Situata është jashtëzakonisht shqetësuese. Demokracia është në rrezik. Për shumë evropianë dhe miq të përkushtuar të Ballkanit Perëndimor, Presidenti Vuçiç dhe regjimi i tij nuk janë më partnerë të besueshëm. Nuk ka vend për shërbëtorët e Putinit në BE, thotë kryetari i Komisionit të Jashtëm të Bundestagut gjerman, Michael Roth, në një intervistë për Nova.
“Ne nuk duhet të jemi indiferentë nëse parimet themelore të demokracisë dhe sundimit të ligjit bien nën presion në një nga vendet tona partnere. Madje ka edhe detyrim për të ndërhyrë”, thotë Roth.
Në një postim në rrjetin social X keni vënë në dukje se Vuçiq kërcënon paqen në Ballkanin Perëndimor. A janë ngjarjet paszgjedhore ilustrimi i vetëm i kësaj?
A mundet Qeveria e ardhshme e Serbisë, duke marrë parasysh të gjitha ngjarjet para dhe gjatë zgjedhjeve, të konsiderohet bashkëbisedues legjitim për bashkësinë ndërkombëtare, a ka legjitimitet një Qeveri e tillë?
Ne nuk mund të zgjedhim bashkëbiseduesit tanë në Beograd. Por akuzat serioze hedhin një hije shumë të errët mbi marrëdhëniet tona. Pritshmëritë e mia janë që autoritetet dhe gjykatat kompetente të sqarojnë gjithçka për këto akuza dhe, nëse është e nevojshme, t’i hapin rrugën një zgjedhjeje të përsëritur. Fuqia e një demokracie kushtetuese funksionale qëndron në aftësinë e saj për të korrigjuar gabimet. Vetëm shikoni Gjermaninë: në disa zona të Berlinit, zgjedhjet për Bundestagun do të përsëriten në shkurt, për shkak të parregullsive në shtator 2021. Vendimi i gjykatës më të lartë gjermane u njoh nga të gjitha partitë demokratike. Në Serbi, megjithatë, nuk kam përshtypjen se presidenti Vuçiq e merr kritikën në mënyrë konstruktive. Në vend të kësaj, ai përhap teori konspirative, reagon ashpër dhe përpiqet të frikësojë ata që marrin pjesë në protestat e opozitës dhe të shoqërisë civile.
Partia juaj, si gjithë koalicioni qeverisës, i dënoi ngjarjet në Serbi dhe nga qëndrimi i Ministrisë së Jashtme gjermane, mund të konstatohet se Berlini nuk i njeh rezultatet e zgjedhjeve?
Jam mirënjohës që Ministria e Punëve të Jashtme gjermane reagoi shumë herët dhe shumë qartë në lidhje me parregullsitë në zgjedhje. Ata theksuan se frikësimi i votuesve dhe blerja e votave janë “të papranueshme” për një vend me statusin e një kandidati për anëtarësim në BE. Për mua, i vetmi përfundim që mund të nxirret nga kjo analizë e saktë është se zgjedhjet duhet të rishqyrtohen dhe, nëse pretendimet vërtetohen, të anulohen dhe të ribëhen. Kjo kritikë mbështetet nga një shumicë e madhe në Bundestag, duke përfshirë edhe opozitën demokratike.
Situata është jashtëzakonisht shqetësuese. Demokracia është në rrezik. Nuk dua të dorëzohem lehtë kur bëhet fjalë për perspektivën evropiane të Serbisë. Gjermania është një nga mbështetësit më të fortë të anëtarësimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor, përfshirë Serbinë. Por për shumë evropianë të përkushtuar dhe miq të Ballkanit Perëndimor, Presidenti Vuçiç dhe regjimi i tij nuk janë më partnerë të besueshëm. Nuk ka vend për miqtë e Putinit në BE.
Si i komentoni akuzat gjithnjë e më të shpeshta se Gjermania po ndërhyn në punët e brendshme të Serbisë?
Evropa nuk është vetëm një treg i vetëm, por mbi të gjitha një komunitet vlerash unike. Demokracia dhe shteti i së drejtës janë themeli i Bashkimit Evropian, të cilit Serbia do të dëshironte t’i bashkohej. Mbrojtja e këtyre vlerave është një detyrë e vazhdueshme për të gjithë ne. Në Evropë, çdo shoqëri kombëtare nuk kujdeset më vetëm për veten, por duhet të kujdesemi edhe për njëri-tjetrin. Ne jemi të ndërlidhur në shumë mënyra, saqë nuk na mbetet gjë tjetër veçse të shikojmë përtej kufijve tanë kombëtarë. Ashtu si ne jemi të prekur nga mënyra se si një shtet anëtar vendos për çështjet buxhetore ose ekonomike, ne nuk duhet të jemi indiferentë nëse parimet themelore të demokracisë dhe shtetit të së drejtës bien nën presion në një nga vendet tona partnere. Në BE nuk vlen më parimi klasik i mosndërhyrjes në punët e brendshme të shteteve të tjera. Përkundrazi: ka edhe detyrim për të ndërhyrë!
A jeni dakord me vlerësimin e kolegut tuaj Josip Juratoviq se Gjermania nuk mund të bashkëpunojë më me Vuçiqin dhe qeverinë e tij?
Kushdo që vazhdon të minimizojë ngjarjet serioze në Serbi nuk është më i besueshëm. Deklaratat nga Moska nuk janë në thelb një pikë referimi për mua. Por jam shumë i zhgënjyer nga reagimet e Brukselit dhe Uashingtonit, të cilët nuk e dënuan qartë mashtrimin e pretenduar zgjedhor.
