sepse sipas ligjeve të Iranit, i gjithë gazi dhe e gjithë nafta që ndodhet në territorin e vendit i përket Iranit. Kjo do të thotë, nuk mund të ketë gaz ose naftë të huaj atje, “shpjegon Krutikhin.
Salikhov pajtohet me të. “Projektet për ndërtimin e tubacioneve të gazit në Indi dhe Pakistan janë diskutuar për dhjetë vjet. Kjo është nga sfera e fantazisë”, thotë ai. Eksperti vëren se edhe Kina nuk do të jetë në gjendje të zëvendësojë vendet e humbura.
“Përveç kësaj, ka çmime të ndryshme. Evropa është, në fakt, një treg premium për Rusinë. Në të gjitha tregjet e tjera çmimet janë më të ulëta. Dhe, në përputhje me rrethanat, tani Gazprom po i shet gaz Kinës, duke folur relativisht, me 250-300 dollarë për mijë metra kub krahasuar me 1000 dollarë në Evropë. Domethënë, margjinaliteti i tregut evropian për Gazprom është shumë herë më i lartë se ai kinez”, thotë Salikhov.
Çfarë është më pas për industrinë
Për shkak të rënies së eksporteve ruse, nuk do të ketë askund për të hedhur gaz, është i sigurt Krutikhin. “Ne do të duhet të ndalojmë zhvillimin e fushave të reja, si Kharasavey në Yamal, do të jetë e nevojshme të mbyllim disa fusha gazi më pak efikase në rajonin Nadym-Pur-Tazovsky rreth Novy Urengoy. Sepse Rusia nuk do të ketë nevojë për aq shumë gaz. Rusia prodhon rreth 700 miliardë metra kub në vit. 500 miliardë metra kub thithen në tregun e brendshëm, një pjesë do të shkojë në Kinë – 38 miliardë metra kub në total. Ka edhe gaz natyror të lëngshëm. Por projektet e reja janë ndalur sepse teknologjitë dhe pajisjet perëndimore nuk po i dorëzohen Rusisë për shkak të sanksioneve”, thotë eksperti.
Salikhov beson se nuk do të ketë kolaps të industrisë së gazit. “Të mendosh se tani gjithçka do të shembet sepse Rusia ka humbur tregun evropian – kjo nuk do të ndodhë. Megjithatë, shumica e gazit rus konsumohet në vend. Relativisht kanë eksportuar 1/3 e prodhimit dhe 2/3 janë konsumi, thotë ai. — Sipas mendimit tim, Gazprom do të fokusohet më shumë në tregun e brendshëm. Por gazi do të prodhohet, nuk do të kisha frikë në këtë kuptim. [Si më parë] nuk do të ketë fitim – ndoshta rrokaqiell tjetër nuk do të ndërtohet.
Sa i përket të ardhurave buxhetore, sipas Salikhov, ato do të ulen, por jo shumë. Sipas tij, deri vonë Gazprom praktikisht nuk ka humbur të ardhura, pasi rënia e furnizimeve është kompensuar nga çmimet e larta. “Vitin e ardhshëm do të ketë dështim në detyrimet e eksportit. Por nga ana tjetër, tani qeveria po merr një vendim për rritjen e MET (taksës së nxjerrjes së mineraleve) për gazin natyror. Prandaj, nuk mendoj se do të ketë ndonjë kolaps të të ardhurave nga gazi. Do të pakësohen, por jo dy herë”, beson eksperti. /Kosovatimes/
