Asambleja e Përgjithshme e OKB-së, ka dënuar të ashtuquajturat “referendume” në territoret e pushtuara nga Kremlini . Putin nxitoi në Astana , tek “aleatët”, siç mund të mendojë ai, në një takim mbi masat e ndërveprimit në Azi. Sipas shumë ekspertëve Putini ka pak hapësirë të mbështetet tek disa aleat të tij të deri djeshëm. Turqia dënoi referendumin, Bjellorusia e mbështeti ndërsa Kazakistani abstenoi. Tre vende që kanë ndryshuar pozicionin e tyre nuk është aq pak, raporton SE ne gjuhe ruse.
Politologu Nga kazakistanu, Dosym Satpaev , thotë se presidenti Tokayev tani po përpiqet të ulet në disa karrige. Shoqëria kazastaneze është heterogjene, ka shumë mbështetës të Ukrainës në vend, shumë këtu e perceptuan negativisht ardhjen e Putinit, veçanërisht pas granatimeve të qyteteve të Ukrainës me raketa. “Tokayev po përpiqet të marrë një model të caktuar sjelljeje të demonstruar nga presidenti turk Rexhep Erdogan, domethënë, nga njëra anë, ai mbështet Ukrainën, madje kërkon kthimin e Krimesë në të, dhe nga ana tjetër, ai vazhdimisht takohet me Putinin dhe ofron shërbimet e tij si ndërmjetës. Zyrtarisht u njoftua se Kazakistani nuk e njeh referendumin e katër rajoneve të Ukrainës, por nga ana tjetër, Tokayev fton Putinin në Astana për tre samite. Ne shohim se Tokajev po përpiqet me të gjitha forcat të përdorë përvojën e tij si diplomat”, tha ai. Shumë nga ata në Kazakistan që konsideronin Rusinë si një partner, e kuptojnë se tani ajo është partneri më toksik. “Kjo nuk do të mund të vazhdojë për një kohë të gjatë, ka shumë të ngjarë, herët a vonë do të vijë momenti kur Kazakistani do të duhet të vendosë se çfarë të bëjë me EurAsEC, ta lërë atë apo jo, çfarë të bëjë me CSTO, i cili, në fakt, kurrë nuk e ka demonstruar efektivitetin e saj. Ne shohim që Kazakistani tani po përpiqet të gjejë një lloj kundërpeshe në raport me Rusinë. Deri më tani, Tokayev nuk dëshiron të djegë të gjitha urat në marrëdhëniet me Putinin. Kjo shihet të paktën nga fakti se këtë vit ai takohej mjaft shpesh me të”, tha Satpaev. Por në fakt çfarë i premton asaj vota mbështetëse për Rusinë?
“…problemi kryesor për Putinin dhe Rusinë është ky: lufta në Ukrainë ka shkaktuar dëme të fuqishme reputacionin, dhe jo vetëm në sytë e Perëndimit (marrëdhëniet midis Perëndimit dhe Rusisë ishin tashmë e ndërlikuar). Para së gjithash, goditja më e fuqishme për reputacionin e Rusisë u shkaktua në sytë e shumë vendeve post-sovjetike, veçanërisht të vendeve të Azisë Qendrore. Pavarësisht se ata takohen me të dhe kanë biseda, reputacioni i Rusisë si një partner ushtarak i CSTO-së është dëmtuar rëndë për shkak të dështimeve ushtarake në Ukrainë. Reputacioni ekonomik është dëmtuar keq për shkak të sanksioneve dhe përpjekjeve të Rusisë për të tërhequr të gjithë në importet paralele “gri”. Problemi më i madh i Putinit është se edhe në sytë e atyre vendeve që dikur e shihnin si partner, ai tashmë është një rosë e çalë. Po, ata do të flasin me të, nuk do të grinden me të, por disa vende nuk do ta perceptojnë më si partner të barabartë dhe vende të tjera si garantues të sigurisë së tyre”, tha ai.
Turqia ndjek interesat e saj ekonomike
Turqia ndryshe nga Kazastani ka votuar pro dënimit të Rusisë në OKB për cka zyrtarët rusë akuzuan Ankaranë ndër të tjera, se ka votuar me urdhër të Uashingtonit.
Por politologu turk Togrul Ismail thotë se askujt nuk i intereson ky opinion, Turqia vepron në mënyrë të pavarur. “Që nga viti 2014, Turqia ka njohur integritetin territorial të Ukrainës dhe nuk është dakord me aneksimin e Krimesë dhe aneksime të tjera. Unë mendoj se amerikanët nuk kanë asnjë lidhje me të, veçanërisht pasi ne nuk jemi të gjithë në marrëdhënie të mira me ta tani.”, tha ai. Sipas tij, Rusia e di mirë situatën në botë sot dhe votimi aktual nuk e shqetëson shumë palën ruse. Nëse do të shqetësohej, atëherë veprimet praktike nuk do të kishin filluar. Sot Rusia është në një ngërç. Ajo që ata duan nuk funksionon plotësisht. Ata nuk mund të refuzojnë, të largohen, të krijojnë kushte normale. Për Turqinë, rreziku qëndron në faktin se jemi shtet fqinj. Sa herë që Turqia përpiqet të përmirësojë marrëdhëniet, të krijojë kontakte të caktuara për procesin e negociatave, gjithmonë lindin vështirësi. Rusia çdo herë shton presion mbi Ukrainën, duke menduar se pala e kundërt do të bëjë lëshime të caktuara. Kjo nuk është plotësisht e vërtetë.Natyrisht, Turqia nuk mbylli portat e saj, hapësirën ajrore për Rusinë, nuk iu bashkua sanksioneve, sepse veprimet tona do të ishin të paefektshme. Ne besojmë se sanksionet, si një proces afatgjatë, godasin në radhë të parë qytetarët e thjeshtë dhe jo lidershipin dhe oligarkët e vendit. Unë mendoj se nëse Rusia do të mendonte se vota të tilla ishin të dhimbshme, ajo mund të kishte vepruar ndryshe që në fillim”, tha ai.
Tash së fundi Putin propozoi një qendër të gazit në Turqi që konceptohet si një flirt me presidentin turk.
“Ka qenë Rrjedha e Jugut , të cilën Rusia e konsideroi një projekt gjeopolitik, ku Turqia supozohej të ishte jashtë loje. Pas aneksimit të Krimesë më 1 dhjetor 2014, presidenti rus Vladimir Putin papritmas tha se nuk do të kishte Rrjedha Jugore, por një rrymë tjetër dhe kjo doli të ishte Rryma Turke . Për Rusinë, ky ishte një projekt gjeopolitik, ndërsa Turqia e sheh atë si një projekt ekonomik. Prandaj, ajo që Rusia u përpoq të arrinte nuk funksionoi”, tha ai . Për Turqinë, politika e të qenit një qendër energjetike është shumë e rëndësishme. Ne kemi projekte të tilla me Azerbajxhanin, dhe ka projekte të tjera me rëndësi gjeopolitike. Tani ne jemi duke negociuar me Izraelin për transportin e gazit izraelit në Evropë. Rusia mund të ofrojë, por Turqia do të marrë parasysh interesat e veta, veçanërisht pasi ne jemi pjesë e Bashkimit Evropian, kemi marrëveshje të caktuara dhe nuk mund t’i shkelim ato. Përveç kësaj, ne jemi anëtarë të NATO-s. Është e rëndësishme për ne që ne, si shtet, të kemi një mundësi shumë serioze për dialog midis palëve ndërluftuese: si me Ukrainën, kështu me Rusinë. Dikush duhet ta bëjë këtë.
Llukashenko në një zingjir të shkurtër nga Putini
I vetmi vend që ka mbështetur Rusinë në AP të OKB është Bjellorusia, aleati i vetëm i saj politik. Politologu bjellorus Anatoly Lebedko thotë se tani Lukashenka është në një pozitë si kurrë më parë në një zinxhir të shkurtër nga Putin. “Së pari, jo i yni, dhe së dyti, jo presidenti. Së treti, le të kemi parasysh që Lukashenka ka një kartë votimi në OKB. Nëse do të ishte e mundur që qytetarët e Bjellorusisë të votonin, shumica dërrmuese do të ishte kundër ngritjes së dorës në mbështetje të luftës ruse në Ukrainë. Këto tre pika shumë të rëndësishme japin një kuptim të asaj që po ndodh sot në Bjellorusi”, tha ai. Sa i përket aftësive të Lukashenkës, ai i ka kaluar momentet më të mira duke përdorë strategjinë e shantazhit të dyfishtë në raport me Kremlinin dhe Perëndimin dhe ia doli me mjaft efektivitet. “Sot ai është në një pozicion si kurrë më parë në një zinxhir të shkurtër nga Putini dhe ky zinxhir i jep atij mundësi minimale për një lloj strategjie që do ta lejonte të mbijetonte. Prandaj, sot gjithnjë e më shpesh thonë se Lukashenka ka humbur plotësisht subjektivitetin e tij, është kthyer në një vasal të Putinit, se ai është një satelit, një person që nuk kontrollon gjithçka në territorin e tij, veçanërisht nëse merret parasysh fakti se ai i ofron Putinit infrastrukturë për rusët ku po kryejnë operacione ushtarake kundër Ukrainës. Situata është kërcënuese”, tha Lebedko.
Sipas mendimit të tij, disfata më e ndjeshme është një tregues se Rusia nuk ndikon në proceset në hapësirën post-sovjetike, qoftë edhe në shkallë rajonale. Në fakt, ajo ka një aleat të provuar të parashikueshëm në personin e sundimtarit Bjellorus, dhe gjithçka tjetër shkon në një udhëtim të pavarur.
“Ky, më duket, është faktori që thotë se kjo nuk është vetëm një votim politik, një ngritje duarsh: kjo është dëshmi e humbjes së Putinit jo vetëm në luftën në Ukrainë, por edhe në hapësirën post-sovjetike”. /I.K/
