-Uashingtonit, me sa duket, i kanë mbetur pa ide të besueshme për zgjidhjen e konflikteve të reja në rajon. Në vend që të pengojnë pan-serbizmin dhe të frenojnë ekuivalentët kroatë dhe shqiptarë, disa zyrtarë besojnë me naivitet në një lloj “multipolarizmi” rajonal në të cilin shtetet më të vogla janë në varësi të politikave të fuqive më të mëdha rajonale, tha Janus Bugajski, një bashkëpunëtor i lartë në Fondacionin Jamestown në Uashingtoni, në një intervistë për Danas.
Bugajski kohët e fundit ka shkruar në një rubrikë për istraga se deri më tani janë propozuar plane të ndryshme për zgjidhjen e konflikteve që rezultojnë, duke përfshirë shkëmbimin e territoreve dhe rregullimin e kufijve për të ndërtuar shtete më homogjene etnikisht, por pa asnjë sukses mes frikës se kjo mund të përshpejtojë konfliktet e reja të armatosura.
Pavarësisht kësaj, shkruan Bugajski, zhvillimet gjatë vitit të kaluar tregojnë se Uashingtoni dhe Brukseli mund të kenë hartuar një plan për një zgjidhje të re rajonale – një plan trepalësh që synon të shpërblejë Beogradin, Zagrebin dhe Tiranën me ndikim politik dhe ekonomik mbi shtetet fqinje më të dobëta dhe më të drejtpërdrejtë. kontrollin mbi popullsinë përkatëse në vendet fqinje.
“Nacionalistët serbë dhe kroatë mund të paralizojnë së bashku institucionet e Bosnjë-Hercegovinës… Nëpërmjet aleatëve dhe përfaqësuesve të tij, Beogradi gjithashtu do të autorizohej të kryente serbizimin e Malit të Zi me ndihmën e SPC-së dhe përfaqësuesve nacionalistë serbë në parlament dhe qeveri. .”
*Cilët janë treguesit më të qartë të planit trepalësh të Uashingtonit dhe Brukselit për të cilin shkruani dhe sa i rrezikshëm është një plan i tillë për paqen në rajon?
-Një plan i tillë është evident në manipulimet zgjedhore në BeH, presionet për vendosjen e autonomisë politike serbe në Kosovë dhe tradhtinë e liderit më besnik properëndimor Milo Gjukanoviq në Mal të Zi. Një plan i tillë do të shkaktojë konflikte të reja që mund të çojnë në konflikte të armatosura sepse boshnjakët, malazezët dhe kosovarët do ta shohin atë si një përpjekje për të eliminuar shtetësinë e tyre dhe për të ngushtuar identitetin e tyre kombëtar.
– Rubin ka të drejtë, se rajoni i Ballkanit është veçanërisht i ndjeshëm ndaj luftërave informative ruse dhe kineze, veçanërisht sepse ka aktorë shtetërorë në Beograd dhe gjetkë që përfitojnë prej saj.
Në deklaratën për Malin e Zi, është e paqartë nëse Rubin e keqkupton politikën e vendit apo po i dërgon një paralajmërim presidentit të zgjedhur Milatoviq që të mos lejojë Beogradin dhe Moskën të zgjerojnë ndikimin e tyre në institucionet malazeze.
Le të shpresojmë që Escobar, Hill, Chole dhe zyrtarë të tjerë po përgatiten për beteja të reja politike në rajon, sepse reagimi i tyre i dobët ndaj agjendës së Vuçiqit dhe Dodikut do të stimulojë oreksin e Beogradit dhe Banja Lukës dhe në të njëjtën kohë do të inkurajojë rezistencën kundër Pan- Politika serbe.
*Mali i Zi do të mbajë zgjedhjet parlamentare më 11 qershor. A mund të presim një ndikim hibrid më të hapur dhe më të fortë të Serbisë, pra të Rusisë, në Malin e Zi?
-Absolutisht, pasi blloku pro-serb dhe liberalët mendje lehte në Mal të Zi janë të vendosur ti hakmerren politikisht ndaj DPS-së.
Blloku pro Beogradit dhe pro-Moskës kërkon të ndryshojë shtetësinë e Malit të Zi, anëtarësimin në NATO, njohjen e Kosovës dhe sanksionet kundër Rusisë për shkak të luftës në Ukrainë.
Liberalët janë të fiksuar në korrupsionin e supozuar dhe sundimin e gjatë të DPS-së, ndërsa me sa duket injorojnë korrupsionin financiar dhe strategjik të partnerëve të tyre pro-rusë në parlament dhe qeveritë e koalicionit gjatë dy viteve e gjysmë të fundit.
Në vitet e ardhshme, Mali i Zi do të jetë një fushë beteje midis mbështetësve të pavarësisë dhe mbrojtësve të “botës” serbe dhe ruse.
*Me fitoren e Milatoviqit, i cili mbështetet hapur nga forcat pro-ruse dhe pro-serbe, a bëhet Mali i Zi një shtet përfaqësues brenda NATO-s?
– Duket se Beogradi dhe Moska janë të bindur se presidenti i sapozgjedhur Milatoviq mund të sillet në një orbitë më të ngushtë serbe dhe të përshpejtojë depërtimin e Rusisë në rajon.
Në intervistat e tij paszgjedhore, Milatoviq ishte shumë i përgjithshëm për qëndrimin e tij për çështje të rëndësishme rajonale.
