11 organizata mjedisore dhe në fushën juridike u shprehën bashkërisht të mërkurën se po bëjnë përpjekje ligjore për të kundërshtuar vendimet e qeverisë shqiptare që kanë zvogëluar sipërfaqet dhe kanë ulur statusin e disa prej Zonave të Mbrojtura natyrore në Shqipëri.
Organizatat mjedisore thanë se “kanë fituar betejën e parë ligjore në Gjykatën Administrative të Apelit, atë të legjitimimit për të kundërshtuar gjyqësisht vendimet e qeverisë që zvogëluan sipërfaqe me vlerë nga Zonat e Mbrojtura, pasuri kombëtare”.
Kristi Bashmili i Organizatës AOS i tha Zërit të Amerikës se dy paditë e organizatave mjedisore janë bërë në fillim të këtij viti për të shfuqizuar pjesërisht dy vendime të qeverisë për Zonat e Mbrojtura natyrore të marra në janar të vitit 2022.
Vendimi i parë i qeverisë shqiptare përfshin miratimin e ndryshimit të statusit dhe sipërfaqes për disa kategori të Zonave të Mbrojtura ndërsa vendimi i dytë përfshin shpalljen e Ekosistemeve Natyrore, dhe miratimin e ndryshimit të statusit të sipërfaqeve ekzistuese të Zonave të Mbrojtura”.
“Këto vendime kanë ngritur shqetësime të mëdha për organizatat mjedisore, dhe publikun e gjerë, lidhur me pasojat afatgjata për Zonat e Mbrojtura”, tha zoti Bashmili.
Me njohjen e legjitimitetit të 11 organizatave, gjykata njeh sipas tij rëndësinë e zërit të shoqërisë civile në çështjet e interesit kombëtar mjedisor”.
Zoti Bashmili i tha Zërit të Amerikës se deri tani janë zhvilluar disa seanca përgatitore lidhur me të dy paditë ku po pyeten ekspertët e disa fushave.
Qeveria si palë e paditur përfaqësohet në këtë fazë nga Avokatura e Shtetit dhe përfaqësues të institucioneve nga ministria e Turizmit dhe Mjedisit dhe Agjencia e Zonave të Mbrojtura.
Sipas padisë së organizatave mjedisore “ndryshimi i statusit, heqja nga kategoria dhe ndryshimi sipërfaqes dhe kufijve për Zonat e Mbrojtura është bërë në kundërshtim flagrant me ligjin.
Organizatat thonë se nuk ka një hetim dhe vlerësim të thellë dhe të detajuar, nuk janë respektuar procedurat e parashikuara në aktet ligjore, njësitë e qeverisjes vendore janë anashkaluar tërësisht nga dhënia e opinionit në lidhje me këtë proces dhe nuk është marrë parasysh opinioni i akademikëve, ekspertëve të fushës, organizatave të shoqërisë civile”.
Përfaqësuesit e Qeverisë kanë deklaruar se vendimet do të përmirësojnë statusin e Zonave të Mbrojtura dhe ato janë rritur nga 18% që ishin më parë në 21 % të territorit kombëtar dhe se procesi i rishikimit të kufijve të tyre sipas qeverisë kishte njohur konsultime me grupet e interesit dhe ekspertët e fushës.
Efektet negative të rishikimi të Zonave të Mbrojtura kanë nisur të duken në disa Parqe Kombëtare si në atë të Butrintit ku filluan ndërtimet e resorteve në pjesën që u hoq nga sipërfaqja e mbrojtur, ndërsa në Parkun Kombëtar Divjakë – Karavasta impaktet kanë qenë kryesisht në zhvillimin e bujqësisë intensive në zonat ku u ul statusi i mbrojtjes.
Ndërkohë një vendim i qeverisë shqiptare për shpalljen e lumit Vjosa Park Kombëtar u vlerësua gjerësisht për mbrojtjen e këtij lumi dhe nëndegëve të tij, sidomos nga ndërtimi i digave të hidrocentraleve që parashikoheshin.
Krahas dy padive te organizatave mjedisore për vendimet e qeverisë për hartën e zonave të mbrojtura në gjykatë është edhe një tjetër padi e tre organizatave mjedisore që kundërshtojnë ndërtimin e Aeroportit të Vlorës në zonën e Mbrojtur Vjosë – Nartë.
Tre organizata mjedisore nuk ishin legjitimuar nga Gjykata Administrative e Tiranës, por më pas vendimi i shkallës së parë ishte rrëzuar në Gjykatën Administrative të Apelit dhe edhe për këtë padi organizatat do të vijojnë betejën në gjykatë.
