AP
Për palestinezët në Gaza, Izraeli nuk ua ndan tyre sytë kurrë. Dronët vëzhgues gumëzhijnë nga qielli vazhdimisht. Kufiri tejet i sigurt është i mbushur me kamera të sigurisë dhe me ushtarë në tokë. Agjencitë e inteligjencës i përpunojnë burimet dhe i përdorin aftësitë kibernetike për të nxjerrë shumë informacione.
Por, duket se sytë e Izraelit ishin mbyllur para sulmit të papritur befasues të grupit militant, Hamas, i cili i theu pengesat në kufirin izraelit dhe i dërgoi qindra militantë brenda Izraelit për ta kryer një sulm të madh gjatë të cilit u vranë qindra njerëz dhe e shtynë rajonin drejt konfliktit.
Agjencitë e inteligjencës së Izraelit e kanë fituar një aureolë të pathyeshmërisë në dekadat e fundit, për shkak të një sërë arritjesh. Izraeli i ka parandaluar komplotet në Bregun Perëndimor, i ka përndjekur gjoja agjentët e Hamasit në Dubai dhe është akuzuar se ka vrarë shkencëtarë bërthamorë të Iranit në zemër të Iranit. Madje edhe kur përpjekjet e tyre kanë ngecur, agjencitë si Mossad, Shin Bet dhe inteligjenca ushtarake e kanë ruajtur misterin e vet.
Por, sulmi i së shtunës, i cili e zuri Izraelin të papërgatitur në një festë të madhe hebraike, e vë në dyshim këtë reputacion dhe ngre pikëpyetje për gatishmërinë e vendit përballë një armiku më të dobët, por të vendosur.
Rreth 24 më vonë, militantët e Hamasit po i vazhdojnë betejat me forcat izraelite brenda tokës Izraelite, ndërsa qindra izraelitë janë rrëmbyer nga Hamasi dhe po mbahen në Rripin e Gazës.
“Ky është një dështim i madh”, tha Yaakov Amidror, ish-këshilltar për siguri kombëtare i kryeministrit Benjamin Netanyahu.
“Ky sulm, në fakt, dëshmon se aftësitë [e inteligjencës] në Gaza nuk ishin të mira”.
Amidror nuk deshi ta shpjegojë këtë dështim, duke thënë se mësimet duhet të mësohen kur të qetësohen gjërat.
Admirali Daniel Hagari, zëdhënësi i Ushtrisë së Izraelit, e pranoi se ushtria është e detyruar të shpjegohet para popullit, por tha se tani nuk është koha.
“Së pari, ne luftojmë, e pastaj hetojmë”, tha ai.
Disa thonë se është tepër herët të fajësohet vetëm inteligjenca. Ata e theksojnë një valë të dhunës së vogël në Bregun Perëndimor e cila i ka zhvendosur disa burime ushtarake atje dhe kaosin politik që e ka kapluar Izraelin, për shkak të vendimeve të Qeverisë së ekstremit të djathtë të Benjamin Netanyahut për ta ndryshuar gjyqësorin. Plani kontrovers i Netanyahut e ka kërcënuar unitetin e ushtrisë së fuqishme të Izraelit.
Megjithatë, mungesa e papritur e informacioneve paraprake rreth planit të Hamasit për të sulmuar me shumë gjasë do të shihet si fajtori kryesor për ngjarjet që çuan drejt sulmit më vdekjeprurës kundër Izraelit në dekadat e fundit.
Izraeli i tërhoqi trupat dhe ardhësit nga Rripi i Gazës në vitin 2005, duke mos pasur më informacione nga afër të ndodhive në këtë territor. Por, madje edhe pasi Hamasi e mori Gazën nën kontroll më 2007, Izraeli kishte përparësinë, duke përdorur inteligjencën teknologjike dhe njerëzore.
Izraeli pretendonte se i dinte vendndodhjet e sakta të liderëve të Hamasit dhe sikur e dëshmoi këtë kur i vrau liderët militantë, nganjëherë derisa ata po flinin në dhomat e tyre. Izraeli ka ditur ku t’i sulmojë tunelet nëntokësore të përdorura nga Hamasi për lëvizjen armëve dhe luftëtarëve, duke shkatërruar rrugëkalime të fshehta me kilometra të gjata.
Me gjithë këto aftësi, Hamasi ia doli ta mbante të fshehtë planin. Sulmi i furishëm, për të cilin me gjasë janë dashur muaj të tërë planifikimi dhe stërvitje të përpikta dhe ku janë përfshirë shumë grupe militante, duket se nuk është vërejtur fare nga radari i inteligjencës izraelite.
Amir Avivi, një gjeneral i pensionuar izraelit, tha se duke mos pasur qasje brenda Gazës, shërbimet e sigurisë së Izraelit janë varur shumë nga mjetet teknologjike për të siguruar informacione të inteligjencës.
“Pala tjetër mësoi se si të merret me mbizotërimin tonë teknologjik dhe ata nuk e përdorën më teknologjinë e cila mund të jetë e diktueshme”, tha Avivi.
“Ata janë kthyer në Epokën e Gurit”, tha ai, duke shpjeguar se militantët nuk i kanë përdorur telefonat apo kompjuterët dhe se punën e ndjeshme e kanë kryer në dhoma të cilat janë ruajtur në veçanti nga spiunimi teknologjik, ose janë futur thellë nën tokë.
Por, Avivi thotë se dështimi është më i madh se thjesht mbledhja e informacioneve të inteligjencës dhe se shërbimet e sigurisë së Izraelit dështuan ta nxjerrin një përfundim të saktë me informacionet e inteligjencës që po i merrnin, duke e keqkuptuar qëllimin e Hamasit.
Shërbimet e sigurisë së Izraelit e kanë parë Hamasin në vitet e fundit si një grup të interesuar në qeverisje, i cili do kërkonte ta zhvillonte ekonominë e Gazës dhe ta përmirësonte standardin e jetesës për popullsinë prej 2.3 milionë të Gazës.
Avivi dhe të tjerët thonë se e vërteta është se Hamasi, i cili bën thirrje për shkatërrimin e Izraelit, ende e sheh këtë si qëllim kryesor të vetin.
Në vitet e fundit, Izraeli i ka lejuar deri në 18.000 punëtorë palestinezë nga Gaza të punojnë në Izrael, ku ata mund të fitojnë pagë rreth 10 herë më të lartë se në enklavën e varfër bregdetare. Shërbimet e sigurisë e kanë parë ketë si një mënyrë për ta ruajtur qetësinë.
“Në praktikë, qindra nëse jo mijëra burra të Hamasit e përgatitën këtë sulm befasues për disa muaj, pa lejuar që ai të zbulohej”, shkroi komandanti i mbrojtjes Amos Harel për të përditshme Haartez.
“Rezultati është katastrofë”, shtoi ai.
Aleatët, të cilët i shkëmbejnë informacionet e inteligjencës me Izraelin, thanë se agjencitë e inteligjencës e kishin keqinterpretuar realitetin.
Një zyrtar i inteligjencës egjiptiane tha se Egjipti, i cili shpesh shërben si ndërmjetësues mes Izraelit dhe Hamasit, kishte folur vazhdimisht me Izraelit për “diçka të madhe”, pa shpjeguar më shumë.
Ai tha se zyrtarët izraelitë ishin përqendruar në Bregun Perëndimor dhe nuk i kishin kushtuar rëndësi kërcënimit nga Gaza.
Qeveria e Netanyahut përbëhet nga përkrahësit e ardhësve hebrenj në Bregun Perëndimor, të cilët kanë kërkuar reagime të ashpra nga forcat e sigurisë ndaj një vale në rritje të dhunës atje në 18 muajt e fundit.
“Ne i kemi paralajmëruar ata se një situatë e tillë do të shpërthente, shumë shpejt, dhe se do të ishte diçka e madhe. Por, ata i nënvlerësuan këto paralajmërime”, tha zyrtari, i cili foli në kishte anonime për shkak se nuk ishte i autorizuar të fliste në media për përmbajtje të ndjeshme të inteligjencës.
Izraeli ka qenë, po ashtu, i zënë dhe i ndarë nga plani i Netanyahut për ndryshimin e gjyqësorit. Netanyahu ishte paralajmëruar vazhdimisht nga shefat e mbrojtjes, si dhe nga disa ish-liderë të agjencive të inteligjencës së Izraelit, se plani i tij ndarës po krijonte ndasi në shërbimet e sigurisë së vendit.
Martin Indryk, i cili shërbeu si i dërguar special për bisedimet izraelito-palestineze gjatë Administratës së Barack Obamas, tha se ndarjet e brendshme për ndryshimet në gjyqësor ishin faktor i rëndësishëm që ndikuan që Izraeli të zihej i papërgatitur.
“Kjo i shqetësoi Forcat e Sigurisë së Izraelit dhe bëri që ato ta humbnin përqendrimin”, tha ai.
