Gjatë vitit të parë të luftës në Ukrainë, Vladimir Putin kërcënoi Perëndimin me armë bërthamore disa herë. Megjithëse Kievi i bindi aleatët se ky ishte një bllof, shantazhi funksionoi, siç vijon nga libri i korrespondentit kryesor ndërkombëtar të The Wall Street Journal (WSJ) Yaroslav Trofimov. Shtetet e Bashkuara disa herë nuk guxuan të furnizonin Ukrainën me armë që mund të ndryshonin rrënjësisht rrjedhën e konfliktit, shkruan Trofimov, duke cituar zyrtarë ukrainas dhe amerikanë, oficerë ushtarakë dhe të inteligjencës.
Duke dërguar trupa në Ukrainë, Putin paralajmëroi Perëndimin kundër ndërhyrjes në konflikt dhe kërcënoi me pasoja të paparashikueshme nëse nuk dëgjohej. Ai kërcënoi me armë bërthamore edhe në kohë paqeje. Në vitin 2018, presidenti tha se Rusia ishte e gatshme ta përdorte atë, megjithëse, në përputhje me doktrinën, në përgjigje të veprimeve të një agresori të mundshëm. “Agresori duhet ta dijë: hakmarrja është e pashmangshme, ai do të shkatërrohet gjithsesi”, tha Putin. “Ne, si martirë, do të shkojmë në parajsë dhe ata thjesht do të vdesin.” Sepse nuk do të kenë kohë as të pendohen.”
Që në ditët e para të luftës në Ukrainë, prioriteti kryesor i administratës amerikane ishte të mos kalonte “vijat e kuqe” të përshkruara nga Kremlini dhe të mos provokonte një konfrontim të drejtpërdrejtë midis Rusisë dhe NATO-s, kryesisht atë bërthamor, shkruan Trofimov. Shtetet e Bashkuara, duke ditur për qëllimin e Rusisë për të eliminuar fizikisht Vladimir Zelensky dhe duke besuar se ushtria ukrainase nuk do të zgjasë shumë (“Pjesërisht për faktin se ukrainasit nuk i ndanë përgatitjet dhe planet e tyre me ne, dhe ato që u ndanë ishin ushtarake dezinformim, – i tha më vonë Trofimov një zyrtar i lartë i Pentagonit), u siguruan vetëm 90 raketa antitank Javelin.
Uashingtoni dhe aleatët e tij nuk furnizuan me armë të rënda për një kohë të gjatë dhe kur vendosën, e bënë ngadalë. Për shkak të kësaj, Kievi nuk mori armë perëndimore pikërisht kur ato mund të kishin luajtur një rol vendimtar në konflikt – në vitin 2022, vë në dukje Trofimov (pjesë nga libri i tij janë botuar nga The Washington Post). Ushtria ruse më pas u demoralizua, humbi një pjesë të konsiderueshme të trupave dhe pajisjeve të përgatitura për pushtim dhe u tërhoq. Kur armët në sasitë e nevojshme filluan të mbërrinin në Ukrainë, në vitin e dytë të luftës, ishte tepër vonë: Rusia u mobilizua, forcoi mbrojtjen në territoret e pushtuara dhe e transferoi ekonominë në një bazë lufte.
Në korrik 2022, Trofimov u takua me Zelensky. Ai ishte i zemëruar me ngadalësinë e Uashingtonit dhe i quajti të pabaza frikën e tij të lidhur me përshkallëzimin e konfliktit. Rusia ka përdorur tashmë të gjitha llojet e armëve në Ukrainë, përveç një bombe bërthamore, çfarë mund të bëjë tjetër, u thanë ukrainasit bashkëbiseduesit e tyre amerikanë. Megjithatë, Uashingtoni vazhdoi t’i merrte seriozisht kërcënimet bërthamore të Moskës. Interesat e Shteteve të Bashkuara dhe Ukrainës mbivendosen me 85%, por 15% e mbetur është “shumë e rëndësishme”, i shpjegoi Trofimov një tjetër përfaqësues i Pentagonit:
Ukrainasit tashmë po luftojnë për ekzistencën e tyre. Por Shtetet e Bashkuara kanë një detyrim të veçantë për të shmangur luftën bërthamore, e cila do t’i jepte fund jetës në planetin Tokë përgjithmonë.
Atë verë, ushtritë ukrainase, amerikane dhe britanike zhvilluan plane për një kundërsulm. Zelensky dhe komandanti i përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Ukrainës Valery Zaluzhny këmbëngulën për një operacion në rajonin e Zaporozhye për të arritur në Detin Azov dhe për të prerë “urën tokësore” për në Krime, e cila furnizon ushtrinë ruse. Ajo atëherë kishte vetëm rreth 100,000 ushtarë të mbetur në Ukrainë. Zaluzhny, sipas ndihmësve të tij, kërkoi nga Shtetet e Bashkuara vetëm 90 obusi shtesë dhe një sasi përkatëse municioni.
Por amerikanët besuan se Forcat e Armatosura të Ukrainës nuk kishin personel të mjaftueshëm ushtarak të trajnuar për një operacion kaq të gjerë dhe këmbëngulën për çlirimin e Khersonit.
Kur trupat ukrainase papritmas filluan të çlirojnë rajonin e Kharkovit në shtator 2022, Putin shpalli mobilizimin, organizoi referendume të rreme për përfshirjen e katër rajoneve pjesërisht të pushtuara në Rusi dhe përsëri paralajmëroi se nëse integriteti i saj territorial kërcënohej, ai mund të përdorte armë bërthamore. “Ky nuk është një bllof,” tha ai atëherë.
Ukrainasit nuk ranë pas provokimit dhe vazhduan ofensivën, e më pas çliruan Kherson. Megjithatë, në Uashington, frika se konflikti bëhet bërthamor ka arritur kulmin, shkruan Trofimov. Sipas vlerësimeve të inteligjencës amerikane, Putin mund të konsiderojë mundësinë e një sulmi bërthamor në tre raste:
- një sulm i madh ndaj vetë Rusisë, veçanërisht me pjesëmarrjen e NATO-s;
- gjasat e humbjes së Krimesë;
- një fitore për Ukrainën në fushën e betejës, e cila, sipas një zyrtari të lartë të Pentagonit, do ta mposhtte plotësisht ushtrinë ruse, në mënyrë që shteti rus të ndihet i kërcënuar nga ekzistenca e tij.
Këshilltari i Sigurisë Kombëtare i Shtëpisë së Bardhë, Jake Sullivan, madje raportoi publikisht se Uashingtoni e paralajmëroi drejtpërdrejt dhe privatisht Moskën për “pasojat katastrofike të përdorimit të armëve bërthamore në Ukrainë”.
Nga fundi i nëntorit, kundërofensiva e Forcave të Armatosura të Ukrainës filloi të mbaronte pa avull, duke përfshirë mungesën e furnizimeve të reja të predhave artilerie dhe refuzimin e Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të saj për të siguruar tanke dhe automjete të blinduara perëndimore, shkruan Trofimov. . Ndërkohë, komandanti i ri i grupit ukrainas, gjenerali Sergei Surovikin, filloi ndërtimin e fortifikimeve mbrojtëse dhe 300,000 rusë të mobilizuar iu bashkuan ushtrisë pushtuese.
Në vitin 2023, Ukraina, si pjesë e një kundërofensive të re, tashmë me mbështetjen e teknologjisë perëndimore, nuk arriti të kapërcejë rezistencën e njësive ruse.
