Gjatë tetë viteve, Trump dhe Putin u takuan gjashtë herë; takimi i tyre i shtatë në Alaska vjen në një kohë kur lufta në Ukrainë, sanksionet dhe siguria globale janë në dyshim.
Udhëheqësi rus Vladimir Putin dhe Presidenti i SHBA-së Donald Trump bisedojnë ndërsa marrin pjesë në samitin e udhëheqësve të Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor (APEC) në qytetin Danang të Vietnamit qendror më 11 nëntor 2017. (Foto nga Mikhail Klimentyev / SPUTNIK / AFP)
Ata shtrënguan duart nën blicet e kamerave në Hamburg, zhvilluan bisedime me dyer të mbyllura në Helsinki dhe shkëmbyen përqafime diplomatike në forume ndërkombëtare. Gjatë tetë viteve, Presidenti i SHBA-së Donald Trump dhe udhëheqësi rus Vladimir Putin janë takuar ballë për ballë gjashtë herë, dhe të premten një takim i shtatë do t’i shtohet kësaj liste – në Alaska , në një moment kur lufta, sanksionet dhe arkitektura e ardhshme e sigurisë globale janë në rrezik.
Duke pasur parasysh se takimet e tyre të mëparshme jo vetëm që formësuan marrëdhëniet SHBA-Rusi, por patën edhe një ndikim të qëndrueshëm në diplomacinë globale, ky samit i ardhshëm me siguri do të tërheqë vëmendjen botërore. Por sa herë janë takuar Trump dhe Putin më parë? Kur filloi marrëdhënia e tyre? Dhe çfarë kanë zbuluar këto takime personale rreth qasjes së tyre ndaj çështjeve globale?
Marrëdhënia midis Donald Trump dhe Vladimir Putin filloi shumë kohë përpara samiteve të profilit të lartë dhe konferencave globale për shtyp. Kur ishte ende biznesmen, Trump e lavdëroi hapur udhëheqësin rus, duke e quajtur atë një ” djalë të fortë ” dhe “të zgjuar”.
Mbetet e paqartë nëse ka pasur ndonjë takim jozyrtar para presidencës së Trump. Megjithatë, gjatë kohës së tij si president i SHBA-së, midis viteve 2017 dhe 2021, ai u takua zyrtarisht me Putinin gjashtë herë. I pari nga këto takime u zhvillua më 7 korrik 2017, në samitin e G20 në Hamburg të Gjermanisë.
Takimi i parë – Hamburg, korrik 2017 (G20)
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, dhe udhëheqësi rus, Vladimir Putin, shtrëngojnë duart gjatë një takimi në margjinat e Samitit të G20 në Hamburg, Gjermani, më 7 korrik 2017. (Foto nga Saul Loeb / AFP)
Samiti i ardhshëm midis Putinit dhe Trumpit në Alaska ngre një mori pyetjesh në lidhje me shumë vende të Ukrainës – shumë prej të cilave politikanët dhe mediat preferojnë t’i injorojnë me lehtësi.
Kjo bisedë e shumëpritur zgjati më shumë se dy orë – shumë më tepër se sa ishte planifikuar. Tema kryesore ishte ndërhyrja e Rusisë në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së të vitit 2016. Putin mohoi kategorikisht çdo përfshirje dhe Trump nuk e ngriti çështjen e përgjegjësisë. Udhëheqësit diskutuan gjithashtu luftimin e sulmeve kibernetike, konfliktin në Siri dhe mënyrat për ta ulur atë.
“Sanksionet nuk u diskutuan në takimin tim me Presidentin Putin. Asgjë nuk do të bëhet derisa të zgjidhen problemet e Ukrainës dhe Sirisë!”, shkroi Trump në atë kohë në atë që atëherë quhej Twitter (tani X).
Edhe pse takimi nuk solli ndonjë përparim në luftën në Ukrainën lindore apo heqjen e sanksioneve, ai prodhoi disa rezultate të prekshme: një marrëveshje për një armëpushim në zona të caktuara të Sirisë dhe emërimin e Kurt Volker si të Dërguarin Special të SHBA-së në Ukrainë. Pavarësisht mungesës së përparimit të madh diplomatik, takimi u bë një simbol i dialogut të drejtpërdrejtë midis dy udhëheqësve pas një periudhe të zgjatur tensioni midis dy vendeve.
Takimi i dytë – Nëntor 2017
Takimi i dytë zyrtar midis Trump dhe Putin u zhvillua më 11 nëntor 2017, në Da Nang të Vietnamit, gjatë samitit të Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor (APEC). Këtë herë, nuk pati një samit formal të veçantë, por ndërveprimet e tyre të shkurtra në periferi – nga shtrëngimet e duarve deri te bisedat private – tërhoqën po aq vëmendje sa edhe bisedimet zyrtare.
Ndryshe nga takimi i tyre i parë në Hamburg, ky ishte informal dhe i shkurtër, por përsëri preku luftën në Siri dhe çështjen e ndërhyrjes së Rusisë në zgjedhjet amerikane të vitit 2016. Më vonë, Trump vuri në dukje se udhëheqësi rus mohoi çdo përfshirje:
“Sa herë që [Putini] më sheh, ai thotë: ‘Nuk e bëra unë’, dhe unë besoj vërtet se kur ma thotë këtë, e mendon me gjithë mend.”
Udhëheqësit diskutuan shkurtimisht çështjen e Ukrainës, por nuk u arritën marrëveshje të rëndësishme.
Takimi i tretë – samiti i Helsinkit që tronditi botën
Më 16 korrik 2018, në Helsinki të Finlandës, Trump dhe Putin zhvilluan takimin e tyre të tretë zyrtar – samiti i parë dypalësh në shkallë të plotë midis udhëheqësve të dy vendeve.
Eventi përfshinte një bisedë të mbyllur dy-orëshe kokë më kokë me praninë e vetëm përkthyesve, një drekë pune me delegacionet e tyre dhe një konferencë të përbashkët për shtyp që më vonë shkaktoi një skandal ndërkombëtar dhe vendas.
Gjatë bisedimeve, palët diskutuan një gamë të gjerë çështjesh: kontrollin e armëve, situatat në Siri, Iran dhe Ukrainë, si dhe sigurinë kibernetike dhe bashkëpunimin ekonomik. Megjithatë, rezultatet diplomatike dolën shpejt në plan të dytë për shkak të stuhisë politike të shkaktuar nga komentet e Trump në konferencën për shtyp.
Duke iu përgjigjur një pyetjeje nga gazetarët në lidhje me ndërhyrjen e Rusisë në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së të vitit 2016, Trump në fakt hodhi dyshime mbi përfundimet e agjencive të tij të inteligjencës dhe mbështeti publikisht mohimin kategorik të Putinit.
“Kam besim të madh te njerëzit e mi të inteligjencës, por do t’ju them se Presidenti Putin ishte jashtëzakonisht i fortë dhe i fuqishëm në mohimin e tij sot”, tha Trump.
Reagimi në Shtetet e Bashkuara ishte i menjëhershëm: Demokratët e akuzuan atë për minimizimin e sigurisë kombëtare, dhe madje disa republikanë e kritikuan qëndrimin e presidentit si kundërshtim me interesat e vendit.
Pas shqyrtimit intensiv publik të samitit të diskutueshëm të Helsinkit, Trump dhe Putin planifikuan të takoheshin përsëri më 1 dhjetor 2018, në margjinat e samitit të G20 në Buenos Aires. Megjithatë, vetëm dy ditë më parë, presidenti amerikan e anuloi papritur takimin nëpërmjet Twitter-it, duke thënë se nuk i konsideronte bisedimet të mundshme në dritën e incidentit në Ngushticën e Kerçit, kur forcat ruse kapën tre anije detare ukrainase dhe ekuipazhet e tyre.
Pavarësisht anulimit zyrtar, Trump dhe Putin patën një bisedë private më 30 nëntor gjatë një darke për udhëheqësit botërorë. Shkëmbimi u zhvillua pa praninë e asnjë zyrtari amerikan ose shënimeve zyrtare, duke ngritur pyetje midis gazetarëve dhe kritikëve në lidhje me përmbajtjen dhe natyrën e diskutimit midis dy presidentëve.
28 qershor 2019 – ‘ Mos ndërhyni në zgjedhje, ju lutem’
Në samitin e G20-ës në Osaka, udhëheqësit e Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë shtrënguan duart përsëri – këtë herë në sfondin e publikimit të raportit të profilit të lartë të Këshilltarit Special Robert Mueller, i cili konfirmoi ndërhyrjen e Moskës në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së të vitit 2016.
Gjatë një fotoje të shkurtër, një gazetar e pyeti drejtpërdrejt Trumpin nëse planifikonte ta ngrinte këtë çështje në bisedën e tij me Putinin. Duke buzëqeshur, presidenti amerikan u kthye nga udhëheqësi rus dhe tha me shaka:
“Mos ndërhyni në zgjedhje, ju lutem.”
Edhe pse fjalët e tij shkaktuan të qeshura në sallë, shumë ekspertë e konsideruan tonin si shumë të lehtë për një çështje që Uashingtoni zyrtarisht e konsideron si një kërcënim për sigurinë kombëtare.
Gjatë të njëjtit takim, Putin e ftoi Trumpin të merrte pjesë në paradën e Ditës së Fitores në Moskë në vitin 2020. Presidenti amerikan e falënderoi me mirësjellje për ftesën, por në fund nuk u shfaq në këtë ngjarje gjatë atij viti zgjedhor.
Pas gjashtë takimeve zyrtare, dhjetëra shkëmbimeve të shkurtra dhe viteve të tëra deklaratash kontroverse, Trump dhe Putin janë sërish gati të ulen në tryezë – këtë herë duke negociuar në Alaska.
Lufta në Ukrainë pritet të jetë ndër temat e diskutuara, por mbetet e paqartë nëse biseda do të përfshijë fjalë për drejtësinë dhe llogaridhënien për krimet e luftës – përfshirë rrëmbimin e fëmijëve ukrainas nga Moska – apo nëse do të reduktohet në pazarllëqe politike.
